Corry Westgeest
Bij de tweede aanbesteding van de huishoudelijke zorg in het kader van de WMo gaat de zorg op de schop. Gemeenten stellen de prijs zo laag dat grote zorginstellingen afhaken. De kwaliteit van de zorg en de arbeidsvoorwaarden worden handelswaar voor commerciële schoonmaakbedrijven. Ook deze keer hebben medewerkers in Twente behoorlijk actiegevoerd. De NCPN-afdeling Twente heeft deze acties ondersteund.
Een gesprek met Joke Stip van het actiecomité Verontruste Thuiszorgmedewerkers Enschede, werkzaam bij zorginstelling Livio.
Begin 2007 is eenmalig door de gemeenten de zorgbehoefte van de gebruikers vastgesteld, geïndiceerd. De gewenste zorgkwaliteit veranderde drastisch. De gemiddelde indicering van 20 procent alfahelpenden en 80 procent medewerkers A (signalering en begeleiding) werd omgedraaid in 80 procent alfahelpenden (goedkoper) en 20 procent medewerkers A (duurder). Heel veel zorgtaken zijn rekenkundig veranderd in schoonmaakwerk. Zorginstellingen hadden in een klap teveel medewerkers A in dienst.
Bij het advies tot aanbesteding waren er door diverse bureaus verschillende berekeningen over de kostprijs gemaakt. Het Zeeuwse model met een vaste prijsstelling wordt door een paar gemeenten gebruikt. De meeste kiezen voor het andere model, een prijs op basis van concurrentie, de kapitalistische adder onder het gras! De prijsstelling is zelfs onder de adviesprijs van de regering. De grote instellingen hebben te laag ingeschreven en krijgen het werk. Het personeel mag blijven, maar dat kost veel geld. Sommige organisaties zeggen dat dit enige miljoenen heeft gekost.
Een resultaat van de acties in 2007 is de verplichting bij de aanbesteding in 2009 tot het in dienst nemen van de alfahelpende met een cao door het bedrijf dat de zorg gegund krijgt, maar hiervoor komt geen extra geld!
Joke: De lage prijs van de gemeenten en de verplichting tot overname van 7000 alfahelpenden met een cao zonder extra geld. Natuurlijk is een cao prima, maar niet door betaling uit de ruimte voor het loon van collega's!
De gemeenten hebben gezamenlijk de aanbesteding en gunning gedaan (*). De grote zorginstellingen doen niet meer mee. Het werk moet naar zeven bedrijven waaronder een paar kleine zorginstellingen (zonder vacatures) en drie commerciële schoonmaakbedrijven, waaronder Thuisservice Nederland (TSN). Het sociale tintje aan deze naam is misleiding. TSN is een onderafdeling van het schoonmaakbedrijf Asito. Kwalijk is dat de directeur, een Almelose horecagigant, berucht is om zijn slechte bedrijfsvoering. Dit bedrijf krijgt een monopolie van 80 tot 90 procent! Bij de overname is de nieuwe werkgever echter niet verplicht om alle 1500 medewerkers A over te nemen. Wij moeten maar afwachten, en als je overgaat ga je er in salaris op achteruit, van 12,19 bruto per uur naar 9,79. Ook onze interne opleiding wordt niet gewaardeerd. Je moet eerst een opleiding doen en komt dan in je huidige loonschaal! Schandalige uitbuiting! De overheid schuift haar verantwoordelijkheid voor zorg af op de gemeenten en deze verlagen de kostprijs over de ruggen van heel veel vrouwen!
Joke: Na de acties van 2007 hebben wij de vinger aan de pols gehouden. Door het regeringsbesluit over de alfahelpenden beseften wij dat de aanbestedingsprijs voor de zorginstellingen problematisch zou worden. Met de vakbond ABVAKABO hebben wij op 1 juli een manifestatie in Enschede gehouden waarop we de thuiszorg ten grave hebben gedragen!
Over de aanbesteding circuleerden steeds meer tegenstrijdige mediaberichten; vooral de regionale media maakten het erg bont. TSN en de verantwoordelijke wethouder kwamen steeds aan het woord en suggereerden dat alles goed werd geregeld. Niets was minder waar, maar wij - en zelfs de ABVA-KABO - kwamen nauwelijk of niet aan het woord. Natuurlijk hebben we hier met meerdere mensen en hulp van de SP en NCPN bovenop gezeten.
Om de Tweede Kamer op haar verantwoordelijkheid te wijzen hebben we in oktober een brief geschreven aan alle leden. Alleen (en Joke wordt hier echt kwaad over) Agnes Wolbert van de PvdA heeft gereageerd. In een stevig gesprek waarin Agnes haar ongenoegen uitte, beloofde zij contact op te nemen met de betreffende wethouder (partijgenoot Ed Wallinga).
Op 2 november heeft de SP met de ABVAKABO een manifestatie georganiseerd om nogmaals te benadrukken dat de prijs van de gemeente veel te laag was.
Door alle druk komt er toch wat beweging in 'de politiek'. Er volgde een gesprek met de fractievoorzitter en twee raadsleden van de PvdA Enschede. Alle problemen, o.a. de vrees voor de slechte bedrijfsvoering van Thuiszorg Service Nederland, hebben wij op tafel gelegd. Dit laatste vooral op basis van zeer kwalijke uitspraken van TSN-directeur Jan Thorny, met wie wij ook een gesprek hadden gevoerd. Na ons verhaal vonden de dames het tijd om een onafhankelijke commissie in te stellen om de totstandkoming van de gemeentelijke prijs te onderzoeken, want wat schetst onze verbazing, de volgende keer moest dit toch beter gaan! Dus mosterd na de maaltijd, en eigenlijk overbodig omdat de SP een initiatiefwet heeft ingediend over dit soort punten die eind november in de Tweede Kamer besproken wordt. Natuurlijk zullen we daar ook weer bij zijn.
Joke: De regionale media. Wij worden geweerd bij de lokale RTV zender (RTV Oost). Na diverse pogingen gedaan te hebben om in een uitzending te komen, werden er allerlei smoezen verzonnen om ons maar vooral niet uit te nodigen. Ook de lokale krant 'Twentse Courant Tubantia' plaatst onze ingezonden brieven niet. Wij lopen overal tegen een hoge muur van weerstand op. De waarheid mag kennelijk niet aan het licht komen. In deze concurrentiestrijd is alles geoorloofd.
De grootste ergernis is echter de privatisering van de zorg. Zorg is immers een recht c.q. verworvenheid, waar de landelijke overheid (politiek Nederland) op moet toezien en waarvoor de verantwoordelijkheid niet moet worden afgeschoven naar de gemeenten.
Joke: Op dit moment is het afwachten wie van de 1500 aangenomen gaan worden! De vier kleine zorginstellingen hebben geen vacatures, blijft TSN als grootste werkgever over. Deze adverteert dagelijks met heel grote advertenties waarin zij cliënten en werknemers de mooiste dingen belooft. Dit kost veel geld en zij kan dit niet waarmaken. Werken bij dit bedrijf betekentveel narigheid, zorg is immers altijd meer dan alleen schoonmaak. Voor degenen die werkloos worden ziet het er niet best uit, geld voor een sociaal plan is er nauwelijks. Vrouwen aan de basis zijn wederom de dupe.
Joke besluit haar betoog met dank uit te spreken voor de steun van de NCPN, dit artikel in Manifest en zegt heel strijdlustig: met Miriam, Roos en Wilma, de kern van ons comité, blijf ik natuurlijk actievoeren. Wij blijven de landelijke politiek onder druk zetten en zullen ook van de vakbond ABVAKABO eisen dat zij zich meer inzet.
Bij deze oproep tot actie sluit de NCPN zich van harte aan. De afbraak van voorzieningen, het economisch concurrerend denken valt allemaal onder de uitvoering van de Lissabon-akkoorden en zal alleen maar te veranderen, te stoppen of te keren zijn door vereende kracht van plaatselijke, landelijke en zelfs Europese acties. Een belangrijk middel om personen, maatschappelijke groeperingen, vakbonden en politieke partijen voor acties te interesseren, is te blijven informeren; de waarheid te onthullen over de ontwikkelingen in sectoren die de dupe te zijn.
(*) met uitzondering van de gemeente Hengelo