Philips Terneuzen:
spaarlampenafdeling sluit!
Door
Luk Brusselaers
Op maandag 20
december viel dan uiteindelijk het besluit van de
Philips-directie; de spaarlampenafdeling van Philips
Lighting gooit 280 mensen op straat. Ze worden
bedankt voor hun inspanningen. Maandag 27 december
heeft de directie haar besluit dan formeel meegedeeld
aan de ondernemingsraad.
Reeds in de twee vorige nummers van Manifest is
uitvoerig ingegaan op de situatie rondom Philips
Lighting Terneuzen, het verhaal is nog niet teneinde.
De bonden, zich
verschuilend achter de ondernemingsraad van de
Philips-vestiging te Terneuzen, zijn tot op heden
steeds trouw gebleven aan hun 'realistische'
opvatting; met andere woorden geaccepteerd wordt, dat
de kapitalistische principes van winst behalen voor
de ondernemer het uitgangspunt zijn voor het al dan
niet instandhouden van een bedrijf. Geen winst, geen
bedrijf, sorry voor de werknemers dan maar! Met een
dergelijke redenering raakt noodzakelijkerwijze elke
werknemer vroeg of laat aan de bedelstaf en is elke
werknemer overgeleverd aan de willekeur van de
kapitalisten.
Meedenken leidt
alleen tot uitstel
Bij Philips Lighting werd de kar naar buiten toe
officieel getrokken door de ondernemingsraad, die een
alternatief plan had ontwikkeld. De
spaarlampenafdeling zou wel renderend kunnen worden
gemaakt, waardoor het bedrijf instand zou kunnen
blijven. De noodzaak om het bedrijf, omwille van de
winsten, naar Polen (Pila) te verhuizen zou
vervallen. De ondernemingsraad (daarin gesteund door
de bonden) trachtte met haar alternatieve plan de
Philips-directie ervan te overtuigen dat winst maken
in Terneuzen nog steeds kan!
Tegelijkertijd hield dit plan een concentratie in van
de spaarlampenproductie in Terneuzen, hetgeen dan
weer een bedreiging zou vormen voor andere
Philips-vestigingen (zoals in Roosendaal)!
Bij het conflict met Philips in 1995, werd eveneens
de ontslagdreiging gereduceerd tot toen 'maar' 100
werkers, nadat er een onderzoeksbureau werd
ingeschakeld door de bonden. Net als nu, kwam het er
blijkbaar op aan, een beter plan te ontvouwen dan de
Philips-directie, om zodoende de werkgelegenheid te
kunnen behouden. Tijdelijk, zo blijkt nu maar weer.
Telkens werd dus
meegedacht binnen de kapitalistische normen van winst
en verlies. Als vanzelfsprekend kan een dergelijke
'realistische' tactiek niet positief uitpakken voor
de werknemers. Hooguit, zoals in 1995, kan er door de
meedenkers wat bijgeschaafd worden, opdat er - op
korte termijn dan - een minder negatieve oplossing
uit de bus rolt.
Arbeiderssolidariteit
nodig
Het alternatieve OR-plan werd door een werkgroep
bestudeerd die bestond uit drie deskundigen van de
directie, drie van de bonden en drie van de
ondernemingsraad. Dat was begin december de
aanleiding om de wilde staking, weliswaar direct
erkend door de bonden, af te breken.
De conclusie van deze werkgroep is nu alsnog, dat
verplaatsing van de spaarlampenfabriek naar Polen op
korte termijn rendabeler is. Het OR-plan zou volgens
de werkgroep te lucratief uitvallen. De bonden hebben
alsnog geprobeerd om beide conclusies in elkaar te
laten schuiven en de werkgroep een nieuw onderzoek te
laten verrichten. De Philips-directie zag hier echter
geen heil meer in en handhaafde het meegedeelde
besluit van 4 oktober 1999, namelijk de sluiting van
de 'burners-afdeling' te Terneuzen.
De Philips-directie nodigde inmiddels de bonden uit
voor het uitwerken van een 'sociaal plan'.
De werknemers
beslisten in grote meerderheid om de staking te
hervatten op 20 december en om andere fabrieken bij
de staking te betrekken. Op 21 december 1999 werd er
alvast één dag gestaakt, terwijl het actiecomité
zich zou buigen over de organisatie van prikacties en
estafettestakingen in 2000. Op 23 december 1999 zou
bekeken worden hoe andere vestigingen bij de strijd
zouden kunnen worden betrokken. Terecht immers wordt
aangegeven, dat de Philips-plannen zich zeker niet
zullen beperken tot Terneuzen.
Uitgangspunt moet daarbij zeker niet worden, dat elke
ondernemingsraad met eigen plannen komt ten behoeve
van het eigen bedrijf, zoals in Terneuzen! Het
trachten te centraliseren van de productie in het
eigen bedrijf, eventueel zelfs ten koste van
collega's in andere bedrijven komt de gevraagde
solidariteit zeker niet ten goede! Volgens de werkers
was er trouwens tot op heden niet echt genoeg gedaan
om solidariteit bij andere bedrijven te organiseren.
Kapitalistische
logica geen natuurwet
Zoals eerder in Manifest beschreven, komt de redding
van de werkgelegenheid er zeker niet door met de
ondernemers mee te gaan denken, om de winsten veilig
te stellen! In dat geval kan men niet anders dan
uiteindelijk tot dezelfde resultaten komen als de
bedrijfsleiding zelf en krijgen de werkers dus altijd
de deksel op hun neus.
De kapitalistische logica is de oorzaak van veel
ellende en deze wetten zijn geen vaststaand gegeven,
geen onvermijdelijke natuurwet. De kapitalistische
logica en wetten zijn te bestrijden, ze zijn
vervangbaar en zullen moeten worden vervangen.
Toegeven aan de internationale spiraal van afbraak
moet uiteindelijk uitmonden in misère, fascisme en
oorlog!
De staking, de bezetting van de bedrijven, is nog
altijd DE manier om de kapitalisten in hun hart zelf
te treffen: hun productie, hun winst.
Wanneer de bonden Philips echt op de knieën willen
dwingen, in het belang van de werkers in Terneuzen,
maar ook in het belang van de Philips-werkers elders,
dan moet Philips op grote schaal, middels stakingen
en bedrijfsbezettingen, tot andere gedachten
gedwongen worden. Het werk van de bonden moet zijn,
bij alle bedrijven actie te organiseren en niet elke
ondernemingsraad oplossingen te laten uitdokteren
voor het eigen bedrijf, opdat Philips toch nog winst
zou kunnen blijven maken!
Terecht voelen sommige
werknemers van Philips-Terneuzen zich om de tuin
geleid door de voorbije activiteiten. De pers (PZC
21/12/99) heeft het over het murw gebeukte personeel
bij Philips. De gevolgde werkwijze voor behoud van de
werkgelegenheid in Terneuzen bij Philips past
ongetwijfeld in het straatje van de Philips-directie,
die zeker niet gediend is van een aanhoudende
staking, uit te breiden naar andere
Philips-vestigingen. Wat is er efficiënter dan
iedereen aan de praat te houden, te ontmoedigen en
indien mogelijk op persoonlijk initiatief te laten
vertrekken?
Met het OR-plan werd, met instemming van de bonden,
feitelijk de lont uit het kruitvat gehaald! De
officiële mededeling dat Philips vast zal houden aan
haar eerdere beslissing om de spaarlampenafdeling in
Terneuzen te sluiten kwam - niet toevallig - vlak
voor Kerstmis, een periode dat er veel arbeiders
vrije dagen hebben opgenomen.
De hele aanpak van de
staking te Terneuzen door de bonden, noopt tot
nadenken in het belang van de toekomst! De
congresnota van FNV Bondgenoten pleit voor
decentralisatie! Het collectieve machtsmiddel van de
CAO wil men terugbrengen tot 'raamafspraken' op het
nationale vlak en verdere afspraken per bedrijf, per
ondernemingsraad, uiteindelijk eindigend bij de
individuele werker. Concurrentie tussen de werkers
onderling is dan het resultaat, terwijl de
kapitalisten als lachende derden zullen toekijken.
Men tracht dit voor te stellen als 'dicht bij de
werkvloer', realiseerbaar maken van op maat gesneden
maatregelen, democratisch en zo meer, maar
uiteindelijk zal het steeds de 'baas' zijn die
bepaalt! De huidige machtsverhoudingen zijn zo, dat
een ondernemingsraad ondergeschikt blijft. De kracht
van de werkers ligt nu juist in de massaliteit. Niet
voor niets zijn werkgevers enthousiast over flexibele
en decentrale CAO's!
En in Polen? Of men
daar gelukkiger is met Philips als 'lage
lonenland'-producent valt ook zeer te betwijfelen. De
destijds in Polen door Philips opgekochte
lampenfabriek werd in hoge mate afgeslankt, honderden
arbeiders verloren toen hun baan, terwijl de
werkvoorwaarden voor de achterblijvers heel erg
verslechterd zijn in vergelijking met hun situatie
voor de terugkeer naar de kapitalistische
'democratie'.
Wat Philips Terneuzen
betreft: het ziet er eerder naar uit, dat de bonden
en de ondernemingsraad straks met een 'slikken of
stikken'-sociaal plan voor de dag zullen komen, waar
de ontslagen werkers alleen ja of nee tegen kunnen
zeggen. In afwachting 'bekvecht' Philips met de
vakbonden en de voorzitter van de ondernemingsraad
voelt zich als 'leugenaar' opzij gezet door de
Philips-directie. In elk geval geeft de OR-voorzitter
reeds aan, dat het plan als 'stand-alone'-plan niet
haalbaar was. (PCC 22/12/99)
Een binnen de
kapitalistische logica denkende vakbondsleiding kan
geen strijd winnen tegen het kapitaal (Philips in dit
geval). Veeleer leveren ze een bijdrage aan het zo
rustig mogelijke verloop van de kapitalistische
plannen met een bedrijf. De OR blijft intussen haar
plan verdedigen en noemt de Philips-directie
kortzichtig en cynisch, maar daar zal de directie
niet van wakker liggen. De OR wil nog de wegen
bewandelen die overeenkomstig de Wet op de
Ondernemingsraden (WOR) bewandeld kunnen worden. Of
dat iets oplevert valt, bijna met 100 procent
zekerheid, te betwijfelen.
Inmiddels hebben de
bonden en de OR gelukkig wel aangekondigd actie te
gaan voeren vanaf januari 2000. Bij het landelijke
kaderledenoverleg van de lichtdivisie van Philips zou
de actiebereidheid in elk geval al groot zijn. Dat is
zeker een positieve zaak, want actie, op zo groot
mogelijk schaal, is uiteindelijk het enige juiste
antwoord op de Philipsplannen. De Philips-werknemers
op de werkvloer in Terneuzen zijn niet tevreden over
de wijze waarop zij werden geïnformeerd door de
bonden en de ondernemingsraad over de verdere gang
van zaken.