Vrijheid van pers en "democratisch anticommunisme"

Door Anna Ioannatou

"Hoge bergen zijn aan sneeuw gewend", was de nogal laconieke reactie van de directeur van de krant 'Rizospastis', in een interview naar aanleiding van de strafvervolging tegen de krant, op gang gebracht door de Griekse minister van Justitie E. Jannópoulos.

Geen wonder, als je de geschiedenis van de krant bekijkt, één en al vervolging en aanklacht (in de donkerste periode kon je alleen al voor het lezen van de 'Rizospastis' geëxecuteerd worden), nog afgezien van de langdurige perioden van illegaliteit, tijdens zijn 81-jarig bestaan.
Afgelopen december diende de minister van Justitie een aanklacht in tegen de krant van de KKE, en stelde een strafvervolging in, waarbij een boete geëist werd van maar liefst 500 miljoen drachmen (een kleine 3,5 miljoen gulden). De 'Rizospastis' zou zich schuldig gemaakt hebben aan laster en de naam van de bewuste minister door het slijk gehaald hebben. De aanleiding was de manier waarop de krant verslag had gedaan van de rechtszaak tussen E. Jannópoulos en het districtshoofd van heel Attica, Th.Katrivános.

Die rechtszaak heeft veel stof doen opwaaien, want het ging over de werkelijke rol van meneer de minister tijdens de Tweede Wereldoorlog en de daarop volgende burgeroorlog. Hij heeft zichzelf altijd luidruchtig weten te verkopen als verzetsheld, en daar bleek op grond van de aangevoerde bewijzen niets van te kloppen. Integendeel, er was zelfs sprake van collaboratie met de bezetter, bewees de tegenpartij. Ondanks dat is de minister van Justitie toch vrijgesproken... en heeft gelijk bovengenoemde strafvervolging ingesteld tegen de 'Rizospastis', vanwege de manier waarop de krant verslag had gedaan van de rechtszaak.

Zo'n twee jaar geleden werd de 'Rizospastis' al door dezelfde minister aangeklaagd. Toen werd 100 miljoen drachmen als boete geëist, maar de rechtszaak werd door de krant gewonnen. Inmiddels is er een nieuwe aanklacht bijgekomen. 'Rizospastis' wordt nu aangeklacht omdat de krant de aanklachten aanklaagt.
Ter wille van de volledigheid moet hierbij nog gezegd worden dat de minister de laatste jaren ook diverse andere kranten, tijdschriften enz. heeft aangeklaagd, vanwege zogenaamde laster. Het betreft dat deel van de pers dat gerechtvaardigde politieke kritiek op hem en de regering uit.

De ergste aanvallen worden echter op de "Rizospastis" gepleegd en uit wat hierna volgt mag blijken, dat deze tactiek van misbruik van de juridische weg om politieke tegenstanders monddood te maken door de regering gesteund wordt en niet in het minst door de premier zelf.

Toen namelijk Aleka Papariga, secretaris-generaal van de KKE, verzocht om een onderhoud met Premier Simítis over deze zaak, heeft hij niet eens gereageerd. Het 'antwoord' kwam wel na een paar weken, en hoe! Op een persconferentie, en pas naar aanleiding van een vraag van een journalist, antwoordde de persvertegenwoordiger van de regering dat als een minister betrokken raakt bij de strafvervolging van een krant - een krant van een politieke partij nog wel - de eerste-minister zich daar niet perse mee bezig hoeft te houden. Dat behoort niet tot zijn taken. De minister van Justitie handelt als gewoon burger en een ontmoeting van de leidster van de Communistische Partij met de premier heeft dus geen zin.

Dat was dat, en volgens het persbureau van de KKE bevestigt dit de allang bestaande vermoedens dat de aanvallen op de partijkrant van de regering uitgaan, om niet te zeggen van de premier zelf. Ondertussen was na de eerste aanklacht in december al een storm van protesten opgestoken, komende van parlementsleden, bekende persoonlijkheden uit het sociale, politieke en culturele leven, kranten, organisaties en instanties enz. enz., die tot alle politieke kleuren behoren. De algemene teneur is dat het ongeoorloofd is, en zelfs een zeer bedenkelijke ontwikkeling in het land, als een minister van Justitie zijn functie willekeurig gebruikt om zich via juridische weg te ontdoen van politieke tegenstanders. Dit vormt een ernstige bedreiging van het democratisch bestel in het land.
Ook het Griekse Parlement (bestaande uit 300 leden) heeft in overgrote meerderheid tegen de antidemocratische praktijken van de minister van Justitie gestemd. Slechts 18 afgevaardigden stemden voor..!

Een nieuwe stap was het sturen van een dreigbrief (25 bladzijden maar liefst!) aan een ieder die blijk heeft gegeven van bijstand aan de "Rizospastis". De minister heeft zelfs exemplaren naar een paar partij-organisaties van de KKE gestuurd. De taal die hij bezigt roept rechtstreeks herinneringen op aan de tijden van de ergste anticommunistische hetzes.

Sinds januari incasseerde de 'Rizospastis' een nieuwe 'juridische' aanklacht en werden directeur en uitgever bij Justitie op het matje geroepen om rekenschap af te leggen. De aantijging was weer dat de krant zich schuldig maakt aan laster.
De 'socialistische' regering van Griekenland is al een paar jaar bezig met het criminaliseren van het politieke en sociale leven van het land, tenminste voor zover het elke vorm van oppositie en protest betreft.

Duizenden leden van de KKE (o.a. boeren, maar ook mensen uit het onderwijs) zijn in rechtszaken verwikkeld vanwege het feit dat ze opkomen voor een menswaardig bestaan. De regering denkt de sociale problemen op te kunnen lossen door er de officier van justitie op af te sturen.
De minister van Economie verklaarde onlangs dat de KKE de mensen aanzet tot oppositionele actie en daarmee de grondwet overtreedt. In november vorig jaar, naar aanleiding van het bezoek van Clinton, is er ook al van regeringswege gezegd dat de KKE systematisch de grenzen van de legaliteit tart. Zomaar opmerkingen? Als je alles op een rijtje zet, toch echt niet zo toevallig.

De regering gaat duidelijk methodisch te werk tegen elke vorm van politieke en sociale kritiek en deinst er niet voor terug de persvrijheid aan te tasten. Vooral de KKE moet monddood gemaakt worden. De 'Rizospastis' heeft in zijn 81-jarig bestaan de hevigste aanvallen doorstaan. De namen van aanklagers en strafvervolgers zijn daarbij allemaal in het (historische) vergeetboek geraakt, maar de krant is door alle fascistoïde stormen heen blijven bestaan en blijft een onuitwisbaar stempel zetten op het Griekse politieke leven.

De poster kwam uit in 1930, naar aanleiding van de toenmalige vervolgingen van de 'Rizospastis'.

Boven de poster staat: Arbeiders! Arbeidsters! Mei 1930
Op de krant op de poster staat: Rizospastis voor een drachme
Ernaast op het spandoek staat: Vereniging van vrienden van de Rizospastis.
Links zie je een politieagent met een revolver gericht op een lezer.
Onder het plaatje staat: Waarom je Rizospastis moet lezen..!
Omdat het de enige krant is die echt je belangen vertegenwoordigt. Die je strijd steunt voor een hoger dagloon, voor vermindering van je arbeidsuren, om een eind te maken aan de staats- en werkgeversterreur. Daarom vervolgt de staat hem, zoals de staat ook jullie vervolgt, want jullie willen een menswaardig leven. Morgen vooral schrijft de Rizospastis over jullie, over de fabriek waar jullie werken, over de manier waarop jullie een beter leven kunnen krijgen. Koop hem regelmatig en geef hem fanatiek door!

Foto's: demonstratie in Athene op donderdag 10 februari jl. Duizenden demonstranten namen deel aan de solidariteitsbijeenkomst ter ondersteuning van Rizospastis, het partijorgaan van de KKE, tegen de aanvallen van de 'socialistische' regeringspartij (PASOK). De minister van Justitie, Jannópoulos, eist een bedrag van 1,5 miljoen dollar genoegdoening en de gevangenneming van de hoofdredacteur.