systeem blijft overeind
Door Wil van der Klift
Zijn kop moest rollen. Hij had inmiddels zoveel vijanden gemaakt dat de zaak niet meer in de doofpot kon eindigen. Steeds werd er weer door iemand een stukje van de waarheid
prijsgegeven aan de openbaarheid. Het lijkt erop dat politiek Den Haag inmiddels ook van hem af wilde. 'Peper for president' zagen ze daar niet zitten. De stroom informatie bleek niet meer te stoppen. Zelfs z'n vrienden konden zijn vijanden niet meer overstemmen. Bram Peper is van het politieke toneel verdwenen. Dat is juist, want hij gedroeg zich op kosten van de belastingbetaler als een kleine zonnekoning, terwijl hij eigenlijk niets meer is dan een slimme straatvechter.
Heeft het systeem nu weer eens zijn zelfreinigend vermogen getoond? Kunnen we blij achterover gaan zitten, nu de waarheid weer eens heeft gezegevierd over bedrog? Nee, aan het systeem wordt niet getornd. Bram Peper had het te bont gemaakt. Dat is alles.
Arrogantie
Een gewone jongen die naast z'n schoenen is gaan lopen toen bleek dat hij slim was en bestuurlijke kwaliteiten had. Zo zou je in het kort het levensverhaal van Peper kunnen omschrijven. Hoe komt zoiets? Als je je eigen kwaliteiten overschat en gaat neerkijken op 'die domme stakkers' om je heen. Als je vindt dat jij ook het recht hebt op dure huizen, landgoederen, auto's en snoepreisjes, zoals de lieden waarmee je vertoeft, omdat je denkt dat verdiend te hebben. Als je dus ook voortdurend dichter aanschuift, zelfs persoonlijk, tegen de liberale politiek en stijl van leven en afstand neemt van het sociaal-democratische erfgoed, waar solidariteit nog een rol speelde, en ook je eigen afkomst verloochent, loop je het risico te ontaarden. En dat is bij deze man het geval. Zijn kwaliteiten worden vele malen overschaduwd door zijn arrogantie.
Z'n vrienden leggen uiteraard de klemtoon op z'n kwaliteiten, op zijn eigenzinnigheid, onverzettelijkheid en "drang tot wetenschappelijke probleemanalyse". Ronduit amusant en tegelijkertijd walgelijk is de vergelijking die A.C. Zijderveld in het Financieele Dagblad van 15 maart maakt: "Ik heb Peper wel eens vergeleken met grote, maar bijzonder lastige en soms zelfs onmenselijke dirigenten...". Peper wordt op die manier volledig uit de context van zijn functie gehaald en tot heldhaftige "muzikale strateeg" opgehemeld. De slachtoffers van de onaanvaardbare toestanden op het Rotterdamse stadhuis denken daar echter anders over. Die zullen het niet hardop zeggen, maar denken: die potentaat en dief, zoals een Rotterdammer hem noemde, is eindelijk op z'n platte bek gegaan. Dat werd tijd ook. Maar zijn 'Rotterdamse tijd' kan niet doorslaggevend zijn geweest. Dan was hij nooit minister van Binnenlandse Zaken geworden, want veel zaken waren al jarenlang bekend. 'Rotterdam' werd pas belangrijk toen hij al enige tijd minister was. Direct na de publicatie van een rapport van zijn hand, kwam de vuile was naar buiten. Toevallig? Nee, Peper paste niet in Den Haag, hij kan zich twee jaar gaan bezinnen met een maandelijks inkomen van 17.988 (in het tweede jaar 10% minder) aan wachtgeld. Alweer een zak met gemeenschapsgeld voor Neelie en Bram, of gaat dat feestje deze keer nou eens niet door?
Af met staart tussen benen
Peper is dus af, stoer en fraai aangekleed als altijd, maar met de staart tussen de benen, maar daarmee de kous nog niet. Want wat zeggen zijn politieke beschermers? Nemen die afstand van zijn gedrag of houden ze hem toch min of meer de hand boven het hoofd? En wat doen de media? Gaan ze in op de hoofdzaak of houden ze zich vooral bezig met nevenkwesties, zoals de vraag over het tijdstip van aftreden?
Kok meldde direct na het opstappen van Peper dat hij geen aanleiding had om aan de integriteit van Peper te twijfelen. "Ook thans niet". Kok en Melkert vergoelijken het declaratiegedrag van Peper door erop te wijzen dat "de onderzoekscommissie de jaarrekeningen van de onderzochte jaren steeds heeft goedgekeurd". Met andere woorden, er werd nooit iets aan het declaratiegedrag gedaan, waarom dan nu wel opeens? Peper mag vallen, ook van politiek Den Haag, maar niet vanwege zijn declaraties en hebzuchtigheid, dat is niet aan de orde. Die mentaliteit is uiteraard zeer gevaarlijk, want dat betekent dat Nederland weer eens afscheid heeft genomen van een politicus, maar niet van de politieke gebruiken. Het lijkt erop dat de les is: gedraag je in de Nederlandse politiek niet te opvallend, hou je aan de politieke marges, dan nemen we het buitensporige declaratiegedrag op de koop toe.
Voorbeeldfunctie
De Nederlandse politiek is een arrogante bestuurder kwijt, maar aan de politieke pak-wat-je-kan-praktijken wordt niet getornd. En dat is zeer gevaarlijk, omdat een flink aantal mensen in het gedrag van politici als Peper een legitimatie voor eigen oneerlijk handelen zien. Dat onder omstandigheden van een zich verhardend kapitalisme de arbeidersklasse eigen manieren zoekt om overeind te blijven is niet meer dan normaal. Maardoor het optreden van deze regenten blijft de schadelijke mentaliteit overeind, die ervan uit gaat dat het toch normaal is dat je, waar mogelijk je zakken vult, desnoods ook op oneerlijke wijze, zowel politiek als maatschappelijk, en worden solidariteit en eerlijkheid belachelijk gemaakt. Ook daarom is het goed dat Peper vertrekt. Je kunt niet knoeien met declaraties en tegelijkertijd de criminaliteit in Nederland hoog op de politieke agenda zetten. Het wachten is inmiddels op het volgende schandaal.