President Mugabe van Zimbabwe: 'Dit is een revolutie'

Landbezetters krijgen steun uit heel Afrika

Door Tony Busselen

De dood van enkele blanke boeren in Zimbabwe leidde tot een ware mediahetze tegen Mugabe en de Beweging van de oorlogsveteranen. Heel wat minder aandacht gaat er naar de situatie van de tienduizenden landloze boeren. Die eisen met recht en reden een lapje grond, en bezetten daarom boerderijen van rijke, blanke herenboeren. President Mugabe steunt hen.

Het regime van Rhodesië, waartegen het Patriottisch Front van Robert Mugabe in de jaren '70 een bevrijdingsoorlog uitvocht, was één van de laatste koloniale racistische bastions in Afrika. Ian Smith vertegenwoordigde de blanke kolonialen die zich in het begin van de eeuw in Zimbabwe hadden gevestigd en er met geweld de beste landbouwgronden van de oorspronkelijke bewoners afnamen, met de steun van het Britse leger.

Op 21 december 1980 kwam onder druk van Groot-Brittannië en de Verenigde Staten de overeenkomst van Lancaster tot stand. De macht zou overgaan naar een verkozen regering. In ruil kreeg de minderheid van blanke boeren de garantie dat zij tot 1990 niet onteigend zouden worden. Zowel Groot-Brittannië als de VS stelden zich garant om schadeloosstellingen te betalen in geval van onteigening.

Tegelijk infiltreerden de Amerikaanse en Britse geheime diensten volop in de partij van Mugabe en kochten ze een aantal hoge partijverantwoordelijken om. Een deel van de partijtop werd echt corrupt, het revolutionaire programma opgeborgen. De landhervorming werd steeds opnieuw uitgesteld. Twintig jaar na de onafhankelijkheid, bezitten 4.000 blanke families nog steeds zo'n 30 procent van de beste landbouwgronden in het land.

Mugabe verloor veel aanhang onder de zwarte boerenbevolking. Maar in de westerse media kreeg hij de naam één van de beste leerlingen van het International Monetair Fonds en het Westen te zijn. Maar toen Ruanda en Oeganda in augustus '98 de nationalist Kabila in Congo wilden omverwerpen, koos Mugabe de kant van Kabila. Hij vreesde dat de avonturistische politiek van de VS heel het continent zou destabiliseren. Sindsdien werd de druk op zijn regime opgevoerd. Het IMF eiste de onmiddellijke terugtrekking van de 10.000 Zimbabweaanse soldaten uit Congo. En in Zimbabwe zelf werd zeer snel de MCD (Mouvement for a Democratic Change) uit de grond gestampt als een partij die de zwarte middenklassen in de steden en de blanke kolonialen moet verenigen en Mugabe bij de komende verkiezingen verslaan.

In februari deed Mugabe een poging de verloren steun van de boeren terug te winnen door een referendum te organiseren over de onteigening van blanke boeren zonder schadeloosstelling. De campagne van de oppositiepartij MCD onder de middenklassen in de steden, zorgde er echter voor dat 53 procent van de deelnemers neen stemde. Tachtig procent van de inwoners van Zimbabwe, van wie de grote meerderheid op het platteland leeft, bracht geen stem uit.

Mugabe houdt stand
De hele Westerse pers voorspelde het ontslag van president Mugabe. De voormalige modelleerling van het IMF werd nu ineens voorgesteld als onbekwaam en corrupt. En Zimbabwe stond nu ineens "op de rand van de afgrond". Maar naarmate de druk groter werd, radicaliseerde Mugabe en sloot hij blijkbaar weer aan bij zijn revolutionair nationalistisch programma van de jaren '70. Onder leiding van bevrijdingsstrijders uit de jaren '70 werden vorige maand met goedkeuring van Mugabe een 1.000-tal boerderijen bezet door 60.000 landloze Zimbabweanen.

Ook toen enkele blanke boeren omkwamen in vuurgevechten met de bezetters hield Mugabe stand: "De Britse media willen dat ik het bevel geef een einde te maken aan de bezettingen, maar ik zal dat niet doen. Dit is een revolutie, het gaat niet om wetsovertredingen." (1)

De Britse minister van Buitenlandse Zaken, Peter Hain, verklaarde zich bereid 20.000 blanken te evacueren. Dat is een onverholen dreiging met militaire interventie tegen Mugabe. Maar een militaire interventie tegen Zimbabwe zou heel Afrika in brand kunnen steken. Want in heel het continent kunnen de oorlogsveteranen van Mugabe op de sympathie van de arme landloze Afrikanen rekenen. In Zuid-Afrika bijvoorbeeld keurt 54 procent van de bevolking de bezettingen van de gronden van blanke boeren in Zimbabwe goed. (2)
1. The Herald, 17 april 2000. - 2. BBC, 19 april 2000.