De jacht op de erven Bruinsma en de Delta-organisatie

Boekbespreking

Door Jan Cleton

Het gebeurt niet vaak dat ik denk "dat boek moet ik hebben". Toch overkwam mij dat enige weken geleden, toen ik hoorde van bovengenoemd boek van de hand van misdaadverslaggever Bas van Hout. Al tijden spookten vragen door mijn hoofd over de IRT-affaire, zoals: is Maarten van Traa, de voorzitter van de vorige IRT-enquêtecommissie, door een stom ongeval om het leven gekomen, of is hij geliquideerd? Het ging hier immers om vele miljarden en grote belangen. Verder is het voor mij ook altijd een vraag gebleven hoe en op welke wijze de wapenindustrie het regelde om bestellingen die betaald werden met drugs om te zetten in witgewassen valuta.

Deze vragen zijn en worden tot nog toe in de IRT-enquêtes nooit gesteld, laat staan beantwoord. Bepaalde kringen hebben kennelijk alles op alles gezet om te voorkomen dat zelfs maar vragen in die richting gesteld zouden worden.

Zou dit boek mij nader tot een antwoord op mijn vragen kunnen brengen, of zou het bedoeld zijn om de argeloze en sensatiebeluste lezer nog verder het bos in te sturen? Met deze vragen in mijn hoofd ben ik het boek gaan lezen.

Drie delen

Het boek bestaat uit drie delen. In het eerste deel wordt onderzoek gedaan naar de vermeende delta-top, Klaas Bruinsma, zijn geestelijk en financieel vermogen en de mythe die daaruit voortgekomen is. Alsof zijn toenmalige medewerkers, na zijn dood, de huidige top van de drugsmaffia in Nederland zouden zijn. Klaas Bruinsma werd geliquideerd toen hij reeds straatarm was en door zijn schuldeisers werd achtervolgd. Wist hij teveel, of was hij gewoon slachtoffer van een afrekening in het criminele circuit?

Het tweede deel belicht de rol van de media. Bart Middelburg, de misdaadjournalist van Het Parool, wordt opgevoerd als de kwade genius, die ook zijn hoofdredacteur misleidt. Persoonlijke rancune tegen een advocaat, die hem een proces aandeed vanwege misleidende berichten over zijn persoon, of werd er bewust gestuurd vanuit belanghebbenden bij deze mis-informatie? Hoever deze manipulatie vanuit bepaalde belanghebbenden ging, wordt duidelijk in de 'Hongkong-connectie'.

In het tweede en derde deel wordt een overzicht gegeven van de grote en kleine spelers in het spel en hun verhalen. Geen van allen waren zij echter in staat verder te kijken dan hun eigen beperkte gezichtskring. Een gezichtskring die sterk bepaald werd door het 'verdeel en heers'-principe waarbinnen de medewerkers moesten functioneren. Ook een overzicht van de criminelen die gebruikt werden. Hen werd bijna geen strobreed in de weg gelegd, integendeel, zij kregen alle mogelijke medewerking van een beperkte groep ambtenaren van de FIOD en de CID, met name vanuit Haarlem, voor zover er niet aan de opsporingscriteria voldaan moest worden. Af en toe moest er dus een lading onderschept worden. Een uitzondering daarop vormde de werkelijke Deltagroep van criminelen (en hun beschermheren?), die dankbaar gebruik maakte van de via de media afgeleide discussie. De wijze waarop wordt in dit deel vrij duidelijk. Daarnaast wordt er een verder overzicht gegeven van de informanten, de poppenspelers (degenen die ten dele de touwtjes in handen hadden) en de crime fighters (waarvan dan nog maar bewezen moet worden of ze daadwerkelijk misdaadbestrijders waren).

Opmerkelijke uitspraken

"Cees Janssen was naaste medewerker en vertrouwensman van Dordtse CID'er Frits van der Putten, die werd gezien als de bedenker van de Delta-methode". Inmiddels was duidelijk geworden dat zijn broer, Henk Janssen, ook een opmerkelijke rol speelde in een aantal transacties. Henk Janssen (woonachtig in Luxemburg, zijn vrouw had een topfunctie bij een bank aldaar. JC) kon alles regelen, had relaties op regeringsniveau en was kind aan huis in de directiekamers van de grootste banken. De man bleek handig met BV's te kunnen jongleren en was als financieel expert in staat een ondoordringbaar woud van complexe constructies in elkaar te zetten. Dus ook de zogenaamde frontstore - dekmantelfirma's die facilitaire ondersteuning bieden aan criminele organisaties. Eén daarvan was Icarfin, die was opgezet om drugstransporten af te schermen.

(Cees) Janssen had als douanerechercheur van de FIOD een aantal 'informatieposities' en runde een aantal topinformanten. In die hoedanigheid werkte hij nauw samen met de CID'ers Klaas L. en Joost van V., het roemruchte 'koningskoppel' dat begin jaren negentig voor astronomische bedragen aan drugs Nederland in zou voeren. Het hardnekkige verhaal gaat dat in elk geval Klaas L. aanzienlijke bedragen heeft ontvangen van criminelen. Bedragen die officieel nooit zijn verantwoord. De beide CID'ers stonden eind jaren negentig wel terecht wegens meineed over hun rol in de IRT-affaire bij de commissie Van Traa. Klaas L. werd veroordeeld tot vier maanden celstraf en Joost van V. tot zes maanden. De IRT'ers zijn echter nooit verhoord inzake hun vermeende collusie en criminele activiteiten, laat staan strafrechtelijk vervolgd voor deelname aan een criminele organisatie met het oogmerk drugs te importeren. Dus op de vraag wat er met de miljarden aan doorgeleverde contrabande is gebeurd, is nooit een antwoord gevonden.

Een officier van Justitie tegen Bas van Hout: "De belangen zijn zo groot en gaan zo hoog. Jongetje, je weet niet eens waar je mee bezig bent, met welke machten je speelt. In dit verhaal is niemand heilig."

Twee 'geofferde' douanemensen gaan op verzoek van Bas van Hout praten met Cees Janssen. Alles wordt, zonder dat hij het weet, op band en video vastgelegd. Cees Janssen: "Ja, en voor de rest moet je bij Van Traa wezen." De Koning: "Die kunnen we het niet meer vragen, die heeft zich doodgereden." Cees Janssen: "Jammer, dat het geen drie jaar eerder was."

Een ogen-opener

Het boek is een echte eye-opener over de gang van zaken in Nederland en ver daarbuiten. Het leest als een misdaadverslag in romanvorm. Op de omslag staat dan ook true crime, oftewel ware misdaad. Mijn indruk is dat Bas van Hout ook werkelijk gezocht heeft naar de achtergronden, maar uiteindelijk óók stukloopt op de hogere belangen. Vele gesprekken heeft hij vastgelegd met de spelers in het spel, een miljardenspel. Hij combineert en verifieert de verhalen onderling. Door deze werkwijze komt hij telkens een stap verder. Wat uiteindelijk resulteert in het verhaal van de Amsterdamse Officier van Justitie mr. Fred Teeven, ook niet de 'schoonste', die op een bepaald moment ook zijn verhaal kwijt wil omdat hij ook gemangeld dreigt te worden door de hogere belangen. Belangen waaraan al veel 'medewerkers' geofferd zijn, de 'kleine criminelen' daadwerkelijk, anderen zijn gebroken. Wie wil blijven geloven in 'de burgerlijke democratie', en de rol van de media daarin, moet dit boek absoluut niet lezen. Dat is de belangrijkste bijdrage aan de samenleving van dit boek van Bas van Hout. Hij bewijst met dit boek indirect dat zelfs de magistraten zich moeten laten manipuleren door de grote baas, de procureur-generaal. (De strijd tussen oud-minister van Justitie Winnie Sorgdrager en oud procureur-generaal Docters van Leeuwen komt voor de oplettende lezer, die deze affaire gevolgd heeft, ook in een ander daglicht te staan. JC) Maar misschien zijn ook procureurs-generaal (schijnbaar?) onderhevig aan de economische macht van het financiers- en wapenkapitaal?

Conclusies

De lezer moet zijn eigen conclusies trekken. Bas van Hout heeft het manuscript vooraf door juristen laten controleren. Niet voor niets, hij wist als geen ander welke gevaren hij in de kringen waarin hij onderzoek deed zou lopen. Wie te dicht bij het vuur komt zal er door vergaan.

Ik heb mijn conclusies getrokken. De vragen die ik had zijn door dit boek niet weerlegd. Ze zijn er zelfs verder door onderbouwd. Mijn advies: zeker lezen, maar houdt de verhouding imperialistische en dus grote economische belangen in het achterhoofd! Het gaat hier niet over kleine of semi-kleine criminelen, maar over de mogelijkheden tot overleving van het kapitalistische systeem onder de huidige voorwaarden.

Auteur: Bas van Hout
Titel: De jacht op de erven Bruinsma en de delta-organisatie
ISBN 90-803861-1-1
Prijs: f 39,95