Goede tijden, slechte tijden, goede tijden... (4a)

Multiculturaliteit en eenheid arbeidersklasse

Door Rinze Visser

De ongelijkmatige ontwikkeling van het kapitalisme die tot het imperialistische stadium heeft geleid en dat op zijn beurt weer tot een nog ongelijkmatiger ontwikkeling leidt en één van de wezenskenmerken van het kapitalisme is, doet veel mensen besluiten elders in de wereld een heenkomen te zoeken waar men meer toekomstperspectief ziet. Oorlogsgeweld, vrijwel altijd ook een gevolg van de ongelijkmatige kapitalistische ontwikkeling, versterkt nog eens te meer de drang van mensen om hun land, waar een progressieve kapitalistische ontwikkeling onmogelijk blijkt, te verlaten.

Na de nederlagen van het communisme lijkt deze ontwikkeling in een stroomversnelling te raken, omdat nu ook voor veel mensen het alternatief hiervoor - het socialisme - in elk geval voorlopig, niet reëel blijkt. Deze ontwikkeling heeft gevolgen, èn voor de samenlevingen in de te verlaten delen van de wereld èn die in de landen van vestiging. De door de nederlagen getalsmatig uitgedunde maar ook politiek-ideologisch verzwakte communistische gelederen, hebben door verandering van de krachtsverhouding ten gunste van het kapitalisme, op wereldschaal en in onderscheiden landen, er een probleem bij.

Door te veel zelfgerichtheid in de verst ontwikkelde kapitalistische landen, waarbij ook het reilen en zeilen van communistische partijen best aan een kritische beschouwing onderworpen mag zijn, wordt vaak slechts alleen aan de door deze ontwikkeling ontstane gevolgen in de vestigingslanden gedacht. Maar wat zijn de gevolgen van burgeroorlogen, van militaire interventies, van massa's mensen die hiervoor naar buurlanden vluchten voor een veiliger heenkomen? Wat zijn de gevolgen van het feit dat steeds vaker hoger opgeleide en gekwalificeerde mensen hun land verlaten, hun geluk elders willen beproeven omdat ze in hun geboorteland geen enkel perspectief meer zien? Wat zijn dáár de gevolgen voor de al zwakke economiëen, voor de mensen die blijven en geen andere keus hebben dan dat? Wat zijn de gevolgen daar voor progressieve organisaties, voor de vakbeweging, voor de communistische partijen, voorzover ze nog bestaan?

Wat zijn de gevolgen voor de krachtsverhoudingen in die landen en voor die op de hele wereld? En, wat zijn er de gevolgen van als bijvoorbeeld artsen uit ontwikkelingslanden in de rijke kapitalistische landen aan de slag kunnen om hier een tekort aan artsen te compenseren, als men in die landen zelf nu al een of meer dagen onderweg is om een dokter te vinden? Al deze vragen moeten gesteld worden!

Nog niet eerder in de geschiedenis is het zó duidelijk geweest: er zijn roofstaten en er zijn slachtofferstaten! De door het kolonialisme en de daarmee verbonden roofoorlogen tussen de roversstaten onderling hebben de ongelijkmatige ontwikkeling versterkt en deze is, met een zekere beperking in de periode van de macht van het socialisme, zich nog verder aan het versterken. Een systeem dat gefundeerd is op concurrentie in plaats van op wederzijdse steun, op winstmaximalisatie, op uitbuiting van de meerderheid van de mensheid door een minderheid, kan niet anders, ja moet een ongelijkmatige ontwikkeling teweegbrengen en dat zeker als zich onvoldoende tegenkrachten manifesteren. Hulp van de sterken aan de zwakken om de zwakken sterk te maken is onmogelijk en tegengesteld aan de aard van het systeem!

De vlucht van mensen van kapitalisme naar kapitalisme kan de verschillen in niveau van ontwikkeling tussen de sterkste en de zwakste delen van de kapitalistische wereld alleen maar vergroten. Elke poging tot verandering, elke van menselijk gevoel doordrenkte redevoering over een oplossing van ook maar een klein deel van dit gigantische probleem vanuit de grondgedachte dat er niets anders en beters mogelijk is dan kapitalisme, is zowel hypocriet als tot mislukken gedoemd.

Op de huidige trap van ontwikkeling van het imperialistisch kapitalisme zien we naast, of juist door, de mondialisering van de kapitalistische economie een mondialisering van de arbeidsdeling. In zeker een deel van de verst ontwikkelde kapitalistische landen is al langere tijd een ontwikkeling aan de gang van de-industrialisering, van opkomst van de dienstverlening, zowel op nationaal als op internationaal niveau, van commercialisering van zaken die tot voor kort nog ver van de zakelijkheid afstonden, van gebruik van geavanceerde communicatie-technologieën, van leidinggevende en beslissende bestuursinstituties waar de economie - en óók de politiek! - tot in alle uithoeken van de wereld geregeld wordt.

Voor de couponknipper van vroeger - de rijk wordende nietsnut - is nu in de plaats gekomen de speler op de beurs. Velen die snel rijk worden zonder noemenswaardige geestelijke of lichamelijke inspanning zijn er zich vaak nauwelijks van bewust dat met geld wordt gespeeld dat verdiend is door de inmiddels flink uitgedunde productie-arbeiders in de verst ontwikkelde kapitalistische landen en de arbeid voor miserabel lage lonen - óók van kinderen! - in de in kapitalistische ontwikkeling achtergebleven landen. Ook wij communisten moeten aan de feiten wennen - we hebben ons lange tijd met het eigen overleven bezig moeten houden - dat een groot deel van door de Nederlandse bourgeoisie (als deel van de wereldbourgeoisie) verworven rijkdommen en macht gehaald wordt uit de arbeid van mensen die niet in Nederland wonen, maar op zeer uiteenlopende plekken op de wereld. Zij zorgen, onder zeer armoedige en zware omstandigheden, met hun gezondheid, met hun leven zelfs, voor de kasten van huizen en het luxe leven van de oude en nieuwe rijken! (volgende krant slot)