Personeel vreest Corus onder Britse vlag

Verkeerde logica verhoogt stress

Door Jan Cleton en Wil van der Klift

Sinds het staalconcern Corus op de beurs geïntroduceerd werd is de koers na een eerste, hoofdzakelijk door speculanten veroorzaakte, stijging in een praktisch vrije val geraakt en is daarmee de grootste daler op het Damrak. De reorganisaties die bij Hoogovens in de pen zaten werden tijdens de fusiebesprekingen en in de eerste periode na de fusie tussen Koninklijke Hoogovens en British Steel even opzij gelegd. Na de fusie van beide grote Europese spelers op de wereldstaalmarkt, die moest leiden tot een versterking van de concurrentiepositie, wordt er nu gesneden op Corus-niveau.

Argwanend kijkt het personeel aan beide zijden van de Noordzee waar de klappen gaan vallen en hoe de verdeling is. De arbeidscultuur van Hoogovens: 'rekening houden met elkaar', dreigt nu vervangen te worden door onderlinge strijd tussen de betreffende bedrijfsonderdelen op het continent en die op de Britse eilanden. Een slechte zaak.

Verdeel en heers

Dit oude verdeel-en-heersspelletje wordt ook door de Raad van Bestuur van Corus toegepast om de aandacht van het werkelijke probleem en de belangen af te leiden, de gezamenlijke kracht van alle Corus-arbeiders in segmenten te breken en dat alles in het belang van een "financieel gezond bedrijf met perspectief voor de toekomst". Perspectief voor wie? Voor de mensen die het zware werk verrichten, die innovatief bezig zijn om een goed product af te leveren, of telt slechts het financiële perspectief van de aandeelhouder? De aandeelhouder, de couponknipper zoals hij vroeger genoemd werd, houdt geen rekening met mensen, hij kijkt slechts naar de cijfers op zijn bankrekening. Cijfers die sterk beïnvloed worden door reorganisaties met massa-ontslagen.

Beurseffecten

Een investeringsstop, zoals momenteel bij Corus, lijkt een logisch uitvloeisel van het beleid direct na een fusie. Het geeft echter geen vertrouwen op de beurs, aandelen worden afgestoten en de koers van het aandeel zakt. Ook het uitblijven van duidelijke reorganisatieplannen, heeft eenzelfde effect. De financiële investeerder wil veel geld zien, of minimaal een perspectief daarop. De investeringen in perspectiefvolle bedrijven die nu nog miljardenverliezen draaien, zoals bijvoorbeeld een kabelbedrijf als UPC, zijn daar een voorbeeld van.

Wereldmarkt

Op de wereldmarkt is er momenteel een overproductie van staalproducten. Daarnaast vind er een dumping tegen bodemprijzen plaats vanuit Oost-Europa en Zuidoost-Azië. Staalconcerns zoals Corus, die in eerste instantie dachten dat deze concurrenten uitgeschakeld waren, worden nu met de ongewenste effecten van het kapitalistische concurrentiesysteem geconfronteerd. De overgebleven staalarbeiders in Oost-Europa en Zuidoost-Azië werken nu voor een loon dat onvoldoende is om van 'te leven', maar net voldoende om te overleven.

Keuzes maken

De toekomst van Corus en van massa's staalarbeiders wordt bepaald door het maken van keuzes. De voorzitter van de Centrale Ondernemingsraad (COR) van Corus Nederland, George Backer, verwoordde het als volgt: "het management is te schijterig om te kiezen". Klopt, maar hebben de centrale ondernemingsraden wel goede keuzes gemaakt, of hebben ze zich aan de hand van valse voorstellingen van zaken met een kluitje in het riet laten sturen? Iedere gezonddenkende arbeider weet toch ondertussen dat fusies reorganisaties tot gevolg hebben? Talloze voorbeelden laten zien dat fusies geld op moeten leveren. Geld dat alleen kan komen uit inkrimpingen. Hebben de ondernemingsraadsleden met gezonde argwaan gereageerd op de fusieplannen en als vertegenwoordigers van de grootste groep belanghebbenden, de arbeiders, hier bijtijds hun eisen gesteld? Hebben zij zich akkoord verklaard met de fusie en de gevolgen niet voorzien? Of was het een keuze tussen slecht en slechter? In dat geval hadden zij deze keuze op duidelijke wijze aan hun achterban moeten voorleggen.

Alleen strijd levert iets op

De fusie tussen British Steel en Hoogovens had nooit plaats mogen vinden alvorens alle voors en tegens met het personeel besproken waren, maar men had haast. De top had haast en daarbij past goed overleg met de werkers niet. Het is juist dat waar de werkers de dupe van worden: de overlegcultuur, het harmoniemodel, het polderdenken, waarin de belangen van de arbeiders, die de werkelijke waarde voortbrengen, worden gelijkgesteld met die van de bestuurders en aandeelhouders die de winsten opstrijken: samen knokken tegen de concurrent heet het dan! De arbeider door loon in te leveren en arbeidsplaatsen op te geven, het management door zich te verrijken met optieregelingen en gebruik te maken van de belasting-pretbox van de PvdA-er Vermeend en de grootaandeelhouder door het rendement, de groei van de winst per aandeel, elk jaar verder te verhogen (de lat, want zo heet dat in hun jargon, wordt nu al her en der op 25% gelegd). Omdat inmiddels zowat iedereen ziet hoe scheef de verhoudingen zijn gegroeid, mag een deel van de arbeiders een beetje meespelen en ook wat rommelen met aandelen en opties. Dat deze prestatiebeloning tegelijk weer een nieuwe wig drijft in de solidariteit tussen de arbeiders onderling is voor de winstmakers mooi meegenomen.

Aandeelhouderswaarde versus innovatie

Zolang de mensen op de werkvloer van alle Corus 'business-units' zich laten verdelen, zolang zij hun 'vertegenwoordigers' laten voortgaan op de ingeslagen weg, is er voor velen van hen slechts één perspectief: werkloosheid en minder inkomen. Steeds meer geld wordt alleen nog gebruikt om nog meer geld te genereren, terwijl investeringen in de infrastructuur uitblijven. Boonstra van Philips had daar ook een handje van: geen technologische innovatie, wel hoog rendement, dus succes verzekerd, voor hem en de aandeelhouders. Toen bekend werd dat hij zou vertrekken kelderde het aandeel Philips onmiddellijk. Natuurlijk knokken de (staal)arbeiders in Oost-Europa en Zuidoost-Azie, op een veel lager niveau weliswaar, voor hun overleving en even vanzelfsprekend wordt daar op alle mogelijke manieren door kapitalisten misbruik van gemaakt. Daarom is het niet genoeg om alleen maar aan een defensieve vorm van belangenbehartiging te doen. Het roer moet ook politiek om. Het echte en enige perspectief is nog steeds: Proletariërs aller landen verenigt U! Strijdt voor een planmatige economie. Strijdt voor socialistische zekerheid!