Gemeenten moeten eigen boontjes doppen

Bevolking mag extra belasting betalen

Door Jan Cleton

De centrale overheid gaat steeds verder op het pad van verleggen van overheidstaken naar de gemeenten, decentralisatie onder het mom van 'dichter bij de burger'. In feite is het echter niet meer dan een ordinaire bezuinigingsoperatie waarbij het financieel rondkomen via de gemeente op vrij willekeurige wijze bij de inwoners van die gemeente terechtkomt. Dit heeft met name gevolgen voor de directe kosten van levensonderhoud, die het zwaarste drukken op de lagere inkomens.

Wassenaar is één van de goedkoopste gemeenten om in te wonen, Den Haag, op een steenworp afstand, één van de duurste. Qua wooncomfort steekt gemiddeld Wassenaar duidelijk boven gemiddeld Den Haag uit. Heeft Wassenaar dan een betere gemeenteraad, met een betere financiële huishouding? Speelt het feit dat Den Haag tot voor enkele jaren een artikel 12-gemeente was een rol, of ligt het aan de prestigieuze bouwprojecten van de laatste jaren?

Deze vragen zijn niet eenvoudig te beantwoorden, maar een feit is wel dat een artikel 12-gemeente gedwongen wordt de bevolking tot het uiterste uit te melken. Den Haag is nu "schoon verklaard", de gemeenteraad heeft meer geld en beslissingsvrijheid en schijnt dat niet te willen gebruiken om Den Haag goedkoper te maken, maar steekt het al vanaf de 'schoonverklaring' in prestige-objecten.

De gemeente Apeldoorn, die al een stevige prestige-objectervaring heeft waar de inwoners fiks voor hebben moeten bloeden, krijgt ook dit jaar weer een extra rijkskorting op zogenaamde rijke gemeenten van 1,5 miljoen gulden. (Wat rijke gemeenten zijn blijft de grote vraag. Zijn dat gemeenten die teveel in prestige-objecten geïnvesteerd hebben, of zijn dat gemeenten die de bevolking nog niet genoeg uitgeknepen hebben in het belang van het kapitaal? JC) De gemeente zal dus op andere wijze die 1,5 miljoen moeten innen. Er zal ongetwijfeld weer het eerst gekeken worden of er nog meer gemeente-instellingen te privatiseren zijn en welzijns- en sportsubsidies af te bouwen. Allemaal gemeentelijke kostenbesparingen die op termijn tot kostenverhoging voor de inwoners leiden, waardoor het voor de minima financieel nog moeilijker wordt. Verder wordt er van de gemeente verwacht dat zij de onroerend zaak-belasting voor volgend jaar aanpassen aan de gestegen huizenprijzen (zie kader). De onroerend zaak-belasting (ozb), die door de extra sterke stijging van de prijs van goedkopere (huur)woningen door de bewoners in die categorie niet meer opgebracht kan worden, wordt voor deze groep verlaagd. Voor de andere groepen stijgt de ozb (zie tabel).

Dit initiatief van B&W van Apeldoorn geeft aan dat er nog enig sociaal besef bestaat. De gemeenteraad moet zich in november over o.a. deze plannen uitspreken. B&W en de gemeenteraadsleden mogen wel oppassen: Voor ze het weten wordt Apeldoorn met een dergelijke nivelleringspolitiek tot artikel 12 gemeente gebombardeerd, want dat is het lot voor een gemeentebestuur dat echt voor de minima opkomt en de inwoners.

En daarmee komen we aan de kern van de zaak: Gemeenten die een goed sociaal beleid willen voeren, krijgen daar onvoldoende geld voor. Als ze desondanks door een goed sociaal beleid in de schulden raken, worden ze onder artikel 12 curatele gesteld. Als ze in het kader van sociaal beleid geld overhouden, zijn ze een rijke gemeente die van overheidswege extra gekort wordt. Gekort door de centrale overheid die in zeer beperkte mate, ondanks alle miljardenmeevallers, de behoeften van het volk bevredigt. Zij laten het uit de arbeid geperste kapitaal in overgrote mate richting financierskapitaal vloeien. En dat vloeit percentagewijs behoorlijk richting Wassenaar, ze hebben daar weinig 'last' van minima en hun problemen en worden daarom kennelijk niet extra gekort.