Presidentsverkiezingen in Joegoslavië: het duel Kostunica-Milosevic

Voor wie werkt de 'nieuwe man' Kostunica?

Door Michel Collon

Verkiezingen zijn nooit van beslissend belang. Wat een volk doet, is veel doorslaggevender. Toch is de strijd tussen Milosevic en Kostunica bij de presidentsverkiezingen op 24 september in Joegoslavië cruciaal voor de vrede en de weerstand tegen de Amerikaanse overheersing...

Als Asterix vandaag zou leven, zou hij een Joegoslaaf zijn. Ondanks 78 dagen bombardementen, de huidige bezetting en de etnische zuivering van Kosovo, het embargo dat het dagelijks leven bijna onmogelijk maakt, de miljoenen dollar voor de partijen en de media die tot de oppositie behoren, ondanks dat alles, geeft Joegoslavië zich niet over. Het blijft zich verzetten tegen de NAVO en de hongerige multinationals.

Dat is erg vervelend voor de Verenigde Staten die er evenmin in slagen Irak te breken, die een nieuw 'Vietnam' beginnen in Colombia, die een heel duur en gevaarlijk anti-rakettenschild willen uitbouwen dat in hoofdzaak gericht is tegen Rusland en China. De weerstand van het kleine Joegoslavië is des te vervelender omdat steeds meer landen ervan overtuigd raken dat er geen andere uitweg is dan zich verzetten tegen de Amerikaanse en westerse overheersing.

Daarom voert de Amerikaanse president Clinton de druk op. Hij gebruikt de stok en de wortel. De stok: provocaties in Kosovo en Montenegro; militaire manoeuvres van de NAVO in Roemenië in juli en binnenkort met het Kroatische leger vlakbij Montenegro, aanslagen en terroristische infiltraties in Servië, tien dagen training van verantwoordelijken van de studentenorganisatie Otpor door de CIA in Sofia... (1)

De wortel: de belofte om een einde te maken aan het lijden van de Joegoslaven als ze 'correct' stemmen, dat wil zeggen zich onderwerpen.

Een 'nieuwe' man vanuit de coulissen

Waarom hebben de traditionele tenoren van de oppositie zich niet in de campagne voor de presidentsverkiezingen gegooid? Omdat ze er zeker van waren hun gezicht te verliezen. Zowel Djindjic als Draskovic hebben overtuigend bewezen onbekwaam en corrupt te zijn, toen ze het in de hoofdstad Belgrado voor het zeggen hadden. Maar de twee hebben zich vooral de vingers gebrand tijdens de NAVO-bombardementen.

Djindjic is als een lafaard naar Duitsland gevlucht. Draskovic heeft in het openbaar de hand gekust van de Amerikaanse minister Madeleine Albright. De belangrijkste partijen van de oppositie worden allemaal gefinancierd door de Amerikaanse miljardair George Soros, die nauwe banden heeft met de CIA. Een volk dat zo gehecht is aan zijn onafhankelijkheid, vergeeft dat niet.

Het Westen moest dus een 'nieuwe' man uit de coulissen halen, en dan nog wel iemand die niet bekend staat als een marionet. Het werd Kostunica. Hij heeft nog geen enkele post bekleed, hij heeft er goed op gelet zich niet pro-westers uit te laten en tegenwoordig critiseert hij zelfs regelmatig de Verenigde Staten, met name als het gaat om Kosovo.

Onafhankelijk of electorale tactiek?

Maar welke principes volgt de 'wereldgemeenschap'? De principes van de multinationals die de aanmaak blokkeren van een medicament dat miljoenen Afrikaanse levens zou redden, omdat het niet genoeg winst opbrengt? De principes van de Wereldbank en het Internationaal Monetair Fonds dat de armste landen verplicht programma's uit te voeren die letterlijk moordend zijn?

Kostunica critiseert regelmatig de erg anti-Servische houding van Kouchner of het Internationaal Gerechtshof in Den Haag. Maar Kostunica wordt gesteund door een coalitie van partijen die betaald worden door Washington. Stel dat Kostunica verkozen wordt. Hoe kan hij dan onafhankelijk optreden?

Enkele dagen na de bekendmaking van zijn kandidatuur had hij in Belgrado trouwens een ontmoeting met Amerikaanse en Britse diplomaten. Het onderhoud ging over 'de verkiezingen'. Nog een paar dagen later verwelkomde hij "de jongste verklaring van Madeleine Albright waaruit een positieve verandering in de Amerikaanse houding bleek".(3)

Dat alles deed de pro-Amerikaanse politicus Zoran Djindjic zeggen: "Alles wat invloed heeft in het Westen, steunt Kostunica." (4)

De New York Times schreef op 4 september dat de sporadische kritiek van Kostunica op de Verenigde Staten ingegeven is door "tactische overwegingen". Onlangs riep de Amerikaanse regering via het American Peace Institute in Washington een vergadering bijeen van alle Servische oppositiepartijen. De partij van Kostunica stuurde ook een vertegenwoordiger...

1. Monitor (Bulgarije), 28 augustus
2. Persconferentie, 13 augustus
3. Communiqués van 21 en 24 augustus
4. Danas, 26 augustus.

Wat zijn Amerikaanse beloftes waard?

Ze zoeken een man die hen kan bevrijden van de Amerikanen en de NAVO, maar zonder daarvoor op de knieën te gaan liggen. Kostunica is nieuw en onbekend. Hij kan veel van deze mensen winnen. Milosevic is daarom een grote propagandacampagne gestart.

Toch is de combinatie van agressieve dreiging en aanlokkelijke beloftes niet nieuw. Toen de Amerikanen in 1990 de linkse regering van Nicaragua wilden omver werpen, combineerde president Bush bloedige aanslagen van terroristische contra's met een overweldigende financiële steun aan de pro-Amerikaanse oppositie. Het Nicaraguaanse volk leeft vandaag in slechtere omstandigheden dan ooit. En toen de orkaan Mitch vorig jaar enorme schade aanrichtte, stuurde Clinton - en dan nog met grote vertraging - alleen een paar helikopters. Peanuts in vergelijking met de miljarden dollars die hij vrijmaakte voor de oorlog tegen Joegoslavië.

De vraag is dus: wat zijn de beloftes van de Verenigde Staten en hun bondgenoten waard? Landen als Rusland, Bulgarije en Albanië gingen op de knieën liggen toen ze in 1989 de verleidelijke beloftes van het westerse kapitalisme hoorden. Hoe ziet het leven in die landen er nu uit? De feiten spreken voor zich. Alleen weerstand brengt iets op.