"Partijen, onafhankelijke vakbonden en media: wij financieren ze"

Van een correspondent

Op 29 juli 1999, een maand na het einde van de oorlog die de Verenigde Staten niet wisten te winnen, legt Robert Gelbard, de Amerikaanse gezant in de Balkan, de nieuwe strategie uit aan de senaat in Washington: "Wij financieren een brede waaier van democratische organisaties: niet-gouvernementele organisaties, politieke partijen, onafhankelijke media, jongerenbewegingen en onafhankelijke vakbonden. (...) De laatste jaren hebben Amerikaanse verenigingen, zoals AID of niet-gouvernementele organisaties zoals National Democratic Institute, International Republican Institute en Endowment for Democracy (waar de CIA achter schuil gaat, nvdr), 16,5 miljoen dollar uitgegeven (41,25 miljoen gulden, nvdr) om de democratie en de burgermaatschappij in Joegoslavië te ontwikkelen. We hebben nog geld beschikbaar en we gebruiken dat opnieuw. Ik werk nauw samen met het National Endowment.

De vakbond AFL-CIO heeft goed werk geleverd met de onafhankelijke vakbonden in Servië. Met onze steun bereiden ze een nieuw, interactief programma voor. Het Centrum voor het Internationaal Privé-bedrijf werkt een programma uit voor onafhankelijke zakenlieden en economen uit Servië. Zij, met name de groep G-17, hebben veel invloed in de Servische samenleving. Wij willen ook de onafhankelijke Servische media versterken."

In één woord: na de bommen gooit Washington er miljoenen dollars tegenaan. Met altijd hetzelfde doel voor ogen. (M.C.)

Joegoslavische kinderen. Het economisch beleid van Joegoslavië komt in handen van de G-17. Maar zullen deze kinderen dan nog genoeg te eten krijgen? (Foto Solidair, Antonio Gomez Garcia)

Schaakspelers in Belgrado. Met miljoenen dollars en hopen desinformatie werkte Washington een verfijnde strategie uit om de Joegoslaven in de val te lokken. (Foto Solidair, Antonio Gomez Garcia)

Interview met twee activisten van de studentenbeweging Otpor

"Een beetje controle van de CIA? En wat dan nog?"

Door Gérard Mugemangango en Michel Collon

We ontmoetten twee leden van Otpor, de 'onafhankelijke' studentenbeweging waar de westerse pers zo graag het woord aan verleent. Het is 2 augustus, een café in Kragujevacà

Wat is Otpor eigenlijk?

Ivana. Otpor is een organisatie van jongeren uit de universiteitsfaculteiten en de hogescholen. Niemand is ouder dan 27 en we zijn allemaal lid van een democratische partij, uit de oppositie.

Maar onze activiteiten verschillen: acties, shows, pamfletten uitdelen, enz.

Jullie lijken vooral erg kwaad over de moeilijke levensomstandigheden.

Nenad. Mijn vader rijdt al dertien jaar met dezelfde wagen, een andere kan hij niet betalen. Ik ben muzikant maar ik moet bij groepen spelen die ik niet zie zitten, om toch mijn brood te verdienen. En daarnaast moet ik ook nog eens in het bedrijfje van mijn vader werken.

Jullie lijken heel veel te verwachten van het Westen

Nenad. Joegoslavië is een goede plaats om te investeren: in het centrum van Europa, met erg rijke mijnen, een enorm potentieel aan elektriciteit dat kan worden opgewekt met het water van de Donau, goed opgeleide, hardwerkende mensen... Hier kunnen de mensen goedkoop werken, tegen pakweg tweehonderd mark (220 gulden) per maand.

En willen die multinationals dan niet zo laag mogelijke lonen betalen om zoveel mogelijk winst binnen te halen?

Nenad. Het zou voor hen toch ook interessant zijn? En wij zouden zelf alles onder controle houden.

[Zo groot zijn hun illusies dus. Met het ultraliberaal programma van de G-17 zal die controle eerder beperkt zijn!]

Is het waar dat Otpor, of toch de leiders ervan, betaald wordt door de CIA via de stichting National Endowment for Democracy? [Onze vraag brengt hen duidelijk in verlegenheid]

Nenad. Ik weet dat de CIA er iets mee te maken heeft. Zij hebben hun werk te doen, ze zijn sterker dan onze eigen diensten. Luister, ik ben ook tegen de Verenigde Staten maar wij kunnen daar niet tegenop. Ze moeten hun werk doen, en weet je, mij stoort dat niet dat we een beetje onder controle van de CIA staan.

Beproefde tactiek

Waarom heeft de Amerikaanse geheime dienst CIA tien dagen lang kaders van het oppositiekartel Otpor opgeleid? En waarom pompt ze zoveel geld in Otpor en andere oppositiebewegingen? Omdat er aan de basis ook veel eerlijke mensen zitten. Zij hebben veel kritiek op Milosevic en op de regeringspartijen maar ze zijn gehecht aan de onafhankelijkheid van Joegoslavië, ze willen geen kolonie worden.

Om die mensen ergens te krijgen waar ze niet willen zijn, is een goed uitgekiende strategie nodig. Vorige zomer trok CIA-chef Tennent naar Sofia, in Bulgarije, om er de Servische oppositie te vormen. Op 28 augustus bevestigde de BBC dat militanten van Otpor net tien dagen opleiding hadden gekregen in Sofia. Het programma van de CIA bestaat uit verschillende fasen. Eerst met alle respect ingaan op het patriottisme en het onafhankelijkheidsgevoel van de Serviërs. Dan, nadat de eenheid van het land gebroken is en er overal verwarring ontstaat, gaan de CIA en de NAVO veel verder.

Deze tactiek gebruikte de CIA al bij heel wat volkeren. Ze hebben al veel ervaring in het omverwerpen van regeringen die hen niet zinnen. In Brazilië in 1961, in Chili in 1973, in Bulgarije in 1990 ontstonden hetzelfde soort pseudo-populaire bewegingen die met veel dollars uit de grond waren gestampt.

Eigenaardig document van vakbond van Servische oppositie

Als ik het mooi uitgegeven tijdschrift Radnicka Rec (De stem van de werkers) in handen krijg, mét kleurencover, vraag ik mijn tolk een paar artikelen te vertalen. Onthullende lectuur.

Door Michel Collon

Eerste verrassing: geen woord over de levensomstandigheden of de strijd van de arbeiders in de andere delen van ex-Joegoslavië, in West-Europa of elders in de wereld. Blijkbaar is er geen vuiltje aan de lucht. Geen problemen met werkloosheid, geen problemen met de olieprijzen, geen misère in de Derde Wereld, alles dik in orde...

Een en ander wordt me duidelijk als ik in de rubriek 'Vakbondswoordenlijst' de definitie lees van het woord 'globalisering': "term die over het algemeen duidt op de globale revolutie in de communicatie en de spitstechnologie, alsook op de arbeidsorganisatie en de intensere onderlinge afhankelijkheid van economieën, staten en regio's."

Bijzonder vriendelijk noem ik dat. Terwijl zowat overal betoogd wordt tegen de politiek van de multinationals die 's werelds economie in handen hebben, overal grondstoffen plunderen, arbeiders onderbetalen, boeren ruïneren en voedsel vergiftigen, vindt dit tijdschrift dat de globalisering zowat het paradijs inhoudt.

De meeste artikelen roepen op om voor Kostunica te stemmen en anderen daartoe over te halen. Op bladzijde 7 wordt voor het einde van dit jaar een inflatie aangekondigd van honderd procent! Zo probeert men tijdens de verkiezingen paniek te zaaien door de reuze inflatie van 1993 in herinnering te brengen, toen de koopkracht en het spaargeld van de arbeiders smolten als sneeuw voor de zon. Ook in Chili heeft de CIA zo'n paniekcampagne gelanceerd, vlak voor ze de regering Allende omverwierp en dictator Pinochet aan de macht bracht.

In de westerse pers wordt deze vakbond nog altijd 'democratisch' genoemd. In werkelijkheid zie je meteen dat het een krant 'made in USA' is, vindt mijn tolk. Bepaalde uitdrukkingen zijn zo vertaald uit het Amerikaans, weet hij. Zeg maar 'made' door de CIA. Foto - Veel Joegoslaven zijn na tien jaar sancties uitgeput. Ze hopen op een beter leven en wat meer welstand. Zal Kostunica dit waarmaken? (Foto Solidair, Antonio Gomez-Garcia)