Een wandeling door de VSDoor Chris VroomenMet de verkiezingen voor het Amerikaanse presidentschap voor de deur nu een blik in de keuken van de VS. Het boek Het einde van Amerika (1) geeft een boeiend beeld van de Verenigde Staten van Amerika op het einde van de 20ste en het begin van de 21ste eeuw. De auteur heeft ongeveer vierhonderd bladzijden nodig om zijn eigen visie over de onbegrensdheid van de 'American Dream' volledig te ontmaskeren.De grondtoon van het boek is nationalistisch met een sterke hang naar het verleden die beklemtoond wordt door de voortdurende verwijzingen naar de Amerikaanse burgeroorlog van 1861-65 en ook door zijn herhaalde bezoeken aan Fort Leavenworth (2) waar we inzicht krijgen in de pseudo-intellectuele, van ieder contact met de hedendaagse realiteit gespeende mentaliteit van de elite-eenheden van het Amerikaanse leger. Tevens heeft hij een voorliefde voor de kleinere steden van het Midden-Westen die voor een groot gedeelte drijven op welgestelde renteniers die hier hun laatste jaren doorbrengen. Interessant hoogtepuntEast St. Louis is een gemeente met 40.000 inwoners en maar één supermarkt. Een gemeente die op dat moment voor 99 procent zwart was en voor meer dan 50 procent werkloos, waar het gemeentebestuur zijn ambtenaren in contant geld moet uitbetalen, omdat haar cheques door geen enkele bank meer geaccepteerd worden. Sinds enkele jaren hebben de 'Sisters of Charity', een liefdadigheidsorganisatie die gewoonlijk alleen in de Derde Wereld werkt, hier een post geopend. Het noordelijk gedeelte van St. Louis, dat eveneens grotendeels zwart is, vertoont een soortgelijk beeld.Zuidelijk St. Louis bestaat grotendeels uit een aantal zelfstandige deelgemeenten/woonwijken waar de financieel welgestelde middenklassen en de bourgeoisie wonen. Hier zijn ook alle belangrijke bedrijven, het vliegveld en de complete infrastructuur die voor een menselijke samenleving nodig is. Zuidelijk St. Louis is grotendeels blank, met een aanzienlijk Aziatisch bevolkingsaandeel (3). Onevenredige welvaartsverdelingDe hier tentoongestelde onevenredige welvaartsverdeling komt gedeeltelijk ook voort uit de gigantische privatiseringsgolf die de laatste vijftien jaar over de VS is gegaan. Dit kan worden geïllustreerd met het volgende citaat uit het boek: "In 1970 was in de VS het aantal politiemensen in overheidsdienst groter dan die in dienst van particuliere ondernemingen, maar nu werken er drie keer zoveel mensen voor particuliere diensten, en in Californië zelfs vier keer zoveel. Een ontwikkeling die deels toe te schrijven is aan het feit dat veel openbare ruimten, zoals stadscentra, wijken en speeltuinen, nu zijn ingeruild voor particuliere ruimten als winkelcentra, omheinde woonwijken en fitnessclubs."Enkele feiten over Orange CountyKaplan wijdt in het bijzonder uit over zijn bezoek aan het zogenaamde Orange County, een complex van achtentwintig kleine gemeenten in de omgeving van Los Angeles. In feite is Orange County niet veel meer dan een speelplaats voor de rijken. Alle vervoer gebeurt met de auto, de meeste (kapitaalkrachtige) mensen kunnen de afstand tussen hun woon- en werkplaats gemiddeld in een kwartier overbruggen. Geen fileproblemen, maar stille straten. De vele kleine kantoor-, woon- en winkelcentra zijn zo ingericht dat het niet goed mogelijk is om een efficiënt openbaar vervoer op te zetten. Bezoek van grote groepen al te nieuwsgierige buitenstaanders wordt op deze wijze afgewimpeld. Dat is te begrijpen: het is duidelijk te zien hoe de Amerikaanse elite zich steeds meer opsluit in eigen privé-paradijsjes.In het begin van de jaren negentig heeft de gemeenschap zijn openbaar faillissement aangevraagd, omdat men er voor koos de openbare diensten liever te financieren door riskante beursinvesteringen te doen dan de kapitaalkrachtige burgers al te veel belasting te laten betalen (een variant op de praktijken van de provincie Zuid-Holland, red. M). Als er vragen worden gesteld naar deze gebeurtenis antwoordt Rick Reiff, hoofdredacteur van het 'Orange County Business Journal'; "Een stipje op het scherm, historisch gezien een regenachtige dag"... "Misschien wat bezuinigingen op de sociale voorzieningen die alleen de arme mensen treffen." Betrekkingen van de VS met zijn burenKaplan overschrijdt de Mexicaanse grens en zijn opmerkingen over de Mexicaanse economie en het Mexicaanse volk komen dikwijls dicht bij racisme. De Mexicanen vormen de grootste groep binnen de gastarbeiders in de VS en hebben de laagstbetaalde banen. Ook het tuinpersoneel van Orange County bestaat grotendeels uit Mexicanen. Wanneer hij echter weer de grens oversteekt naar de Amerikaanse staat Texas moet hij toegeven dat de welvaart daar op een nauwelijks hoger peil staat dan in Mexico.Wanneer hij echter de Canadese grens oversteekt is hij vol lof over het machtige handelscentrum Vancouver en hier komt zijn theorie het duidelijkst naar voren. Deze theorie houdt in dat de Amerikaanse nationale staat afbrokkelt en in de 21ste eeuw plaats zal maken voor een het Noord-Amerikaans continent overspannend economisch conglomeraat van onderling strikt gescheiden arme en rijke gemeenschappen op basis van particulier initiatief. Kaplan is er niet zeker van of dit een positieve of een negatieve ontwikkeling is, maar blijft tot het einde toe vol lof over het 'Private Enterprising' dat Amerika heeft groot gemaakt. Twee voor het boek typische citatenPolitieman in Noord St.Louis: "Hoe komt het dat de politieke wetenschappers de sociale problemen in de grote steden niet hebben kunnen voorzien en geen plannen hebben gemaakt om ze te voorkomen?"Kaplan: "Hij was een door de wol geverfde agent, maar aan de andere kant was hij nog naïef genoeg om te denken dat academici en politici net zo rechtlijnig en pragmatisch in hun werk waren als hij. Wat kon ik hem antwoorden?" Kaplan: "Wanneer kun je als bestuurder of politicus iets bereiken?" Daniel Kemmis, oud-burgemeester van de stad Missoula in Montana: "Als je de elite achter je hebt." Amerika, land van de onbegrensde klassenstrijd! Noten
|