Wahid laat zich niet dwingen tot aftreden

Vastberaden voortzetting van zijn politiek

Van de redactie buitenland (*)

President Wahid, de democratisch gekozen president van Indonesië, komt onder steeds grotere druk te staan. Onder meer ten gevolge van de conflicten en afscheidingsbewegingen op verschillende eilanden, massale protesten in Jakarta, een parlementair onderzoek naar zijn vermeende betrokkenheid bij twee financiële schandalen, kritiek dat zijn regering zwak en instabiel zou zijn en de recente verklaring van de islamitische Ulema Council met betrekking tot het bedrijf Ajinomoto. Wahid is vastberaden om zijn politiek voort te zetten.

De Ulema Council beweert dat het bedrijf bij de vervaardiging van bepaalde specerijen in strijd met de islamitische wet heeft gehandeld, omdat er enzymen in verwerkt zouden zijn die gekweekt zijn op varkensvet. Volgens Wahid heeft het bedrijf niet in strijd met de islamitische wet gehandeld, maar heeft deze aantijging politieke gronden: "Er zijn krachten die hopen dat zij mij rond maart uit de regering kunnen verdrijven, en sommige mensen in de Ulema Council zijn vastberaden mij te dwingen tot aftreden," (Daily Yiomiuri). Wahid is bang dat de zaak rond Ajinomoto een negatieve invloed kan hebben op de economie van Indonesië, omdat het beeld dat buitenlandse investeerders hebben van Indonesië erdoor kan verslechteren, uiteindelijk zou dit ertoe kunnen leiden dat zij minder of niet investeren in Indonesië.

Maar alle problemen ten spijt, Wahid is niet van plan om zich terug te trekken. In verschillende interviews verklaarde hij dat hij zijn politieke rivalen zal blijven bestrijden en dat hij zijn ambtsperiode zal volmaken. Hij heeft zelfs aangegeven bereid te zijn om zich bij de verkiezingen in 2004 herkiesbaar te stellen als zijn land hem nodig heeft.

Volgens Wahid zijn er krachten in Indonesië, zowel binnen als buiten het parlement, die proberen om zijn hervormingsgezinde regering omver te werpen. Maar hij zei "Ik voel mij in het geheel niet bedreigd," eraan toevoegend dat mensen die om zijn aftreden schreeuwen instrumenten zijn in de handen van "degenen die hongerig zijn naar macht." (South China Morning Post en AFP Hongkong)

"Een democratie vestigen is niet eenvoudig. Er zijn natuurlijk krachten die de status-quo willen handhaven, om hun macht te behouden, daarom bevinden wij ons in deze positie." (AFP Hongkong) Hij doelde daarbij op diegenen die behoren tot de gelederen van het oude Soeharto-regime, die er door velen van beschuldigd wordt dat hij vanachter de schermen nog veel invloed heeft. Wahid gaf aan dat hij de steun heeft van vice-president Megawati. "Megawati zelf verklaarde aan mij dat zij geen constitutionele coup zal plegen. Zij heeft net zoveel belang bij dit regeringssysteem, bij dit democratische systeem, als ieder ander. Dus als er mensen zijn die proberen haar naam te gebruiken, geloof hen niet. Onderzoek het zelf - vraag het haar." (South China Morning Post)

Een van de belangrijkste problemen waarmee de regering Wahid te kampen heeft is de gewapende strijd van onafhankelijkheidsbewegingen, met name in de provincies Atjeh, Irian Jaya en op de Molukken. Vanaf het moment van Wahid's aantreden als president in 1999 is er zware discussie binnen de regering over de verschillende strategieën die Wahid, het leger en Megawati willen volgen ten aanzien van dit probleem. Volgens Wahid kunnen de conflicten met betrekking tot de onafhankelijkheidsbewegingen worden opgelost door lokale autonomie te bevorderen en Indonesië om te vormen toe een federaal systeem. Al is er dus verschil van mening met het leger, verklaarde hij in een interview dat "met betrekking tot het handhaven van de nationale eenheid en politieke stabiliteit als ons eerste en belangrijkste doel, is er geen verschil tussen mijn positie en die van het leger." (Daily Yomiuri).

Vooralsnog is er geen einde gekomen aan het geweld in Indonesië, ook niet aan het religieuze geweld. Met kerstmis 2000 werden er 18 bomaanslagen gepleegd op kerken verspreid over heel Indonesië. De aanslagen werden gepleegd door extremistische islamieten, getraind door de Mujahedeen in Afghanistan. Volgens Wahid worden de extreme islamitische bewegingen gebruikt door mensen die de macht willen grijpen. Tevens geeft hij aan dat dergelijk terrorisme ook een teken is van het democratiseringsproces. "Veel extremistische activisten die geweld gebruiken, waren betrokken bij de bomaanslagen op kerstavond. Het is een teken van iets anders, dat Indonesië meer democratisch en gematigd is geworden. En meer mensen geven daar uiting aan." "Hierdoor zijn de fanatici, de extremisten, bang dat de zaken niet gaan zoals zij willen. Daarom hebben zij dit gedaan. Maar het is een teken van de succesvolle politieke gematigdheid. Het is duidelijk, op basis van de aankondigingen, pamfletten enz., dat islamitische groeperingen deze aanslagen hebben gepleegd." "Maar wie hen opdracht heeft gegeven, dat is een andere zaak. Het had politieke doeleinden. Dus op een bepaalde manier werden deze moslimmilitanten gebruikt door mensen die hongerig zijn naar macht... militaire personen, ja, maar niet de hiërarchie, niet door het leger als instituut." (South China Morning Post)

Met betrekking tot het nog voortdurende geweld in zijn land gaf Wahid aan dat dit de prijs van een democratiseringsproces is, die ook andere landen hebben betaald. Maar hij is ervan overtuigd dat dit overwonnen kan worden.

"Er is sprake van een burgeroorlog waarin soms macht gebruikt wordt en soms mensen, maar het is voornamelijk een politieke burgeroorlog." (South China Morning Post)

Naar aanleiding van de vraag welke conclusies buitenstaanders met betrekking tot zijn land moeten trekken, antwoordde Wahid: "Zij kunnen het hier met eigen ogen komen bekijken. Vertrouw niet op verslagen in de pers, zij benadrukken alleen de slechte zaken. Goede ontwikkelingen worden niet vermeld." (South China Morning Post)

Wahid is vastberaden om zijn werk voort te zetten, hij heeft geen twijfels. Hij geeft echter wel aan dat er tijd nodig is voor een dergelijk veranderingsproces. "...Onze problemen van 50 jaar kunnen niet in één jaar worden opgelost..." (South China Morning Post)

Samenvatting en vertaling door J. Bernaven, op basis van drie krantenartikelen, d.d. 19-1-2001:

  • Exclusief interview met Wahid, door Vaudine England, South China Morning Post,
  • Wahid belooft te blijven ondanks toenemende problemen, AFP, Hongkong,
  • Wahid herbevestigt intentie om rivalen te bestrijden, door correspondent, Daily Yiomiuri (Japan).