Strijd voor het socialisme

Door Joop van Esch

De bezittende klasse wil de samenleving doen geloven dat hun boven het democratische recht gestelde privaatrecht nodig is omdat werknemers niet over het verantwoordelijkheidsgevoel beschikken zoals zijzelf. En dat wordt dan beweerd terwijl iedere vorm van toegekende verantwoordelijkheid onmogelijk wordt gemaakt. Nog nooit heeft het kapitalistendom zo'n corruptie veroorzaakt als heden ten dage. Particuliere eigendomsverhoudingen uiten zich in verdorvenheid, omkoperij en het openlijk omzeilen van democratische controle.

De enorme doofpot waarin deze schandalige praktijken doorgaans verdwijnen, loopt nu over. Met toenemende verbijstering is ons volk er getuige van dat corruptie en criminaliteit van de kapitalisten ongestraft blijven. Dit zijn de werkelijke waardenormen van de bourgeoisie. Het zijn normen van onverantwoordelijkheid die door het privaatrecht worden afgeschermd.

Het privaatrecht is het grondrecht van ons rechtsbestel. Steeds als onder druk van de samenleving sociale wetten totstandkomen, ontstaan er weer wetten die deze verworvenheden ongedaan maken. Doordat de directies in een te kwetsbare positie kwamen vond een machtsverschuiving plaats naar de raad van commissarissen. Deze raad benoemt zichzelf en neemt alle fundamentele beslissingen over het lot van de bedrijven. Aldus verleent de wet aan deze lieden het 'recht der sterksten' dat ook in de jungle van toepassing is.

De bovenschikking van het kapitalistendom over ons volk is bij de wet geregeld, alle gezwets over democratie ten spijt. De sluwheid waarmee de bezittende klasse er tot nu toe in slaagt om onder democratische verhoudingen uit te komen doet niets af van de grote betekenis van de beweging voor het verkrijgen van zeggenschap die zich in verschillende vormen aan het ontwikkelen is. De wetten die door de strijd van de werkende gemeenschap totstandkwamen getuigen van een hoge cultuur van de arbeidersklasse.

Communisten mogen onder geen voorwaarde deze resultaten bagatelliseren. Deze strijd is een opkomende vloed die op den duur over de dijk van het privaatrecht zal stromen.

De bezittende klasse zal constant worden gedwongen hun dijken te verhogen. De druk zal toenemen en de dijk vertoont zeer zwakke plekken. De macht van het kapitalisme in de maatschappijformatie te breken is een doel op zichzelf. Deze macht van het kapitalisme verdringt alle menselijke waarden zoals solidariteit, gelijkwaardigheid en vrijheid. Het verdringt nu ook alle noodzakelijke doelstellingen die gericht zijn op het inrichten van technologie en productie in het belang van het leven op aarde en het milieu. Hun blinde krankzinnige productie begint steeds omvangrijkere milieurampen te veroorzaken. Optimisten konden een tijdlang geloven dat het kapitalisme zijn crisis te boven was gekomen. Vandaag zien we een crisis tot ontwikkeling komen waarbij alle voorgaande in het niets verzinken.

Zwaartepunt in ondernemingen en dienstverlenende sectoren

Na deze vaststelling doet zich de vraag voor waar nu het belangrijkste aangrijpingspunt zit voor de strijd gericht op het afschaffen van bovengenoemde hegemonie. Ligt het zwaartepunt in de algemene parlementair politieke strijd in een stelsel dat is voorzien van talloze filters die uiteindelijk steeds ieder sprankeltje fundamentele zeggenschap wegfilteren? Of ligt het zwaartepunt in de ondernemingen en dienstverlenende sectoren waar miljoenen mensen met elkaar de helft van hun werkende leven doorbrengen?

Reeds op het eerste gezicht blijkt al dat het zwaartepunt in de laatste categorie ligt. Het is daarom noodzakelijk dat onze partij begint met onderzoek te verrichten om zodoende een concrete theorie voor deze strijd uit te werken. We mogen niet verdwalen en in het kielzog van de sociaal-democratie terechtkomen. We mogen de marxistische stelling niet vergeten dat praktijk zonder theorie blind is.

Nieuwe verlangens en eisen

In de parlementaire politieke strijd zijn de sociaal-democraten ons veelal verreweg de baas. Zij zijn er altijd vanuitgegaan dat het kapitalisme langs deze weg vanzelf zal oplossen in het socialisme. Onze partij wijst de parlementaire politiek zeker niet af, mits deze politiek is gebaseerd op de strijd van de werkers in de ondernemingen. We mogen niet verzuimen de concrete omstandigheden binnen het moderne bedrijfsleven te ontleden en te onderzoeken.

We mogen niet apathisch staan tegenover de vele nieuwe verlangens en eisen die binnen de arbeidersgemeenschap leven. Een politiek die de werkende gemeenschap oproept tegen een systeem te vechten zal weinig weerklank ondervinden als niet tegelijkertijd duidelijk wordt gemaakt waarvoor men vecht. Ieder concept van elke soort klassenstrijd, groot of klein moet volgens de marxistische beginselen gebaseerd zijn op de drie-eenheid: politiek, economie en wetenschap. Wij mogen dit principe niet uit het oog verliezen.

Voor specifieke interne bedrijfspolitiek bestaat nog onvoldoende aandacht.

Voor de opzienbarende invloed van wetenschap en technologie op de bedrijfsorganisatie waarin miljoenen mensen leven, werken en vechten bestaat nog onvoldoende belangstelling.

Met opmerkingen zoals: "We moeten weer aan bedrijfswerk doen" komen we ook niet veel verder. Hiertoe moet een theoretische basis aanwezig zijn waarin de vraagstukken aan de orde komen zoals het wat, hoe, waar, waarmee, met wie en wanneer.

Het lijkt zinvol om nog eens na te denken over de woorden van Lenin:

"Men moet zelf zijn hersens gebruiken om in elk afzonderlijk geval zijn weg te kunnen vinden. Juist daarin is onder andere de betekenis gelegen van de partijorganisatie en van partijleiders, die deze naam verdienen, dat men n.l. door langdurige, hardnekkige, veelsoortige, alzijdige arbeid van alle denkende vertegenwoordigers der gegeven klasse de noodzakelijke kennis, de noodzakelijke ervaringen, de - naast kennis en ervaring - noodzakelijke intuïtie verwerft om gecompliceerde politieke vraagstukken snel en juist op te lossen." ( Linkse Stroming)

De averij die de communistische partij opliep is slechts van tijdelijke aard. Alle voorwaarden zijn aanwezig voor het herwinnen van het vertrouwen van de moderne arbeidersklasse. Wij moeten echter onze eigen modellen ontwikkelen samen met die arbeiders.

Sociaal-democratie fiasco

Het is na een eeuw wel duidelijk dat het sociaal-democratische model een fiasco is gebleken. Socialisme zonder voorafgaande politieke klassenstrijd is niet bereikt. Het kapitalisme is overeind gebleven.

De grondbeginselen van Marx en Engels blijken dezelfde levensduur te hebben, wat betreft de klassenstrijd tegen het kapitalisme, als dit systeem zelf. Zolang er zwaartekracht aanwezig is zolang gelden de beginselen van Newton. Zolang het kapitalisme bestaat gelden de grondbeginselen omtrent de klassenstrijd van Marx en Engels. Er is niet veel tijd meer om hierover te discussiëren. Het kapitalisme is niet slechts overeind gebleven, het heeft monsterachtige vormen aangenomen. Zijn krankzinnige warenproductie, zijn misbruik van de technologie, de wapen- en de immorele informatieproductie bedreigen het leven van mensen en natuur. Zelfs in vredestijd. Het winstprincipe is te beperkt om de problemen van vandaag te kunnen oplossen. Het produceert steeds meer rommel die wij niet nodig hebben en het produceert niet wat wij wel nodig hebben.

De projecten die uitgevoerd moeten worden om de kwaliteit van het leven van mens en natuur te verbeteren zijn te groot voor het kapitalistische systeem. De wetenschappelijke mogelijkheden tot oplossing van het energievraagstuk, het voedselprobleem en de vervuiling van het land, lucht en water liggen gereed of kunnen gereedgemaakt worden. De kennis is aanwezig.

(wordt vervolgd)