VS zien Euroleger als een bedreiging

Lange Amerikaanse aanwezigheid in Balkan om Europa tegen te houden

Door Pol De Vos

Onmiddellijk na het uitbreken van het conflict tussen het UCK en Macedonië, koos Europa voluit de kant van de Macedonische regering. "Met terroristen kan niet onderhandeld worden", zeiden ze. In de Verenigde Staten was de reactie minder eenduidig. De tegenstelling tussen de VS en Europa heeft een diepere grond: de uitbouw van een Euroleger.

De VS hebben ook wel goede banden met de Macedonische regering, maar ze trekken tegelijk de kaart van de Albanese terroristen. De VS-zone in Kosovo grenst aan Macedonië. Het UCK kan onmogelijk grote hoeveelheden wapens en mensen verplaatsen in het grensgebied zonder dat de VS ervan op de hoogte zijn. De Verenigde Staten hebben redenen om de UCK-acties te steunen. Een 'grotere zelfstandigheid' voor het Albanese gedeelte van Macedonië is een stap naar het groot-Albanië dat de VS willen.

Naarmate het conflict vorderde, begon ook Europa over "de noodzaak van onderhandelingen" te spreken. In de eerste fase van het conflict wilden de Europeanen de Macedonische regering daarentegen niet alleen met raad maar ook met de daad steunen. De Verenigde Staten weigerden elke stap in die richting.

Solo-actie Europa niet toegestaan

The Guardian brengt deze onenigheid binnen de NAVO over de oorlog in Macedonië rechtstreeks in verband met de tegenstellingen rond het Euroleger: "De Verenigde Staten zullen geen Europees militair engagement in Macedonië toestaan, zelfs niet als dat gebeurt onder leiding van de Britten. Europa mag geen solo-actie organiseren. De volgende stap zou immers wel eens kunnen zijn dat de Europeanen een eigen en apart leger willen." (1)

Steven Metz, een expert in veiligheidszaken verbonden aan het Amerikaanse leger, definieert de taken van de Verenigde Staten in de Balkan grotendeels vanuit de tegenstelling met Europa over het Europees leger: "De Europese staten bouwen aan een nieuwe veiligheidsorganisatie die ofwel een aanvulling zal zijn van de NAVO ofwel - vanuit Europees oogpunt - een alternatief ervoor. De crisis in Kosovo confronteerde de Europese leiders met hun militair onvermogen. Dat zorgde voor een stroomversnelling in hun inspanningen om de Europese Unie de militaire middelen te geven om haar diplomatieke inspanningen te ondersteunen. Dat leidde tot het opzetten van een Europees defensiebeleid tijdens de top van Helsinki in december 1999. Zoals de Duitse ambassadeur in de Verenigde Staten zei, heeft de Europese Unie daarmee zichzelf de taak opgelegd de politieke unie te onderbouwen met een militair apparaat." (2)

"Maar", zegt Metz, "volgens een aantal Amerikaanse experts vormt de uitbouw van een Europees leger een potentiële bedreiging voor de solidariteit binnen de NAVO. (...) Hoe meer details er bekend worden over de Europese plannen, hoe duidelijker het wordt dat het niet gaat om een aanvulling van de NAVO maar eerder om een vervanging ervan."

Hij ziet de prominente aanwezigheid van de Verenigde Staten in de Balkan als het beste voorbehoedmiddel tegen een eigengereide opstelling van Europa: "Een langere aanwezigheid van de Verenigde Staten in de Balkan kan de neiging tot ontwikkeling van andere elementen van het Europees veiligheidssysteem en de modernisering van het Europees militair apparaat beperken. (...) Het doel van de VS moet zijn het Europees defensieapparaat te laten ontwikkelen als een aanvulling terwijl de leidende rol van de NAVO niet ondergraven wordt." En hij besluit: "De nationale belangen van de VS zijn het best gediend met een leidende rol van de NAVO in de Balkan."

Alleen vrede als NAVO weg is

Dat alles toont dat er geen vrede mogelijk is zonder de terugtrekking van de NAVO uit de Balkan. Nederland moet vandaag een eerste stap zetten door onmiddellijk zijn troepen terug te roepen.

De Balkan kan alleen maar vrede vinden in een multinationale en multi-etnische samenleving. Er moet een einde komen aan de haatcampagnes die woekeren op een voedingsbodem van toenemende verarming die de regio teistert sinds het herinvoeren van het kapitalisme.

Noten.

  1. The Guardian, 20 maart 2001 "
  2. Steven Metz, The American army in the Balkan, strategic alternatives and implications, Strategic Studies Institute (SSI), januari 2001.