Zweden weg uit de Europese Unie

EU-top in Göteburg

Door Klaus von Raussendorff

Van 14 tot 16 juni 2001 hielden de staats- en regeringsleiders van de Europese Unie hun halfjaarlijkse top in het Zweedse Göteborg. Nadat Zweden in 1995 lid is geworden van de Europese Unie, kwam in ieder onderzoek min of meer duidelijk naar voren, dat het Zweedse volk, mocht het de kans krijgen het over te doen in een referendum over het lidmaatschap van de EU, 'nee' zou stemmen.

Göran Persson, de Zweedse premier, en de regering, d.w.z. de sociaal-democraten en het gezamenlijke establishment van het land, doen hun uiterste best, sinds het zes maanden geleden gestarte Zweedse voorzitterschap van de EU, de openbare mening ten gunste van de EU te laten uitvallen.

Protesten kunnen niet uitblijven

Maar waar kunnen, sinds Seattle, de heren van de globalisering nog in alle rust bij elkaar komen? Ook in Göteborg hadden ze het rijk niet alleen. Het 'net Göteborg 2001' organiseerde op vrijdag 15 juni een grote demonstratie. Conform de mening in brede lagen van de bevolking van het gastland luidden de eisen: "Zweden weg uit de EU!" en "Nee tegen de Euro!".

Het bondgenootschap bestaat uit democratische, niet-racistische organisaties en individuen, die gekant zijn tegen een Zweeds lidmaatschap van de EU en tegen de euro. Het doel was de ondemocratische en bureaucratisch geregeerde EU demonstratief te confronteren met de openbare mening en tijdens de EU-top van 13 tot 16 juni 2001 demonstraties en andere activiteiten (symposia, concerten, culturele manifestaties en andere demonstratieve bijeenkomsten) te plannen, te coördineren en te laten plaatsvinden. Dit bondgenootschap bestaat uit de beide anti-EU-partijen in het Zweedse parlement, de linkse 'Vänsterpartiet' en de groene 'Miljöpartiet', alsook de KPML en haar jeugdorganisatie, de 'Revolutionaire Communistische Jeugd' en de Zweedse Communistische Partij. Ook is deelnemer de volksbeweging 'Nee tegen de EU', die voortgekomen is uit de referendumperiode van 1994, de 'Folkrörelsen Nej til EU' en de jeugdorganisatie van de 'Vänsterpartiet Jong Links'; dan nog een groep van sociaal-democratische EU-critici, de Socialistische Partij, het Eenheidsinitiatief, de milieuorganisatie Friends of the Earth, FF, de sportclub van proletariërs, e.a.

Europa is een klassenprobleem

Het is overduidelijk, dat de houding ten opzichte van de EU ondubbelzinnig bepaald wordt door de klasse waartoe men behoort. De brede massa van arbeiders en loonafhankelijken staat zeer kritisch tegenover het hele EU-idee of zelfs openlijk afwijzend, terwijl de meerderheid van het establishment voor is. In Denemarken is het niet veel anders. Maar anders dan daar bestaat er in Zweden geen grote, reactionaire, rechtse bourgeois-partij met neiging tot vreemdelingenhaat, die zich sterk maakt tegen de EU. De Zweedse volksbeweging 'Nee tegen de EU' heeft overleg gevoerd met zusterorganisaties in Denemarken, de 'Folkebevegelsen', en in Noorwegen, de 'Nej till EU'. Zij demonstreerden samen met de Zweden.

Naast de grote demonstratie op vrijdag 15 juni, om 18.00 uur, was er op zaterdag 16 juni nog een demonstratie, de zogenaamde 'Euromars', die door diverse andere Zweedse politieke en andere organisaties (trotskisten, anarchistische vakbondsleden enz.) werd georganiseerd. Zij wilden niet meedoen aan de grote demonstratie en met klem hebben zij spandoeken met 'Zweden weg uit de EU' verboden. Ze zijn 'Vóór een ander Europa'. Ook in Zweden zijn er linkse lieden die beweren, dat de Europese Unie een objectieve verwezenlijking is van de globalisering, die als onontkoombaar moet worden aanvaard. Ze vinden, dat de strijd tegen de EU een stap terug is in het verleden. Het verdedigen van de nationale soevereiniteit vinden velen te bekrompen, zelfs chauvinistisch en reactionair. Nee, zeggen ze, een gezamenlijke Europese arbeidersrevolutie die is aan de orde. In plaats van de huidige EU willen ze een socialistisch Europa. Dat zijn waarachtig holle frasen.

Strijd tegen de EU is ook een kwestie van democratie

Feitelijk, dat denken tenminste de principiële tegenstanders van de EU, is de groeiende Europese superstaat niet alleen een overeenkomst van de kapitalisten en de heersende klassen voor het opzetten van een reactionair machtsblok en de uitbuiting in Europa, indruisend tegen de zogenaamde welvaartsstaat en tegen de politieke, sociale en vakbonds-basisrechten van de arbeidersklasse. De EU is ook een aanval op de bourgeois-democratie, voor zover deze het weergeven van de mening van het volk mogelijk maakt, ook al is dat dan maar eens in de vier of vijf jaar en alleen binnen het kader van het kapitalistisch systeem. De EU ontdoet ook de bourgeois-democratie van alle restanten van progressiviteit en vervangt ze door een elitair, bureaucratisch systeem, dat onder invloed staat van de transnationale concerns en door hen bepaald wordt. De principiële strijd tegen de EU is daarom niet alleen een klassenvraagstuk, maar ook een kwestie van de verdediging van de democratie tegen de reactionairen op nationaal en internationaal niveau. De communisten hebben in Zweden net als in Griekenland het opbouwen van een zo breed mogelijke democratische alliantie tegen de reactionairen tot hun programma verheven. Het lidmaatschap van de EU is zonder twijfel het grootste zwaktebod van het Zweedse monopolistisch kapitalisme. Niet alleen omdat het samengaat met een neoliberale politiek van de meest brute soort, die de EU automatisch en volkomen duidelijk koppelt aan een politiek, die vijandig staat tegenover de arbeider, maar ook omdat het lidmaatschap van de EU de traditionele en algemeen aanvaarde normen, als nationaal zelfbeschikkingsrecht, vrijheid tot het aangaan van bondgenootschappen en een sociale staat, ondermijnt.

Speciale ontvangst voor George W. Bush

Aan het begin van de top ontvingen de 'Europeanen' George W. Bush, de nieuwe president van de VS in hun midden. Ook dit lokte veel protesten uit. Ter voorbereiding van een demonstratie werd op initiatief van de Communistische Partij samen met de Linkse Partij een comité gevormd, waarin tot nu toe 25 organisaties, vooral organisaties van vluchtelingen en bannelingen, samenwerken. Ondanks hun houding tegenover de EU demonstreerden zij in Göteborg ook tegen het VS-imperialisme. (Vertaling: Toos Plug)