Een 'gegijzelde' beschaving?

 

Door Anna Ioannatou

In de afgelopen maanden is de Akropolis twee keer bezet. Bezoekers werd echter niet verhinderd de aloude heuvel te beklimmen om het Parthenon te bezoeken. Wel werden zij op de hoogte gebracht van de problematiek rond de manier, waarop het Oud-Griekse culturele erfgoed door de politieke leiding van het land "gekoesterd" wordt. Gaat de veronderstelde demonstratielust van de Grieken nu echt te ver?

Al die mensen, die voorbijgangers en toeristen verrasten met leuzen, spandoeken en ballonnetjes, hadden in elk geval, toen ze hun diploma in ontvangst namen, zeker niet verwacht dat ze ooit aan de voet van de Akropolis vlugschriften in diverse talen zouden uitdelen om de bezoekers in te lichten over de manier, waarop de Griekse overheid 'zorg draagt' voor de oudheden, die ze zijn komen bewonderen.

Een oude beschaving in de greep van privé-kapitaal

Drie punten in de Griekse hoofdstad vormden het toneel van deze acties van, op basis van tijdelijke contracten aangenomen, werknemers in dienst van het ministerie van Cultuur: de ingang van het Archeologisch Museum van Athene, de ingang tot het Akropolis-gebied en natuurlijk het ministerie van Cultuur.

Er bestaat een wet, op grond waarvan mensen in tijdelijke dienst na verloop van tijd een vaste aanstelling krijgen. Besloten is nu, dat dit niet zal gelden voor diegenen die aan het ministerie van Cultuur verbonden zijn. En daar wringt de schoen nu juist.

De betogers (gespecialiseerde staf: archeologen, ingenieurs, onderhoudspersoneel, maar ook arbeiders, bewakers enz.) eisen een vaste aanstelling. Geen overdreven eis, gezien ook het feit dat slechts 400 archeologen in vaste dienst zijn voor 30.000 monumenten, archeologische plaatsen en honderden opgravingen. Het aantal mensen met een tijdelijk contract bedraagt ongeveer 2.500 voor het hele land. Daar komen nog zo'n 400 archeologen bij, die bij openbare werken en het gemeentewezen betrokken zijn en die - al weer met tijdelijke contracten - proberen te redden wat er te redden valt aan oude beschaving van onder de bulldozers. Ook zij verbinden hun arbeidsrelaties met hun specialisatie: "Het bestaande regime in de arbeidsverhoudingen, getolereerd door het ministerie van Cultuur, beperkt ons tot het puur technische gedeelte van ons werk, dus opgraven. We komen niet toe aan ons echte werk, dus registreren, rangschikken van het gevondene, bestuderen en tot slot publiceren van de wetenschappelijke conclusies."

Deze mensen zien zichzelf als gijzelaars van een regeringsbeleid, dat nu ook de Archeologische Dienst ziet als een gebied om privé-kapitaal op los te laten en op die manier te gebruiken als middel in dienst van de huidige burgerlijke opvattingen over cultuur en beschaving. Wat nu neerkomt op een non-cultuur van klatergoud met smakeloze en reukloze inhouden, als er al sprake is van inhoud en niet alleen van vorm.

De tekenen aan de wand werden de laatste jaren steeds duidelijker, o.a. toen bijna drie jaar geleden het Herodes Atticus-theater aan de voet van de Akropolis ter beschikking werd gesteld voor een onderbroeken-show van een bekend mode-ontwerper. De hele kunstenaarswereld van het land plus nog vele anderen kwamen toen in opstand, maar de show ging wel door. Daarna is zoiets tot nu toe niet meer voorgekomen.

Het Stakingscomité van werknemers in de Archeologische Dienst verklaarde dat "het beschermen en tonen van ons cultureel erfgoed niet mogelijk is met werknemers op termijn, met werknemers die in een soort staat van arbeidsgijzeling leven." De politieke leiding echter benadert de zaak met de logica van de grootaannemer.

De minister van Cultuur betreurde zelfs, zoals hij zei, het "extreme initiatief de Akropolis te bezetten." "Ik verwachtte niet," aldus de minister, "dat sommigen om duidelijk politieke redenen anderen mee zouden slepen in handelingen, die op een gebrek aan respect en gevoel wijzen t.o.v. de monumenten en zelfs t.o.v. een topsymbool als het Parthenon." En dat uit de mond van de minister, die de onderbroeken-show naar het Herodes-Atticus-theater had gehaald. Over respect en gevoel gesproken...
De minister beschuldigde de actievoerders zelfs van "monumentengijzeling". Maar over de naar voren gebrachte problemen repte hij met geen woord.

De ware gijzelaars

Het antwoord van de betrokken getroffen werknemers luidde als volgt: "Niet de monumenten zijn gijzelaar, maar wij, als deel van die monumenten en als deel van onze cultuur."

Achter het regeringsgepraat over Griekenland als centrum van beschaving en cultuur schuilt een beleid van inkrimping ten aanzien van alles wat met echte cultuur te maken heeft, een beleid dat langzaam maar zeker de meest winstgevende "stukken" van die beschaving overdraagt aan privé-kapitaal. Tot slot geven we weer het woord aan de betrokkenen, nadat de politie op ze afgestuurd was: "Hun cultuur is uiteindelijk de cultuur van de politieknuppel," luidde de conclusie. Stof om over na te denken voor eenieder die van plan is dit jaar Griekenland te bezoeken, maar geen reden om niet te gaan. Wel om bewuster te gaan.