Een Ander Joods Geluid van Anneke Jos Mouthaan.

Door Eva Strausz

Anneke Jos Mouthaan, foto Eva Strauss

Gesprek met Anneke Jos Mouthaan, donderdag 23 augustus.

Donderdagochtend om 11 uur tref ik Anneke, een dame op leeftijd als een jeugdige duizendpoot in haar kantoor aan. Twee kamertjes ingericht met computers. Overal zie ik stapels tijdschriften, kranten en ook zelfgeschreven stukken, kersvers uit de computer gedraaid. Ze moppert op de apparatuur. Een keihard werkende vrouw. Zelfbewust, ze weet wat ze wil.

Ze heeft 10 jaar geleden het Stuurcomité Israëlische Vredesgroepen en Mensenrechten Organisaties (SIVMO) opgericht. Het kwartaalblad van de stichting De Brug is ook al zijn 10e jaargang ingegaan.

In het blad staan artikelen over Joods-Palestijnse Dialoog. Of over een verdeeld Jeruzalem, waar Ben Goerion het al over had.

Sinds mei van dit jaar heeft Anneke, samen met Harry de Winter, de actiegroep 'Een Ander Joods Geluid' (EAJG) opgericht. Inmiddels zijn zo'n 400 mensen, allen met een joodse achtergrond, lid van deze groep. Anneke zegt: "wij staan voor:

Dialoog en wederzijds respect, in plaats van geweld en machtsmisbruik.
Gelijke kansen en rechten voor alle bevolkingsgroepen.
Volledige terugtrekking van kolonisten en militairen uit de bezette gebieden in ruil voor vrede en veiligheid.
Het realiseren van een Palestijnse staat naast Israël.
Jeruzalem hoofdstad van twee staten.
Een rechtvaardige oplossing voor de Palestijnse vluchtelingen. Een voorwaarde hiervoor is dat Israël haar medeverantwoordelijkheid erkent voor het ontstaan van dit probleem. Pas dan kan onderhandeld worden over hoe Israël een bijdrage kan leveren om het onrecht te herstellen zonder haar eigen bestaan in gevaar te brengen.

Wij steunen de vredesbewegingen in Israël die zich inzetten om deze doelen te bereiken."

'Een Ander Joods Geluid' wil dus het taboe doorbreken, dat je niets kritisch mag zeggen over Israël. Er zijn contacten met buitenlandse organisaties in België, Australië, Engeland, Frankrijk en Amerika. "Nog wel wat zwak, we beginnen net. Op 14 januari jl. hadden we een grote meeting en hebben we werkgroepen gevormd. Er waren sprekers uitgenodigd, zoals Hajo Meijer, die jarenlang bij Philips als onderzoeker heeft gewerkt."

Anneke vindt dat Hajo luid en duidelijk de mening van de actiegroep EAJG naar voren kan brengen. Hajo, een overlevende van Auschwitz, zegt dat het verschrikkelijk is dat er onschuldige slachtoffers vallen in Israël, maar dat hun dood de prijs is voor de domheid en de ambitie van hun eigen leiders. (Een analyse die sinds 12 september ook in een breder kader kan worden geplaatst, nvdr). Volgens Anneke Mouthaan moet er een dialoog met joodse organisaties worden opgezet: "Onze mening is een ander joods geluid. Wij willen de Nederlandse burgers voorlichten en hun algemeen geldende mening veranderen t.a.v de Israëlische politiek. Dit is wel een kwestie van lange adem."

Van Aartsen in gesprek met EAJG

Een delegatie van Een Ander Joods Geluid heeft met minister Van Aartsen van Buitenlandse Zaken over het Palestijns-Israëlische conflict gesproken. Van Aartsen toonde veel belangstelling voor de achtergronden en beweegredenen, die enkele maanden geleden tot oprichting van EAJG hebben geleid. Tijdens een uitvoerige gedachtenwisseling is vooral gesproken over mogelijke Nederlandse en Europese bijdragen aan een beëindiging van het geweld en aan een hervatting van het vredesproces. De volgende punten zijn daarbij onder meer aan de orde gekomen:

Uitvoering van het rapport van de Mitchell-commissie, die de oorzaken van de Intifadah heeft onderzocht en voorstellen heeft gedaan om tot een hervatting van de vredesdialoog te komen.
Het belang van een onafhankelijk verificatiemechanisme ter controle op de naleving van gemaakte afspraken.
Het internationale initiatief om via het project 'United Civilians for Peace in Palestine' de mensenrechtensituatie in de Palestijnse gebieden in kaart te brengen.
Het Europese 'People to People'-project, waarbij via contacten aan de basis van beide samenlevingen naar toenadering tussen Palestijnen en Israëliërs wordt gestreefd.

Minister Van Aartsen toonde zich bereid de leider van de Israëlische vredesgroep Gush Shalom en voormalig parlementslid Uri Avnery te ontmoeten, die in september op uitnodiging van EAJG een bezoek aan Nederland zal brengen. EAJG heeft Van Aartsen 750 handtekeningen overhandigd, die in Nederland zijn verzameld ter ondersteuning van de oproep van 350 Israëlische intellectuelen om ter bescherming van de Palestijnse bevolking een internationale vredesmacht op te richten.

Tekst op despandoeken: Links: Israël: Stop de Bezetting, rechts: Ontruim de Nederzettingen, foto Eva Strauss

Regelmatig staan de 'Vrouwen in het Zwart' op het Spui in Amsterdam met de leus: 'Israël stop de bezetting'. Op 6 september stonden de vrouwen er ook, weer en wind trotserend. Op hun spandoek was toen ook 'Ontruim de nederzettingen' te lezen.

Met enige trots meldt Anneke, dat binnenkort de Israëlische schrijver en vredesactivist Uri Avnery naar Nederland zal komen. Avnery, die van 1965 tot 1981 lid van de Knesset is geweest, zegt sinds 1948 dat er een Palestijnse staat moet komen. In de Rode Leeuw (Amsterdam) zal er op 23 september (aanvang 19.30 uur) een bijeenkomst gehouden worden. Uri Avnery zal erbij zijn om zijn visie uiteen te zetten. In een eerste reactie op de terroristische aanslagen in Amerika spreekt Anneke Jos Mouthaan namens SIVMO haar afschuw uit. Zij vraagt zich af welke gevolgen het heeft voor het vredesproces in het Midden-Oosten, maar vindt wel dat een ander joods geluid moet blijven klinken.