Terug naar vroegere tijden

Door Anna Ioannatou

 

 

 

Het nieuwe vliegveld van Athene, Eleftherios Venizelos geheten, is sinds eind maart jl. in functie. Gepresenteerd als het achtste wereldwonder (!), dat echt helemaal Grieks zou zijn, wordt dit nieuwe project gebruikt om de om andere redenen gekwetste nationale gevoelens te balsemen. Die zogenaamde nationale luchthaven - zo genoemd ondanks de talloze internationale vluchten - is echter een buitenlands privé-vliegveld, zoals de Duitse directeur zeer nadrukkelijk verklaarde.

Dit werd al tijdens de eerste dagen demonstratief duidelijk, toen de Duitse joint venture Hochtief de toegang tot gedeeltes van het vliegveld verbood aan een groep journalisten van de 'Rizospastis', van '902 links FM' (radio- en TV-zender van de KKE, Communistische Partij Griekenland), aan vakbondsmensen van het PAME (Arbeiders Strijd Front), maar ook aan vertegenwoordigers van de vakbond van Olympic Airways en de Dienst van de Burger Luchtvaart. Zoiets was op het oude vliegveld nog nooit gebeurd. Na hevige protesten verwees de Griekse directeur voor veiligheidszaken op de luchthaven de journalisten uiteindelijk naar de Duitse directeur-generaal.

De eerste dagen leverden enorm veel problemen op. Antonis Skylakos, parlementair afgevaardigde voor de KKE, verklaarde na een ontmoeting met de leiding van het vliegveld, ten overstaan van journalisten: "Onze politieke conclusie was, dat niet alleen het verdrag tussen de Griekse overheid en het Duitse bedrijf, waarmee het vliegveld in Duitse privéhanden terechtkwam, kolonialistisch van aard was, maar ook bleek dat zelfs die privésector niet in staat was het in werking stellen van de luchthaven behoorlijk te laten verlopen. Bevestigd werd ook onze vrees, dat alle diensten veel duurder zouden worden."

De enorme problemen van de eerste dagen werden Olympic Airways (OA) in de schoenen geschoven, vooral het feit, dat dit nog steeds een overheidsbedrijf is, zou de oorzaak van veel kwaad zijn... OA werd gedwongen tot een drastische besnoeiing van het aantal vluchten, gepaard gaande met veel passagiersellende en flinke financiële verliezen.

Prijzigheid en arbeidsomstandigheden

Het vliegveld "Eleftherios Venizelos" is het duurste van Europa in luchthavenbelasting, maar ook wat betreft andere dienstverlenende sectoren (o.a. parking e.a., maar ook voor de snelweg, die naar het vliegveld leidt, moet tol betaald worden).

Het Duitse bestuur van Hochtief gebruikt haar eigen privé-politie en gedraagt zich als een 'staat in de staat', het personeel wordt elektronisch gevolgd, zelfs tot in de kleedruimtes.

Eind augustus bezocht Aleka Papariga (secretaris-generaal van de KKE) het nieuwe vliegveld, alwaar zij een ontmoeting had met het bestuur, maar ook met werknemers van Olympic Airways, de grootste gebruiker van de luchthaven, met vakbondsmensen en douanepersoneel. Belangrijk waren de conclusies inzake het functioneren van het vliegveld, de arbeidsbetrekkingen en de systematisch plaatsvindende degradering van Olympic Airways, die dit bedrijf, naar het schijnt, richting privatisering stuurt met de daarbij altijd horende ontslagen. Middelpunt van de gesprekken waren personeel en werkrelaties, gevolgen voor het milieu, peperdure dienstverlening, bewaking en controle passagiers en bagage. Sectoren, die aan privé-bedrijven zijn uitgeleverd.

Algemene conclusie: het nieuwe vliegveld dient de behoeften van het West- Europese kapitaal en een aantal Griekse ondernemers en komt beslist niet tegemoet aan de eigentijdse behoeften van de bevolking. Voor de 12.000 werknemers die in zo'n 200 diensten op het vliegveld werkzaam zijn, zijn de arbeidsverhoudingen een stap terug richting Middeleeuwen.

Bij de werving bestaat de duidelijke tendens tot voorkeur voor personeel met zo min mogelijk vakbondservaring, zo makkelijk mogelijk manipuleerbaar dus.

De kosten voor de bouw van het vliegveld werden voor 47 procent gedragen door de Griekse overheid, voor 10 procent door Hochtief en voor 43 procent met leningen van de Europese Investerings Bank met Griekse overheidsgarantie. In 20 jaar moet alles afbetaald. Meer dan 2,1 miljard Euro werd in het vliegveld geïnvesteerd, die via het functioneren alleen terug moeten vloeien. En als dat niet haalbaar is, moet de Griekse bevolking 'bijspringen' om de tekorten te dekken.

De eerste jaren zal de dienstverlening zwaar belast worden en wat dat betekent voor passagiers hoeft geen verdere uitleg. Hochtief heeft nauwelijks 10 procent van de kosten gedragen, maar heeft 45 procent van de aandelen in handen en zal, zo wordt verwacht, de komende 25 jaar enorme winsten incasseren uit de exploitatie. Van de inkomsten komt 40 procent van commerciële activiteiten.

Hochtief, een staatje op zich

Het kolonialistische karakter van het verdrag maakt het Duitse bedrijf soeverein met alle gevolgen van dien voor de nationale defensie en veiligheid. Bepalingen in het verdrag geven Hochtief de mogelijkheid tot volledige (politionele) controle op het functioneren van het vliegveld. In een van de eerste artikelen staat: De onderhavige overeenkomst is boven elke Griekse wet verheven.

Bovendien zal de financiële schade als gevolg van eventuele stakingsacties voor de Griekse overheid zijn! Ook staan er clausules in dat de Griekse overheid voor de kosten op moet draaien als bepaalde jaarlijkse doelstellingen niet waar gemaakt kunnen worden (vervoer van mensen en materieel van en naar de luchthaven bijvoorbeeld).

Op het nieuwe vliegveld zijn de zogeheten kapitalistische herstructureringsmaatregelen van toepassing wat de werkrelaties en arbeidsomstandigheden betreft. Het personeel is "polyvalent" (voor van alles en nog wat inzetbaar dus), er zijn bijna geen vaste aanstellingen en mensen kunnen naar believen aangenomen en ontslagen worden. Men werkt onder strenge politiecontrole met overal camera's.

Is er een positieve kant aan dit alles? Jazeker, op deze uitgebreide werkplek met z'n 12000 werknemers, ontstaan de voorwaarden tot bewustwording en aaneensluiting van juist die mensen, die allemaal gemeen hebben dat ze uitgebuit worden en in een vernederende situatie werken. En in deze richting moet gewerkt worden, was ook een van de conclusies van Aleka Papariga. De mogelijkheden tot maatschappelijke frontvorming doen zich ook hier voor.