Opvang Asielzoekers verslechtert

Door Ron Verhoef

Onder het mom van professionalisering en de slogan dat elke verandering nog geen verslechtering is werden de docenten van het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers in het cluster Zuidoost-Drenthe voor de vakantie op straat gezet. Dat het cluster betaalde docenten in dienst had was heel bijzonder. Voor het clustermanagement blijkbaar te bijzonder, want er werd besloten aan te sluiten bij de overige AZC's in Noord-Nederland, in plaats van reclame te maken voor de uitermate effectieve manier waarop het onderwijs in het eigen cluster was ingericht.

Dit hield in dat de onderwijstaken werden afgestoten naar een Regionaal Opleidingen Centrum, een reguliere school dus.

Dat lijkt ook inderdaad een hele vooruitgang, want bewoners hebben dan ook het idee dat ze naar een echte school gaan, al is het dan wel heel bitter dat de twee scholen die het onderwijs in het cluster nu gaan verzorgen geen boodschap aan de zittende docenten hadden en ze dus niet overnamen, uitgezonderd één persoon, te weten ondergetekende. Dat was inderdaad een zware klap voor zowel de betreffende docenten als ook de leerlingen, vooral toen later bleek dat het COA in de onderhandelingen nadrukkelijk gesteld heeft dat de scholen geen verplichtingen hadden ten opzichte van het zittende personeel.

Dit is allemaal al erg genoeg, maar het is niet het einde van het verhaal want de verandering bracht wel veel verslechteringen. Om te beginnen blijkt dat een van de scholen, het Alfa College, een kwalitatief erg matig programma gaat aanbieden, een behoorlijke stap terug ten aanzien van de oude situatie. Maar wat nog erger is, dat de twee scholen (de andere school is het Drenthe College) nu met elkaar moeten gaan concurreren. Het COA verwacht hier ook erg veel van, om precies te zijn goedkoop onderwijs dat kwalitatief goed is. Bij nadere beschouwing levert deze concurrentie alleen maar slachtoffers op. En dan met name voor de cursisten en docenten en coördinatoren.

Ook vorig jaar werd er door het Drenthe College al les gegeven op de AZC's, namelijk beroepsonderwijs. Dit project was ontwikkeld omdat beroepsonderwijs zodanig specifiek is dat het zittende docententeam dit niet kon en wilde verzorgen en uitbreiding met nieuwe docenten voor een paar uur zou zeer problematisch zijn. Goed, het beroepsonderwijs kwam dus in handen van een school en dat liep ook erg goed. De docenten van het AZC bepaalden samen met de bewoners wat zij graag wilden doen. Daarbij had de docent de keuze uit doorsturen naar het Drenthe College (indien mogelijk want het project is alleen bedoeld voor jongeren) of in de eigen groep plaatsen. Dat leverde nooit problemen op omdat de docent er geen enkele baat bij had de cursisten altijd in de eigen groep te plaatsen waar mensen Nederlands of Maatschappij Oriëntatie konden leren, het belang van de leerlingen stond voorop. En de samenwerking tussen de afdeling Educatie van het COA en het Drenthe College verliep altijd prima.

De nieuwe concurrerende situatie maakt hier een einde aan. In al zijn wijsheid heeft het managementteam besloten naast het Drenthe College, het Alfa College in te huren om de lessen Nederlands en Maatschappij Oriëntatie op te zetten in de AZC's Emmen, Coevorden en Zweeloo, terwijl op het AZC Klazienaveen in zee werd gegaan met het Drenthe College. Het beroepsonderwijs blijft echter op alle centra in handen van het Drenthe College. Niemand snapt deze constructie maar het is op zich nog geen probleem, ware het niet dat de scholen betaald worden per leerling! Nu voelt U het al aankomen. Het Alfa College kaapt de cursisten bij het beroepsonderwijs van het Drenthe College weg en daar kan het Drenthe College weinig aan doen omdat het COA wil dat cursisten van het Drenthe College 10 gulden per week betalen voor de lessen en de aan het beroepsonderwijs verbonden stage, terwijl de lessen van het Alfa College gratis zijn.

Veel cursisten kiezen dus uit financiële overwegingen voor het Alfa College hoewel het eigenlijk beter is om de beroepsopleiding of stage bij het Drenthe College te volgen. Natuurlijk leidt dat ertoe dat ook het Drenthe College gaat proberen te concurreren en wel door het aanbieden van een goedkoper en kwalitatief beter programma in Klazienaveen. Als het clustermanagement in december dan een keuze gaat maken tussen de twee scholen (en dat is de bedoeling) hopen ze het van het Alfa College te winnen (en andersom natuurlijk).

De hele situatie is natuurlijk bezopen. Cursisten zitten niet daar waar ze zouden moeten zitten en het personeel van beide scholen voelt zich er niet prettig bij. Hoewel ze gelukkig nog wel collegiaal zijn naar elkaar toe omdat iedereen begrijpt dat het probleem bij de hoge heren zit en niet bij de docenten en coördinatoren (die allemaal zonder uitzondering enthousiast en welwillend zijn). Bovendien krijgen de leerlingen een uitgekleed aanbod. Waar de oude afdeling Educatie nog les aanbood op acht verschillende niveaus worden er in de nieuwe situatie nog maar drie niveaus aangeboden, onder het mom van kwalitatieve vooruitgang. Maar het is iedereen duidelijk dat de scholen meer tijd steken in elkaar te beconcurreren dan in de kwaliteit van het onderwijs.

Daarbij blijkt kritiek leveren ook nog verboden. Schrijver van dit artikel kaartte diverse malen aan dat een en ander niet goed liep en werd vervolgens te verstaan gegeven dat hij verder zijn mond diende te houden en dat verlenging van zijn arbeidscontract er niet meer inzit (daar is hij overigens niet rouwig om). Bovendien is het personeel te verstaan gegeven dat men alleen met elkaar mag praten over koetjes en kalfjes en niet over de lesinhoud want de ene school zou te weten kunnen komen wat de andere school aanbiedt! Er is dus een spreekverbod opgelegd over bepaalde onderwerpen, hoewel de docenten zich daar tot nu toe gelukkig weinig van aantrekken.

En waar is de professionalisering dus op uitgedraaid? Het wegsaneren van aanwezige kwaliteiten (hiermee bedoel ik de voormalig docenten die soms al jaren bij het COA werkten en nu op straat staan en nog steeds geen nieuwe baan hebben). Een mensonterende concurrentie tussen twee scholen, spanningen tussen collegae en kwalitatieve uitholling van het onderwijs waarvan de bewoners en het personeel de dupe zijn.

Uiteraard is niet elke verandering een verslechtering maar dat geldt voor deze verandering wel. De concurrentie in het onderwijs heeft in mijn ogen nog nergens tot een verbetering geleid en personeel in het onderwijs zou zich er gezamenlijk tegen moeten verzetten.