De euro-repressie van Europol en Eurojust

Interview met PVDA-advocaat Raf Jespers

De Duitse groene Daniel Cohn-Bendit vindt dat de top van Laken een goeie zaak is want "voor meer democratie zal zorgen".
Om problemen te vermijden, moeten gezaghebbende figuren tussen politie en betogers gaan staan, zegt hij. (Cartoon Solidair, Matiz)

Door Ghislaine Wellens

Europol? Eurojust? Klinkt minder bekend dan de euro... Toch werkt de Europese Unie (EU) al sinds enkele jaren aan een interventieleger en een geïntegreerd politie- en justitieapparaat. "De uitbouw van het Europees staatsapparaat zit in een echte stroomversnelling", zegt de Belgische PVDA-advocaat Raf Jespers. Een gesprek.

Bestaat er dan zoiets als een Europees staatsapparaat?

Raf Jespers. Dit apparaat is nog in volle opbouw. De Eurotop van Maastricht in 1992 was een echt keerpunt. Tot dan was de EU een bijna uitsluitend economische constructie. Er was wel samenwerking tussen Europese politiediensten, maar die was niet echt gestructureerd. De val van de Berlijnse Muur was het startsein om het economische Europa ook politiek tot een wereldmacht om te vormen. In Maastricht werd beslist naast de economische pijler ook nog twee andere pijlers onder het Europese gebouw te zetten: een geïntegreerd buitenlands en defensiebeleid en samenwerking op vlak van politie en justitie.

Bestaat die Europese politiedienst Europol ook echt?

Raf Jespers. Uw vraag illustreert dat die Europese politiedienst inderdaad niet in de grootste openbaarheid werd uitgebouwd. Europol werd opgericht in 1995, vooral onder impuls van Duitsland. In 1998 is Europol ook echt van start gegaan. In eerste instantie als een organisatie voor infowinning en info-uitwisseling over georganiseerde criminaliteit. Europol is nu een knooppunt van duizenden Europese databanken. Georganiseerde criminaliteit is in de ogen van Europol een zeer breed begrip: ook 'extreme politieke oppositiebewegingen' vallen onder het werkterrein van Europol. Menig antikapitalistisch activist zit zonder twijfel in de kaartenbak van Europol. Sinds de top in Tampere (oktober 1999) werd Europol verder uitgebouwd tot een operationele politiedienst, waarlangs de landen samenwerken.

Wat is er tegen een Europese politiedienst die de criminaliteit aanpakt?

Raf Jespers. Die strijd is grotendeels een voorwendsel. De instrumenten van Europol worden ook tegen de volksbeweging gebruikt. Alles wat bijvoorbeeld tegen de hooligans ontwikkeld is - het snelrecht, de uitrusting, training en wapens van de politie, het standaard politieformulier... - wordt nu in stelling gebracht tegen de antiglobalisten. Politici spraken na Göteborg over 'politieke hooligans', waarmee hun echte ideeën duidelijk worden. Na Göteborg was één van de besluiten van een topvergadering van Europese procureurs dat "achter die gebeurtenissen goed georganiseerde criminele organisaties" zaten. Er wordt dus in criminele termen over het politiek protest geredeneerd. En het protest wordt ook zo behandeld, bespioneerd, operationeel aangepakt. Op 13 juli besliste de EU Europol zoveel mogelijk bevoegd te maken voor ordehandhaving, hoewel Europese verdragen uitdrukkelijk bepalen dat ordehandhaving een bevoegdheid van de lidstaten is en niet van de EU. Het vermengen van misdaadbestrijding en ordehandhaving, het behandelen van politieke opposanten als criminelen, is een praktijk uit fascistische landen...

Over Eurojust is zo mogelijk nog minder bekend dan over Europol.

Raf Jespers. Eurojust, het Europees parket zeg maar, huppelt achter op de politiële samenwerking. Dit is ook zo in België: de eenheidspolitie werd opgericht terwijl de gerechtelijke hervorming nog altijd niet rond is. De burgerij vertrouwt meer op de gewapende politiemacht tegen het volksverzet dan op het gerecht. Maar Eurojust wordt nu wel volop uitgebouwd, tegen einde 2001 zou de samenwerking in strafzaken ook echt moeten functioneren. Eurojust zal aan de hand van de gegevens van Europol onderzoeken uitvoeren en vervolgingen instellen.

De enige belangrijke herstructurering die België op vlak van justitie tot nu toe heeft doorgevoerd, is de instelling van een almachtige federale procureur. Dit past volledig in de eurostrategie van een sterk gecentraliseerd justitieapparaat. Ook op dat vlak wil Europa een efficiënt apparaat om vooral de leiding van het volksverzet te vervolgen.

Er zijn ook Europese instructies om de strafwetgeving en de opsporingsmethodes op elkaar af te stemmen. Alle belangrijke nieuwe repressieve wetten of wetsvoorstellen van de laatste drie jaar in België_ kwamen er op instructie van Europa: de wet op de criminele organisaties, de nieuwe wetten tegen de computercriminaliteit, de wetsontwerpen in verband met anonieme getuigen en spijtoptanten...

Ben je ongerust over deze ontwikkelingen?

Raf Jespers. Als dit niet wordt gestopt, leven we binnen niet al te lange tijd in echte politiestaten. Anderzijds toont de haast waarmee de EU-kopstukken het repressieapparaat uitbouwen ook aan dat ze niet zeker zijn van hun zaak, dat ze weten dat het kapitalistisch sprookje vroeg of laat tot echte volksopstanden kan leiden.

Lees meer: www.statewatch.org; www.xs4all.nl/~respub en Jean-Claude Paye, Vers un état policier en Belgique? EPO Berchem, 2001, 598 frank.

Duitse sociaal-democraat Schily wil Europese globocops

De Duitse minister van Binnenlandse Zaken Otto Schily is lid van de socialistische partij. Amper twee weken na de top van Genua pleit hij samen met zijn Italiaanse collega Claudio Scajola voor de oprichting van een Europese anti-oproerpolitie naar het model van de Duitse grenspolitie. Hij wil dat er op Europees niveau een eenheid van specialisten wordt opgeleid die overal in Europa ingezet kunnen worden ingeval van ernstige beroering. Dit is de conclusie van deze zeer diep gevallen heer uit de gebeurtenissen in Genua. De Europese socialisten zijn een drijvende kracht in de uitbouw van het repressieve Europa. Andere EU-kopstukken denken er ook aan op lange termijn de 5.000 man sterke paramilitaire politiemacht die door de militaire vleugel van de EU wordt opgestart voor operaties in de derde wereld, ook te gebruiken binnen het grondgebied van de EU om in geval van ernstige beroering de orde te handhaven. (1) 1. Statewatch report on the EU-plans to combat future protest at EU and international meetings in Europe.