Kort Binnenlands Nieuws

Kapitalistische logica

Door Wil van der Klift

In dertien dagen gingen op zijn minst weer 5.000 banen in rook op, duizenden Nederlandse werknemers werden op straat gezet en/of in inkomen gekort.

Het kapitalisme verkeert in crisis en dumpt massaal werknemers, deels om aan de winsthonger van de aandeelhouders te kunnen blijven voldoen, deels om (afgeslankt) te kunnen voortbestaan, maar altijd als gevolg van de 'logica' van het systeem, dat steeds opnieuw (overproductie)crisissen veroorzaakt. In het verhaal van Wärtsilä komen alle ingrediënten voor. Er is sprake van overcapaciteit door een teruglopende vraag. De productie wordt overgeplaatst naar een plaats waar goedkoper kan worden geproduceerd, ondanks dat het één van de modernste fabrieken van West-Europa is en er de afgelopen jaren veel geld geïnvesteerd werd in het complex. In de regio rond Zwolle zullen naar verwachting zeker duizend banen verdwijnen bij toeleveranciers. De bedrijvenbonden van CNV en FNV en De Unie noemen de voorgenomen sluiting 'onbegrijpelijk, onverteerbaar en rampzalig'. Zij plaatsen vraagtekens bij de noodzaak en de logica van de sluiting van de Zwolse fabriek. De vakbonden spreken van een donderslag bij heldere hemel. Al die verbaasde, boze, teleurgestelde vakbondsbestuurders sluiten echter bewust hun ogen voor de klassentegenstellingen en de objectieve kapitalistische wetten. Zij wisten dat dit mogelijk en zelfs onvermijdelijk is. Hoeveel (Philips Terneuzen) bedrijven sloten al hun deuren om in landen met lagere arbeidskosten weer open te gaan? Is iedereen de sluiting van Renault Vilvoorde alweer vergeten? Ook zo'n modern bedrijf! Ieder weldenkend mens ziet dat deze sluitingen, massa-ontslagen en overplaatsingen, nog maar het begin zijn van een veel grotere golf. De structurele werkgelegenheid wordt aangetast, op de lonen zal worden gekort. Wat gaan we doen? Met de pet in de hand alle verslechteringen accepteren, zoals bij de KPN, om te redden wat er te redden valt? Dat is een onjuiste strategie, want de wetten van het kapitalisme zijn veel harder dan alle vrome wensen bij elkaar. Hooguit is er bij zo'n aanpak sprake van enig uitstel van bijltjesdag, maar het lost niets op. Accepteren we nog langer dat een KPN-topman, die nota bene medeverantwoordelijk is voor de chaos bij dat bedrijf, vijf miljoen gulden aan opties toegeschoven krijgt, terwijl het personeel loon moet inleveren en er nog eens 1.300 extra banen worden geschrapt? Laten we nog langer toe dat bij bedrijven die 'in de kosten snijden' de koerswinst omhoog gaat? Laten we nog langer toe dat werknemers worden gezien als kostenpost? Het wordt weer tijd voor klassenstrijd!

Polynorm Bruynzeel Zaandam: 296

Deurenfabrikant Polynorm Bruynzeel in Zaandam sluit zijn deuren. Hierdoor komen op z'n minst 256 mensen op straat te staan. Ook bij de kozijnenfabriek in Bunschoten wordt in het personeelsbestand gesneden. Volgens FNV Bondgenoten gaat het om veertig banen. Polynorm meldde eerder dit jaar nog de vestiging in Zaandam ingrijpend te willen reorganiseren om die vervolgens samen met de kozijnenproductie te verkopen.
(FD, 10-11-2001)

Integra: 90

Financieel adviesbureau Integra in Leeuwarden is failliet. Negentig medewerkers komen daardoor op straat te staan. De directeur van Integra denkt erover met zo'n tien werknemers verder te gaan op de zakelijke markt.
(FD, 10-11-2000)

Smit Internationale: 142

Sleep- en bergingsbedrijf Smit Internationale zet 21 werknemers gedwongen op straat. Voor de rest van de 121 banen die in Nederland moeten verdwijnen, zijn andere regelingen getroffen. Wereldwijd moesten circa 275 arbeidsplaatsen verdwijnen.
(FD, 10-11-2001)

Bank-verzekeraar SNS: een paar procent per jaar

SNS Reaal heeft de strategie 'aangescherpt'. De kosten gaan omlaag, onder meer door 'een paar procent per jaar in het aantal werknemers te dalen'. Nu telt de zesde bank-verzekeraar van Nederland 6.000 werknemers. Het natuurlijk verloop is 500 medewerkers per jaar.
(FD, 12-11-2001)

Ordina: gedwongen ontslag niet uitgesloten

Ict-dienstverlener Ordina heeft de winstverwachting over dit jaar naar beneden bijgesteld. Er zal kritisch worden gekeken naar de eigen medewerkers, waarbij gedwongen ontslagen niet zijn uitgesloten. Ordina heeft 4.200 mensen in dienst.
(HC, 14-11-2001)

Motorenfabriek Wärtsilä: 700 en duizend in de regio

De motorenfabriek van Wärtsilä in Zwolle gaat dicht. De zevenhonderd mede-

werkers zijn volgend jaar hun baan kwijt. In totaal biedt het bedrijf werk aan 10.500 mensen. De omzet van het concern, genoteerd aan de beurs in Helsinki, bedroeg vorig jaar 2,7 miljard euro
(ƒ 5,95 miljard). Personeel, bonden en de regionale overheden hebben geschokt en verbaasd gereageerd op de sluiting. Volgens het Finse moederbedrijf moet de vestiging dicht omdat er overcapaciteit is door een teruglopende vraag. De productie van de drie types motoren die in Zwolle worden gebouwd, wordt overgeplaatst naar het Italiaanse Triëst. De motorenfabriek in Zwolle is één van de modernste van West-Europa. De afgelopen jaren is veel geld geïnvesteerd in het complex. De vakbonden spreken van een donderslag bij heldere hemel. De bedrijvenbonden van CNV en FNV en De Unie noemen de voorgenomen sluiting 'onbegrijpelijk, onverteerbaar en rampzalig'. De bonden verwachten dat in de regio rond Zwolle zeker duizend banen zullen verdwijnen bij toeleveranciers. Zij plaatsen vraagtekens bij de noodzaak en de logica van de sluiting van de Zwolse fabriek.
(HC, 17-11-2001)

Busbouwer Den Oudsten: 257

De Woerdense bussenmaker Den Oudsten is failliet. Door een faillissement verliezen 257 mensen hun baan.
(NRC, 20-11-2001)

Alcoa: 670

Een wereldwijde reorganisatie van aluminiumgigant Alcoa kost in Nederland Orca 670 arbeidsplaatsen, verdeeld over vijf vestigingen. De meeste ontslagen vallen in Drunen en Harderwijk, driehonderd per fabriek. De andere ontslagen vallen in Zwijndrecht en Geldermalsen. In totaal schrapt het Amerikaanse bedrijf bijna 5 procent van het personeelsbestand, wat neerkomt op 6.500 banen. De reorganisatie treft veertig fabrieken in Noord- en Zuid-Amerika en in Europa.
(FD, 20-11-2001)

Twentsche Kabel Holding: 140

Twentsche Kabel Holding schrapt 140 banen bij de kabelfabrieken in Haaksbergen en Lochem. Onduidelijk is hoeveel gedwongen ontslagen er vallen. Twentsche Kabel telt wereldwijd 3.000 werknemers.
(NRC, 20-11-2001)

Fietsenmaker Union: 140

De in financiële problemen verkerende fietsenfabrikant Union is failliet. Dit is aan de 140 personeelsleden van de fietsenfabriek in Nieuwleusen meegedeeld.
(NRC, 20-11-2001)

Fico: Kwart personeel: 123 en werktijdverkorting

Een kwart van de werknemers van chipmachinefabrikant Fica is slachtoffer van de wereldwijde reorganisatie van BE Semiconductor Industries (Besi), die in het totaal 250 banen zal kosten. Bij de Nederlandse dochteronderneming met vestigingen in Duiven, Herwen en Brunssum verdwijnen 123 van de 420 arbeidsplaatsen. Voor de resterende werknemers van Fico wordt werktijdverkorting aangevraagd.
(NRC, 21-11-2001)

Keiharde sanering bij NOB: 400 en salaris inleveren

Het Nederlands Omroepproductiebedrijf NOB in Hilversum ontslaat 400 mensen. Rond de kerstdagen zal bekend zijn wie zijn functie verliest. De twaalfhonderd mensen die kunnen blijven, moeten een kwart salaris inleveren. Verder wordt een groot aantal bedrijven verkocht, waar zo'n 950 mensen werken. Ook die leveren salaris in. De vakbonden reageren geschokt en boos. Volgens Bak (CNV Media) zullen de bonden inzetten op een 'uitmuntend sociaal plan'.
(HC, 21-11-2001)

Samas: 200

Kantoorinrichter Samas gaat dit jaar versneld kosten besparen. Tweehonderd van de in totaal 3.800 medewerkers verliezen hun baan, via 'gestimuleerdnatuurlijk verloop', zoals bestuursvoorzitter Hans de Mos het noemt. Bovendien wordt afscheid genomen van 300 tijdelijke krachten.
(FD, 22-11-2001)

KPN: nog 1.300 meer

Bij KPN komen in de periode tot eind 2004 nog eens dertienhonderd arbeidsplaatsen te vervallen. Die komen bovenop de 4.800 arbeidsplaatsen die de telecomonderneming in het komende jaar schrapt. "De inkrimpimg zal gebeuren door mensen die via natuurlijk verloop het bedrijf verlaten, selectief te vervangen", zegt de KPN. HC, 23-11-2001)

Drent Graphics: 50

Drent Graphics Machines in Eerbeek schrapt zeker vijftig van de 160 arbeidsplaatsen. Dat gebeurt vooral in de productie. Het besluit is des te schrijnender, omdat de directie zegt weinig geld over te hebben voor een sociaal plan. Terwijl de werknemers een aantal jaren geleden op hun arbeidsvoorwaarden hebben ingeleverd om Drent te laten overleven.
(FD, 23-11-2001)

Philips: 375

Met de vakbonden is ook afgesproken dat het aantal werknemers bij de chipfabrieken wordt teruggebracht met 375 tot 5800. Daarbij vallen geen gedwongen ontslagen. "Deze afbouw zal geleidelijk geschieden en zal niet leiden tot collectieve ontslagen", meldt het concern in een persbericht.
(FD, 23-11-2001)