Bloody Sunday

Door Ron Verhoef

Nabestaanden van de slachtoffers van Bloody Sunday hebben woedend gereageerd op een uitspraak van het Britse Hoge Gerechtshof van 16 november. In Londen werd bepaald dat militairen die betrokken zijn geweest bij de gebeurtenissen in 1972 niet hoeven te getuigen voor de onderzoekscommissie Savile. Op dit moment loopt er in Derry een onderzoek naar de toedracht van het bloedbad.

Nabestaanden hopen dat dit onderzoek hen eindelijk duidelijkheid zal geven over de vraag waarom de militairen destijds het vuur hebben geopend. De betrokken militairen werden verzocht voor de commissie te getuigen, maar hebben dit geweigerd. De uitspraak van het hof maakt een serieus onderzoek nu bijna onmogelijk. De rechters meenden dat de betrokken militairen terecht bang waren voor wraakacties als zij in Derry zouden verschijnen.

De rechtszaak was aangespannen door 36 (ex-)militairen die beweerden dat het onderzoek een inbreuk was op hun mensenrechten. De soldaten meenden dat ze een hoog risico liepen om vermoord te worden als ze wel voor de onderzoeksrechters in Derry zouden verschijnen.

John Kelly, die zijn broer Michael verloor tijdens de schietpartij, reageerde verontwaardigd: "Ik ben razend maar niet verbaasd. Wel wil ik nogmaals benadrukken dat niemand, ook soldaten niet, bang hoeft te zijn om naar Derry te komen. Het gaat ons om de waarheid en niet om wraak."

Kelly wees erop dat zelfs de koningin de moed had gehad om naar Derry te komen. Het bezoek van Elizabeth verliep inderdaad zonder incidenten. De familieleden van de slachtoffers zien dan ook geen enkele reden waarom de militairen niet zouden komen.

Het Britse gerechtshof wees er overigens wel op dat de verhoren wel op een andere plaats in Engeland doorgang kunnen vinden. Dit wil de commissie Savile echter niet. Zij wijst erop dat ze nu juist het vertrouwen heeft gewonnen van de nabestaanden en dat het verhuizen van de verhoren naar een andere plaats dat vertrouwen ernstig zou schaden.

De woede van de Noord-Ieren richt zich ook op Tony Blair. Bij het instellen van het onderzoek had de premier immers beloofd dat de commissie geheel onafhankelijk haar werk kon doen en over alle belangrijke en nodige informatie zou kunnen beschikken. Alle medewerking werd toegezegd. Maar nu de internationale onderzoeksrechters zijn geïnstalleerd blijkt dat Britse rechters keer op keer nieuwe obstakels opwerpen. Lord Savile, de leider van de onderzoeksrechters, heeft al aangekondigd in hoger beroep te gaan.

Ook nabestaanden van de bomaanslagen in 1974 in Dublin en Monaghan zijn ontevreden over Blair. Bij zijn bezoek aan Dublin op 30 november werd er massaal gedemonstreerd door de betrokkenen. Zij willen dat Blair de geclassificeerde documenten over de aanslagen prijsgeeft aan de commissie Barron die momenteel onderzoek doet naar de toedracht van de aanslagen.

De demonstranten wilden niet alleen toegang tot de documenten maar ze willen ook dat Blair John Reid, minister van Noord-Ierse zaken, de opdracht geeft om voor de commissie te verschijnen.

Familie en vrienden van de slachtoffers beschuldigen de Britse regering er al jaren van dat zij heeft samengewerkt met loyalistische paramilitairen bij de aanslagen en dus volledig op de hoogte was en medeschuldig. Nu de Britse regering geen enkele haast maakt met het meewerken aan het onderzoek wordt dit gevoel nog eens versterkt, vooral omdat bekend is dat er een hoeveelheid aan documenten bestaat. Dit is bevestigd door de onderzoeksrechters van de commissie Savile, die de documenten tijdens hun onderzoek zijn tegengekomen.

De familieleden vinden ook dat Blair moet uitleggen waarom Groot-Brittannië onderdak biedt aan de daders, die al jaren bekend zijn maar nog altijd niet worden uitgeleverd aan Ierland. Blair verzekerde de demonstranten dat hij het onderzoek op alle mogelijke manieren zou ondersteunen. Greg O'Neill, advocaat van een van de nabestaanden, reageerde daar echter cynisch op: "Dat roept hij al sinds september 2000 en tot dusver is er nog niets uit Londen gekomen."

Bron: Morning Star