Misdaad tegen de mensheid

Door Joep van Delft

Maandag 12 november gaf Meindert Stelling voorzitter van de Vereniging van Juristen voor Vrede een lezing in Enschede. Volgens hem is het militaire optreden van de Verenigde Staten onrechtmatig. Sterker nog: "Het is de grootste misdaad tegen de mensheid sinds Neurenberg."

In de wetboeken van de wereld is een aantal hoofdstukken gewijd aan het "oorlogsrecht". De insteek van deze wetten is altijd geweest om gewapende conflicten zoveel mogelijk te vermijden. Zo is het sinds de eerste helft van de twintigste eeuw verboden een land aan te vallen wegens schuldenlast. In 1928 zijn aanvalsdaden bij wet verboden. Dit is de basis geweest van de veroordeling van Japan en Duitsland bij de Tweede Wereldoorlog. Ook in de tweede helft van de twintigste eeuw is er een aantal hoofdstukken toegevoegd aan het oorlogsrecht.

Het komt er op neer dat je nooit aan mag vallen tenzij er sprake is van óf een reactie op een binnenvallende macht, óf als de VN-Veiligheidsraad oordeelt dat de internationale vrede en veiligheid gevaar lopen. Van een binnenvallende macht is geen sprake. Blijft alleen het woord van de Veiligheidsraad over. Zij kunnen kiezen uit drie kwalificaties, een bedreiging, een inbreuk??? of een aanval. In resolutie 1368 hebben ze de aanslag van 11 september scherp veroordeeld als een bedreiging van de vrede. Alleen de laatste geeft recht tot militaire acties, en de andere twee uitdrukkelijk niet.

Dit is niet het enige. De aanslagen zijn niet gepleegd door Afghanistan, en het is dus op zijn minst een beetje vreemd om een land daarvoor aan te vallen. De Veiligheidsraad heeft in haar wetten nauw omschreven in welke gevallen een bepaalde actie toegerekend mag worden aan een staat, en duidelijk gesteld dat in andere gevallen geen staat verantwoordelijk is. Volgens de criteria uit de wetten heeft Afghanistan niets te maken met de daden van Al Qaeda.

Dit impliceert dat ook artikel 5 van het NAVO-handvest niet van toepassing is. In dit artikel staat dat als één land van de NAVO wordt aangevallen, dit beschouwd wordt als een aanval op allen. Maar het wás helemaal geen aanval, dus ook geen aanval op allen. Amerika speelt dus eigenlijk voor eigen rechter. Juristen voor Vrede bereiden rechtzaken voor om de arrogantie van Bush en de zijnen te temmen. Het cynische is dat het waarschijnlijk nooit tot een echte veroordeling door de Veiligheidsraad zal komen. De VS hebben daar namelijk een veto-recht. Het zal dus via listige omwegen bereikt moeten worden.