VS en Italië tegen Europa - een NAVO-coup?

Door Paolo Pontoniere

Het wegzenden van Ruggiero was een gevolg van een ruzie met zijn collega's van de uitvoerende macht en met Berlusconi over het aarzelende welkom aan de euro door de centrum-rechtse regering. De minister van Buitenlandse Zaken was van mening dat de Italiaanse centrale bank en zijn regering niet genoeg deden om de nieuwe koers gestalte te geven op de Italiaanse markten.

De zes maanden die hij in functie was, werden getekend door bijna voortdurende twisten met zijn collega's over alle initiatieven om Europa militair zelfstandig te maken, om een buitenlandse politiek, onafhankelijk van de VS te voeren en om naleving van internationale verdragen te benadrukken.

Airbus

De eerste ruzie van betekenis tussen de minister en zijn collega's vond plaats in augustus vorig jaar over de Italiaanse beslissing om het Airbus A400M project af te blazen. Omgebouwd tot transporttoestel voor de Europese strijdmacht geeft dit project uitzicht op een volledig Europese productie voor het militaire transport. Het project, dat deelname van andere Europese grootmachten toejuicht, is essentieel voor het van de grond komen van een Europese snelle-interventiemacht. Zonder het inzetten van dit toestel wordt de Euro-macht afhankelijk van vrachttoestellen van de NAVO, dus in feite van de logistieke steun van de VS om functioneel te zijn, want het vrachtvervoer van de NAVO is grotendeels in Amerikaanse handen.

Onder de vorige centrum-linkse regering beloofde Italië technologische bijdrage aan het project en het afnemen van 16 toestellen. Nu Italië zich uit dit contract terugtrekt komt dit project op losse schroeven te staan. Een ander probleem deed zich voor toen Italië zich beschikbaar stelde voor een bijdrage tot de 'vredesmacht' voor Afghanistan. Ruggiero, menende dat het tot zijn bevoegdheid hoorde, kondigde voor de media het vertrek van de troepen af, tot woede van het ministerie van Defensie.

Antonio Martino, staatssecretaris van Defensie en lid van Berlusconi's Forza Italia partij, veroordeelde Ruggiero's inbreuk op dit terrein en verklaarde dat Italiaanse troepen naar Afghanistan slechts zouden vertrekken als hij en zijn departement dit zouden bepalen. Hij voegde eraan toe dat de minister van Buitenlandse Zaken niets van doen had met militaire zaken. Misschien wel de diepste kloof tussen Ruggiero en zijn collega's ontstond in een zaak die nauwelijks in de media en in de internationale pers doordrong: Europa's uitgesproken bedoeling tot het opzetten van een telecom GPS-netwerk, parallel aan en concurrerend met dat van de VS. Dit wekte tegenstand bij het Pentagon, dat de controle over de wereldwijde GPS-communicatie zou verliezen ingeval die bedoeling tot uitvoering zou komen; het project zou Europa de rivaal van de VS maken in de controle over de satellietverbindingen. De huidige situatie is dat het Pentagon de uiteindelijke zeggenschap heeft over de toegang tot het GPS-satellietnetwerk. Zou het Amerikaanse systeem falen of te beperkt blijven door technische of militaire problemen, dan zou dit Europa en de wereld overleveren aan de luimen van de VS-club van topmilitairen. Om deze situatie het hoofd te bieden hebben de Europese ruimte-instituten voorgesteld om een onafhankelijk netwerk van satellieten om de aarde - genaamd Galileo - te introduceren, dat min of meer zou werken als het Amerikaanse GPS-systeem; alleen zoudit gecontroleerd worden door een civiele organisatie. Zoals eerder bij andere zaken van Europees belang, had Ruggiero in dit Galileo-project een pro-Europees standpunt ingenomen. Maar dat bleek onacceptabel voor Berlusconi die sinds het begin van de oorlog tegen het terrorisme zich heeft uitgesloofd om van Italië de belangrijkste bondgenoot van de VS op het Europese continent te maken.

Met name omdat het de Europese cohesie verzwakt, heeft het ontslag van Ruggiero door de Berlusconi-regering, behalve voldoening voor de Italiaanse politici van de rechtervleugel, ook de haviken in het Witte Huis in de kaart gespeeld.