Blanco check voor militair-industriële machten

Foto's: 400.000 mensen demonstreren in Barcelona tegen verdere toename van de wapenproductie.

Door Raysa Pages

De toename van de productie van het aantal wapens door de VS zal het kapitalisme niet doen opleven, maar slechts de huidige crisis versnellen.

De aanvallen van 11 september konden niet op een beter moment komen voor de militaire industrie van de VS. Ze waren een perfect excuus voor de regering Bush om een blanco check te schrijven voor militaire uitgaven, juist op het moment dat de wereldeconomie uitmondde in een algemene recessie.

Bush is de eerste president geworden die de oorlog heeft verklaard aan de hele wereld en niemand in het bijzonder. Bronnen in de zakenwereld drukten hun ontevredenheid uit in een tijdschriftartikel, bevestigend dat de Amerikaanse president meer schade doet aan de natie dan Osama bin Laden.

Professor John Saxe-Fernndez, coördinator van het "Current World" (actuele wereld)programma, gelieerd aan het centrum voor Interdisciplinair Onderzoek aan de Vrije Universiteit van New-Mexico (UNAM), gaf in Havana een analyse van de economische effecten van 11 september op de wereldeconomie.

Hij beweerde met klem dat de manier waarop Bush de vermoedelijke daders van de aanvallen straft de wereldeconomie enorm zal destabiliseren. Zijn hele oorlogsinspanning wordt ingezet voor het uitoefenen van wraak, maar kan fataal blijken voor het kapitalisme zoals wij dat kennen.

Een redacteur van een Amerikaans zakenblad beschreef de economische weerklank van de terroristische aanval op 11 september als volgt: "Nu zal Bush miljarden uitgeven om de Amerikaanse en wereldeconomie te behoeden voor een situatie als in 1929. Deze miljarden zullen de verliezen van verzekeringsmaatschappijen onbeduidend doen lijken."

11 September hielp dus enorm mee om enige aarzelingen of oppositie in het Congres tegen militaire uitgaven weg te nemen. Op 8 september, slechts drie dagen voor de terroristische aanvallen, lukte het de Democraten, in commissie, om het verzoek van Bush om 1,3 miljard dollar te besteden aan antiballistische raketten te verwerpen. Ze stemden ook tegen de autorisatie voor het testen van wapens die de verdragen met Rusland uit 1972 zouden schenden.

Minister van Defensie, Donald Rumsfeld, drong er als eerste bij de president op aan om een veto uit te spreken over elke wet die het testen zou verbieden, voor het geval het door Rusland of andere landen verkeerd geïnterpreteerd kon worden. Ondertussen waarschuwde de republikeinse senator John Barnes uit Virginia dat ze uit alle macht zouden vechten om het verbod buiten de wetgeving te houden.

De expert van het UNAM wees erop dat enkele dagen later de aanvallen plaatsvonden. In een spoedzitting van het Congres werden uitgaven uit het defensiebudget voor de financiering van de eerste fase van terrorismebestrijding en zeer dure programma's zoals het antiballistische raketproject goedgekeurd. De gebeurtenissen hebben elk niveau van de militaire uitgaven van de VS vervormd.

Professor Saxe-Fernndez zei dat dit niet een vraagstuk is van globalisering; het centrale probleem is macht en de tegenstellingen van het kapitaal. Een voorpagina-artikel in de Wall Street Journal vatte samen dat hetEnron-schandaal heeft aangetoond dat de voorliefde voor deregulering van het land, vrije markten - dezelfde die sterker werden tijdens de 10 economische groeijaren - nu eindigt.

Meer dan tijdens de Koude Oorlog

Het militaire budget van de VS is 15 procent hoger dan die goedgekeurd werden tijdens de Koude Oorlog, benadrukte Saxe-Fernndez. Van 2003 tot 2007 zullen de Amerikaanse uitgaven voor het leger stijgen tot 2,1 biljoen dollar als het verzoek van de regering wordt ingewilligd. Binnen vier jaar zullen de Verenigde Staten voor het eerst een begrotingstekort hebben.

Hij roept in herinnering dat deze toename in publieke uitgaven aan de militaire sector groter is dan de bestedingen tijdens de regering Reagan. Deze uitgaven hebben invloed op rentestanden en de kapitaalmarkt en bovendien een verwoestend effect op de economie van Latijns Amerika vanwege de aflossing van schuld, die zo de zwaarste klap krijgt van deze buitensporige stijging van de Amerikaanse militarisatie.

Hij sprak zijn twijfel uit of deze oplossing de Amerikaanse economie zal doen herleven, erop wijzend dat de dagen van triomferend kapitalisme over zijn. We gaan nu een fase in van ongecontroleerde groei van het systeem, aldus Saxe-Fernndez.

Kunnen de militaire uitgaven de Amerikaanse economie doen herleven?

De Argentijnse professor Jorge Beinstein betoogde dat de stijging in defensie-uitgaven geen groeifactor zal zijn in de Amerikaanse economie, en maar weinig zal bijdragen aan het tegengaan van de wereldwijde stagnatie en schuldenlast.

Hij verklaarde hoe datgene, wat wordt gepresenteerd als iets dat de Amerikaanse economie kan doen reanimeren, het tegenovergestelde effect zal hebben, omdat militaire uitgaven een begrotingstekort creëren. De andere factor, 'het hanteren van lage rentestanden' heeft nu zijn grenzen bereikt, omdat de gevolgen van een middel-tot langetermijnbegrotingstekort zullen leiden tot hogere rentes.

Volgens Beinstein gebeurt er in werkelijkheid dat de economie gedeactiveerd wordt. Hij denkt dat we gedurende de 20ste eeuw een groeiend proces van zich concentrerend kapitaal hebben gezien, leidend tot steeds minder mogelijkheden tot aanpassingen. Hij voegde daaraan toe dat zelfs een oorlog niets kan veranderen aan de vermindering; het zal het proces waarschijnlijk versnellen.

Eerder zwakte dan sterkte

De Latijns-Amerikaanse experts zijn het erover eens dat de toename van de productie van wapens in de VS niet een teken van kracht is, maar van zwakte.

Beinstein zei dat de regering van de VS tegen situaties aanloopt die ze niet in de hand hebben, en die ze niet kunnen oplossen door op een catastrofale manier te reageren.

Ze reageren op hun eigen ernstige crises met een overdreven militair antwoord. In de komende paar maanden moeten er drie situaties - die door internationaal beleid slecht in de hand gehouden zijn - in de gaten worden gehouden: het conflict tussen India en Pakistan waar, na het vuur aangewakkerd te hebben, de regering van de VS nu met veel moeite probeert het te sussen; de radicale verandering in het Midden-Oostenconflict die Israël'sextreem-rechts te boven gaat en begint te lijken op een uitroeiingsoorlog; en de extreme eisen van het IMF in relatie tot de Argentijnse crisis.

De Verenigde Staten gaan door een proces van strategische overbelasting; de wereld is steeds moeilijker te beheersen, maar heeft een toenemende behoefte aan controle, net zoals het geval was in andere heerschappijen tijdens andere perioden in de geschiedenis.

In overeenstemming met de meningen van andere experts, vroeg Beinstein of de Verenigde Staten werkelijk militaire bases en troepen handhaven in vele delen van de wereld om militaire interventies uit te voeren, of dat het tegendeel waar is, dat het werkelijke doel van die natie is om militaire controle te krijgen over de wereld.

Hij refereerde aan theorieën over resterende oorlogen, om te beginnen de Golfoorlog en te eindigen met die in Afghanistan, zeggend dat in feite deze oorlogen gestart zijn maar nooit beëindigd. Het is zeer waarschijnlijk dat het doorlopende karakter van zulke conflicten een strategie is van de Verenigde Staten om overal oorlogen te starten die op elk moment nieuw leven ingeblazen kunnen worden, en op die manier een langdurige, wereldwijde staat van oorlog te creëren.

Beinstein verduidelijkte dat dit kan worden herleid vanuit een ander standpunt, en benadrukte de onmacht van West Europa en de Verenigde Staten om zich te installeren in gebieden waar ze conflicten uitgelokt hebben om mensen tegen elkaar uit te spelen. Het overmatig gebruik van vliegtuigen en de onmogelijkheid om uiteindelijk een gebied te bezetten zijn misschien oorzaak van dat probleem. Misschien dat vanuit economisch oogpunt een achterliggende reden de aanwezige overproductie door het kapitalisme is, dat in plaats van te verbinden desintegreert door zijn ongeschiktheid als economisch systeem om gedomineerde staten te verenigen, zoals kolonisten deden toen zij landen bezetten.

De Argentijnse professor merkte op dat de karakteristieken van deze wereldwijde recessie of depressie een rem op de economische productie in de hele wereld is. Een vermindering van de groeicijfers gecombineerd met enorme financiële overdruk is een chronische ziekte geworden.


Bron: GRANMA, 25 februari 2002. Raysa Pages is GRANMA-schrijfster internationale redactie.
Vertaling: Sicco Jan Bier.