Beelden die een ommezwaai teweeg brachten

 

Van de redactie

Van de Haagsche Courant hoef je geen eerlijk nieuws te verwachten, tenminste als het verhaal in die krant van vrijdag 26 april het beleid van de redactie aantoont.

En daar lijkt het wel op gezien het feit dat de lezersredacteur zich verzet tegen aarzelende pogingen om kritisch terug te kijken op de nieuwsvoorziening, begin jaren negentig. Manifest neemt (bijna) het hele artikel over om te laten zien hoe journalisten zich in alle bochten wringen om de waarheid te blijven verdraaien als dat om politieke redenen moet. Vaststaat overigens dat het NIOD-rapport tal van passages bevat die nog niet zijn gepubliceerd, maar allemaal wijzen op de wanstaltige media-leugens die in 1992 in omloop werden gebracht.

(begin artikel) In de zomer van 1992 gingen de beelden de hele wereld over. Die van uitgemergelde mannen in een gevangenkamp in Bosnië. De beelden, gemaakt door een cameraploeg van de Britse zender ITN, zorgden voor een geweldige ommezwaai in de publieke opinie over de burgeroorlog op de Balkan. Plotseling realiseerden mensen over de hele wereld zich dat het niet zomaar om een ernstig regionaal conflict ging, maar dat hier oorlogsmisdaden werden bedreven, die herinneringen opriepen aan de Tweede Wereldoorlog. Dat nooit meer, had de mensheid zich voorgenomen bij de beelden van Dachau en Auschwitz. En hier in de Europese achtertuin gebeurde het weer.

Ook in Nederland brachten de beelden uit het kamp 'Omarska' een omslag teweeg in het denken over de oorlog in voormalig Joegoslavië. De beelden waren ook mede bepalend voor een groeiende weerzin tegen de Serviërs. Maar vooral was er na het publiceren van de beelden in fotovorm in vrijwel alle Nederlandse kranten een eensgezinde stemming in de richting van ingrijpen.

Het Nederlands Instituut voor Oorlogdocumentatie (NIOD) maakt er uitgebreid melding van in het deelrapport over de rol van de media in het Srebrenica-drama. Het NIOD wijst er terecht op dat later is gebleken dat het kamp op een andere plek lag en dat de uitgemergelde man niet achter prikkel-draad gevangen zat.

Verbazingwekkende huichelachtigheid

Dat neemt niet weg dat met deze beelden op indringende manier aandacht werd gevraagd voor een enorme humanitaire ramp. Op de vraag of dat op deze wijze mag, is moeilijk een antwoord te geven. Het doel heiligt niet alle middelen. Maar de waarheid komt uiteindelijk altijd boven.