In memoriam Alie van Luttikhuizen-de Vries

Door Jan Cleton

Alie van Luttikhuizen gedenken op een manier die haar recht doet zou een volledige krant beslaan. Zelf zou zij dit een verspilling van papier noemen. Toch moet er het een en ander over gezegd worden. In mijn herinnering en in die van velen, komen er duizenden vermeldenswaardigheden naar voren. Vermeldenswaardigheden die eigenlijk in een boek samengevat zouden moeten worden, zoals zij zelf twee boeken geschreven heeft over de familie van "haar Henk". In die boeken trachtte zij een tijdgeest vast te leggen over het leven van de gewone mens. Haar eigen rol achtte zij van weinig betekenis, niets is echter minder waar. Omdat het boek over Alie er nog niet is, hieronder een overzicht in hoofdlijn met een persoonlijke noot.

Alie overleed woensdag 16 oktober thuis, op 80-jarige leeftijd. Kort daarna ging er een schok door de progressieve beweging, waar zij bijna levenslang deel van heeft uitgemaakt.

Als de waarheid onrecht aangedaan werd, kon deze boerendochter uit een communistisch nest niet stil blijven zitten. Op vrij jonge leeftijd moest zij verwerken dat haar vader door de Nazi's vermoord was. Zij verwerkte dit door zich in de praktijk in te zetten voor de CPN en De Waarheid. Zodoende ontmoette zij Henk, die levend als voormalig Nacht en Nevel-gevangene uit de Duitse concentratiekampen terugkeerde. Het was liefde op het eerste en, zoals we nu mogen constateren, laatste gezicht.

Samen ontwikkelden zij zich verder in communistisch opzicht. Zij kregen scholing van Rita Versteeg uit Eerbeek, waar Henk als klein jongetje al aan huis kwam. Het feit dat Paul de Groot veel bij Rita kwam - hij heeft er ook een gedeelte van de Tweede Wereldoorlog ondergedoken gezeten - maakte haar in inzichtelijk opzicht tot een prominent figuur binnen de CPN. Het volledige partijbestuur van de CPN was dan ook bij haar begrafenis aanwezig. Zoals ook een groot deel van het dagelijks bestuur van de NCPN aanwezig was bij de crematieplechtigheid van Alie.

Henk en Alie kregen drie kinderen, twee zoons en een dochter. Dit belemmerde hen echter niet zich voor de partij in te zetten. In 1968 echter kwam er een kink in de partijkabel. De Waarheid verscheen 's avonds met een uitleg over de 'inval' in Tsjecho-Slowakije die tegengesteld was aan hetgeen zij de hele dag verdedigd hadden. Na een aantal turbulente afdelingsvergaderingen, waar bleek dat de meerderheid het standpunt van Henk en Alie onderschreef, werden zij geroyeerd, mogelijk gemaakt door het vroegtijdig verlaten van de partij van een groot deel van hun medestanders.

Het vrij algemene onlustgevoel vond zijn uitweg via de groep rond de partijbestuurder Friedl Baruch. Henk en Alie steunden hem in meerdere opzichten. Ook werden zij actieve ledenwervers voor de vereniging Nederland-USSR. Door de resultaten die zij boekten, verkregen zij een belangrijke positie binnen deze vereniging. De beweging rond Baruch ebde langzaam weg.

Vermeldenswaard is zeker ook de strijd die zij voerden tegen de leugens die over de Sovjet-Unie werden verspreid. Zo herinner ik mij nog als de dag van gisteren, dat we naar Amsterdam gingen om daar in de RAI een massale bijeenkomst bij te wonen waar o.a. Rabbijn Soetendorp en Dr. Lou de Jong het woord voerden. "Let our people go", was het motto van de avond; het betrof hier de joden die zogenaamd de Sovjet-Unie niet mochten verruilen voor Israël. De stemming daar was bijzonder emotioneel geladen.

Toen Lou de Jong, directeur van het Rijks Instituut voor Oorlogs Documentatie (RIOD) de waarheid geweld aandeed stormde Alie, met haar forse gestalte, naar het spreekgestoelte. Lang voor zij daar aangekomen was, was Lou de Jong reeds door een zijdeur gevlucht. Alie nam de microfoon over en gaf haar visie ten beste. Belangstellend werd met name door de jongeren naar haar geluisterd. Nadien hebben wij met hen ook nog goed gediscussieerd. Bij een volgende reis naar Moskou verzamelden Henk en Alie bewijzen tegen de leugen dat er in de Sovjet-Unie geen bijbels te koop zouden zijn. Veel werd op dia's vastgelegd, waarmee zij heel Nederland rondtrokken en discussie-avonden organiseerden.

Een grote slag moesten zij in die periode verwerken door het overlijden, aan botkanker, van hun zoon Hendrik op 22-jarige leeftijd. Hun strijdlust verminderde daardoor echter niet. Zij richtten de 'Anti Fascistische oud Verzetsstrijders Nederland' en de 'Bond van Anti Fascisten' op die naar buiten traden via de kwartaaluitgave van de 'anti fascist'.

Door de grote hoeveelheid werk, verricht als hulp voor velen bij het aanvragen van een verzetspensioen bij de Stichting '40-'45 en hun contacten binnen de organisaties van ex-politieke gevangenen - waaronder het Dachau-comité en de oud-Natzweilers - verwierven zij snel een groot aantal abonnees.

Vanuit deze nieuw verworven positie bonden zij in naam van 35 oud-verzetsstrijders de strijd aan tegen het overheidspensioen van de Zwarte Weduwe (Rost van Tonningen, die nog steeds pensioen ontvangt vanwege het feit dat haar man voor de NSB in de Tweede Kamer gezeten heeft). De rechtszaak werd gewonnen, maar later werden de eisers door de Hoge Raad niet ontvankelijk verklaard (zij waren geen belanghebbenden). Momenteel loopt nog de rechtszaak tegen van Aartsen, de Grave en Kok, bewindslieden ten tijde van de oorlog tegen Joegoslavië en hun rol daarin. Ook de strijd tegen het Joegoslavië Tribunaal en de steun aan Milosevic zijn nog in volle gang.

Alie en Henk vormden samen een strijdbare eenheid. Helaas vonden zij het niet meer noodzakelijk lid te worden van de NCPN ("we zijn al te oud"), maar zij steunden de partij wel in vele opzichten. Als er bijvoorbeeld handtekeningen moesten komen voor deelname aan de verkiezingen, werkten zij van harte mee.

Alie (en Henk) bedankt!

P.S.: Als u Henk persoonlijk wilt spreken, kunt u contact opnemen met Jeanette van Beek-van Luttikhuizen, tel 0548-513875, of e-mailen naar Henk@csl.nl