Politieke klimaatverandering? (5)

Normen en waarden, een wereld van verschil

Door Rinze Visser

Vooral de Fortunisten zijn, in navolging van hun vermoorde charismatische leider, een punt gaan maken van de 'dreigende teloorgang van normen en waarden'. Dit thema was echter al langer in discussie, maar is, zeker na het stilvallen van de meer serieuze actie 'Stop de uitverkoop van de beschaving', één van de grote aandachtspunten van rechts Nederland geworden.

Nu nodigden de strapatsen, platvloerse uitspraken en oprispingen van vooral de 'discipelen van Fortuyn' uit tot vermaak en cabareteske inspiratie, maar dat betekent nog niet dat een en ander niet ernstig genomen zou moeten worden. Te lang heeft ook 'serieus links' de gemakkelijke weg gekozen: rechts wil recht en orde en die heeft er daarom belang bij zaken te overdrijven om repressie te kunnen uitoefenen, met als doel meer machtsmiddelen die tegen eventuele antikapitalistische opstanden gebruikt kunnen worden...

Er gebeuren nu eenmaal altijd zaken in het leven die - ook als ze overdreven of gekleineerd worden - feiten zijn. Vruchtbaarder dan de versimpeling van de politieke tegenstellingen is, de feiten als zodanig te erkennen om tot de ontdekking te kunnen komen wat de oorzaken ervan zijn, in dit geval toename van negatieve zaken als egoïstisch gedrag, onverschilligheid, geweld, verloedering, drugsverslaving en overlast. Te simpel is het om ook steeds maar te beweren dat dit soort zaken van alle tijden zijn.

Progressieve mensen, communisten voorop, kunnen niet volstaan met 'vroeger was het ook al zo'. Bij elke geboekte vooruitgang op sociaal gebied is alleen stagnatie van die vooruitgang al een achteruitgang. Wellicht kwam schrijver dezes in de buurt van duiding van dit vraagstuk, toen hij bij zijn algemene beschouwingen in de gemeenteraad op 4 november jl. het als volgt zei: "Als morgen iedereen zou leven volgens de normen en uitging van de waarden zoals wij die nu juist achten - zeker nadat er weer iets ergs is gebeurd - dan zou de maatschappij, en zeker het kapitalisme in de huidige vorm, het nog niet een dag langer uithouden."

Het ontkennen van feiten, het ontkennen van aantoonbare en door grote delen van het volk direct ervaren morele verloedering, is de grootste fout die men kan maken. Het geeft niet alleen de rechtse kleinburger en de rechtse machthebber, maar ook de extreem-rechtse schreeuwer, vatbaar voor fascistische oplossingen, de gelegenheid de schuld van dit alles op het conto van de toch al aangeslagen linkse en progressieve krachten te leggen. Het geeft de mogelijkheid de relatie met het bestaande kapitalistische systeem buiten de discussie te houden; het geeft de mogelijkheid de oorsprong van alle narigheden te leggen bij een individualistisch hedonistische levenshouding, die voorheen vooral als links en progressief werd gezien.

Rechtse 'inkoppers'

Het zou te gemakkelijk zijn voorbij te gaan aan de 'inkoppers' van rechts, mogelijk gemaakt door linkse 'voorzetten'. Zeker communisten moeten het lef hebben om, bij erkenning van alle vooruitstrevende resultaten vanuit de historie meerdere individualistische, in feite antimarxistisch-leninistische ideologieën, als zodanig te herkennen en te beoordelen. Deze opvattingen bestonden binnen het feminisme, de vredesbeweging, de antifascistische beweging en de, in bepaalde linkse kringen vaak ten onrechte als revolutionaire broeinesten geziene, kraakbeweging.

Niet te ontkennen valt dat juist in een tijd waarin van een kwalitatief hoogstaande politiek-tactische communistische bondgenootschappenpolitiek sprake had moeten zijn, de toenmalige communistische partij politiek-ideologisch in verval raakte.

Tot de communistische moraal horen niet de verheerlijking van het individu en het plaatsen van het persoonlijke boven het gemeenschappelijke, het gebruik van vrijheid voor het bevorderen van ongelijkheid, onbeschoftheden en gebrek aan compassie met andere mensen, ook buitenlandse volken. Communistische normen en waarden zijn solidariteit (plaatselijk, nationaal en internationaal) en sociale rechtvaardigheid. Deze normen en waarden impliceren een antikapitalistische houding en het werken aan het dichterbij brengen van het socialisme, de voorwaarden ervoor te behouden en te versterken.

Waar en wanneer als links bekendstaande of door rechts voor links versleten personen of groepen in het verleden of in het heden de (hun) persoonlijke vrijheid boven het belang van de arbeidersbevolking stelden, en even zo erg, het 'gewone volk' van minachting getuigende kwalificaties toedichtten, dan waren dat op z'n best liberalen van de minder scherpe soort. En zeker niet lieden waar communisten bewondering voor zouden moeten hebben.

Goede bedoelingen genoeg. Dat zal dan ook wel zo zijn geweest toen cabaretier Freek de Jonge, naar aanleiding van het feit dat ook nogal wat 'gewoon volk' op de LPF had gestemd, zei dat arbeiders niet zo moeten zeuren, want ze hebben alles aan links te danken: AOW, WAO, premie-koopwoningen en wat al niet meer...

Zeker, dat komt in de buurt van de halve waarheid, maar soms kan dat een hele leugen zijn. Zonder links, zonder socialisme, zonder Marx, zonder Lenin, zonder Sovjet-Unie, ja, en ook zonder al die reformistische socialisten, was er heel veel niet bereikt.

Begrijpelijke verwarring

Maar als de erfgenamen van dat socialisme, van die linkse krachten, samen met de liberalen - de eerdere politieke vijand - al die verworvenheden willen uitverkopen aan de kapitalistische markt, wie mag het dan mensen aanrekenen als ze in verwarring raken, rancuneus zijn en ontvankelijk worden voor antilinkse sentimenten? Waren niet al die bereikte verworvenheden praktische uitvoeringen van de echte linkse normen en waarden? Leven wij niet in een tijd waarin reformisten dat stempel niet eens meer verdienen?

En, om over na te denken, door de media en nogal wat geleerde sociologen worden negatieve ontwikkelingen zoals toenemende normloosheid nogal eens toegeschreven aan het wonen in achterstandswijken. De opvatting dat het bijna onvermijdelijk is dat jonge mensen in die situatie crimineel worden, getuigt niet alleen van minachting voor bevolkingsgroepen, maar tart ook elke redelijkheid. Als wij ons nu eens beperken tot Nederland en we gaan terug naar de tijd toen ons land in feite voor minstens driekwart één grote achterstandsbuurt was (ik kan daar persoonlijk over meepraten), dan zou er nu, als gevolg daarvan, in Nederland nauwelijks nog een positieve norm of waarde in praktijk worden gebracht. Bijna de hele bevolking zou nu uit criminelen en patsers hebben bestaan...

Niet een rechts ethisch reveil is nodig, maar een links, socialistisch ethisch reveil! En, laten we ons er niet door in de war laten brengen dat het soms, links of rechts, om dezelfde feiten gaat.