Turkije: drogredenen bedenken voor de oorlog

Door E. M.

De recente ontwikkelingen hebben ertoe bijgedragen dat het nu zeker is dat Turkije meedoet met de Verenigde Staten aan de oorlog tegen Irak. Het heeft de Turkse heersende klasse meer dan negen maanden gekost om de politieke arena te herstructureren, in overeenstemming met de wensen van de VS.

Nu moeten de spelers binnen deze nieuwe unieke politieke structuur, samengesteld uit twee politieke partijen, president Sezer en het leger, samenwerken om geloofwaardige drogredenen te bedenken om aan de oorlog mee te doen. Een extreem moeilijke opdracht voor de heersende klasse van Turkije, omdat op dit moment 90 procent van de Turkse bevolking tegen de oorlog is.

Turkije moet aan de oorlog deelnemen

De beslissing van Turkije om aan de oorlog mee te doen heeft verschillende redenen. In de eerste plaats zijn de militaire krachten van Turkije bang dat de VS-interventie in Irak zal leiden tot de vestiging van een Koerdische staat in dat land, die zijn krachten kan bundelen met de Koerden die in Turkije wonen. Het leger denkt de vestiging van een Koerdische staat alleen tegen te kunnen houden door mee te doen aan de op handen zijnde oorlog in de regio.

In de tweede plaats heeft de heersende klasse zich laten verleiden door de hoop dat de VS Turkije de taak zullen geven om de olie in het Iraakse Kirkuk te beschermen. Deze hoop is voldoende om de droom te voeden dat Turkije eindelijk een imperialistisch land zal worden. En tenslotte is er de lange- termijnstrategie van de Turkse heersende klasse om het strategische belang van Turkije in het Midden-Oosten te versterken. Dit is alleen mogelijk als Turkije af en toe de gelegenheid krijgt om haar grote militaire macht in de regio te tonen.

De bevolking van Turkije is tegen de oorlog

Het belangrijkste motief van de Turkse werkende klasse om tegen de oorlog te zijn is noch anti-imperialisme, noch islamitische solidariteit. Het belangrijkste motief is vrijwel volledig economisch van aard. De economische crisis is nu al zeer groot en zal in de komende maanden nog toenemen. De economische gevolgen van deelname aan de oorlog zullen in het bijzonder ondraaglijk zijn voor de bevolking van Turkije. Aan de ander kant moeten zowel 'anti-imperialisme' als 'islamitische solidariteit' niet onderschat worden. Beide ontwikkelen zich geleidelijk vanuit verschillende delen van de samenleving.

Tot nu toe heeft de oorlogspropaganda niet gewerkt. "Oorlog is slecht, maar als hij onvermijdelijk is moet Turkije eraan deelnemen om recht van spreken te hebben bij de herstructurering van Irak." Dit is het afgelopen half jaar de belangrijkste slogan van de oorlogspropaganda in de burgerlijke media geweest. Ondanks dat deze campagne zeer intensief is gevoerd, blijkt uit de opiniepeilingen dat het Turkse publiek zich absoluut niet heeft laten overtuigen.

Aangevoerd door het leger heeft de oorlogspropaganda vanaf nu een nieuwe en meer subtiele vorm gekregen. In deze propaganda wordt beweerd dat Turkije niet daadwerkelijk aan de oorlog mee gaat doen. Zij geeft alleen maar toestemming aan de VS om de Amerikaanse militaire bases, militaire vliegvelden en havens in Turkije te gebruiken tegen Irak. De Turkse militaire aanwezigheid in Noord-Irak betekent nog niet dat Turkije Irak de oorlog verkaard heeft. Volgens de propaganda is het Turkse leger daar alleen maarom de veiligheid van Turkije te waarborgen en om massale migratie vanuit Irak naar Turkije te voorkomen. De geloofwaardigheid van deze propaganda zal zeer waarschijnlijk niet gebaseerd zijn op de juistheid van de argumenten, maar op de ermee gepaard gaande militaire overtuigingsmethodes. Wat te verwachten valt aan de vooravond van een oorlog.

De waarheid

Voor diegenen die strategisch kunnen denken is een ding heel duidelijk: als Turkije niet meedoet aan deze oorlog en de VS geen toestemming geeft om de Turkse militaire basis te gebruiken, dan zal deze oorlog niet plaatsvinden. Er zijn geen militaire bases in het Midden Oosten die toereikend zijn om die van Turkije te vervangen in een dergelijke grote, langdurige oorlog. Daarom is de retoriek "als de oorlog onvermijdelijk is dan moeten we eraan meedoen" een grote leugen. De oorlog is onvermijdelijk omdat Turkije het laat gebeuren.

Bovendien, los van het wel of niet sturen van een troepenmacht naar Irak, betekent alleen al toestaan aan de VS om militaire bases in Turkije te gebruiken, een oorlogsverklaring van Turkije aan het buurland. De bevolking van Turkije zal niet alleen slachtoffer worden van de economische gevolgen van de oorlog maar haar leven wordt ook in gevaar gebracht. En tenslotte zal deelname aan deze oorlog van Turkije in de regio een nieuw Israël maken, veracht door alle Arabische buurlanden, gedurende minstens een eeuw.

Linkse verzet groeit

In de laatste week van januari waren er op vele plaatsen in Turkije massale demonstraties tegen de oorlog. Duizenden leden van progressieve partijen, vakbonden en verenigingen hielden betogingen op straat. In Istanboel (op 27 januari in Kadikoy en in Bakirkoy, tussen 25 en 28 januari in Beykoz), in Ankara (op 24 januari in Batikent, tussen 25 en 28 januari in het centrum), op 26 januari in Izmir, op 27 en 28 januari in Bursa en op 26 januari in Hatay en Kars, gaf de bevolking van Turkije uiting aan haar vastberadenheid om de oorlog tegen te houden.

De kapitalisten zijn niet succesvol geweest in het rechtvaardigen van de oorlog. Dit biedt mogelijkheden voor de linkse beweging. De Turkse bevolking is al tegen de oorlog, de uitdaging is nu om deze primaire reactie om te buigen naar anti-imperialisme.

Opvatting van de HADEP (Partij voor Volks Democratie)

Het linkse antwoord tegen de oorlog is helaas niet eenduidig. De Kemalisten steunen deelname van Turkije aan de oorlog omdat zij vrezen dat er in Noord Irak een nieuwe 'onafhankelijke' Koerdische staat gevestigd zal worden. Ironisch genoeg lijkt het erop dat Koerdisch links de oorlog ook steunt, juist omdat zij een 'onafhankelijke' Koerdische staat willen in Noord-Irak.

De opvatting van de HADEP over de dreigende oorlog is zeer belangrijk. Tot nu toe hebben ze geaarzeld of zij tegen de oorlog zijn of deze juist moeten steunen. Indien het de VS en de Turkse heersende klasse lukt om bij de bevolking steun te krijgen voor de oorlog, dan heeft links Turkije links een slag tegen de oorlog verloren.

HADEP is intern verdeeld. Binnen die partij zijn er tegenstrijdige opvattingen met betrekking tot de oorlog. Sommigen steunen de oorlog volledig en sommigen zijn gedeeltelijk voor de oorlog, zij steunen de Amerikaanse interventie maar zijn tegen deelname van Turkije aan de oorlog. Beide opvattingen zetten een nieuwe Koerdische staat centraal in hun redenering, voorbijgaand aan alle andere aspecten.

In sommige lokale afdelingen van de HADEP zitten een aantal Koerden dieoprecht tegen de oorlog zijn vanuit de gedachte van 'broederschap van de volkeren'. De toekomst zal tonen hoe de situatie zich verder ontwikkelt.

(Vertaling J. Bernaven)