Premierampen op komst

Door Jan Cleton

"Uitkering pensioen van ABP in gevaar, draconische premieverhoging nodig". "Ook PGGM schroeft pensioenpremie op". "CPB: economische groei lijdt onder premiestijging". "Pensioengat jaagt rijk op hogere kosten, premie hoger, indexatie beperkt". Slechts enkele krantenkoppen in de afgelopen periode. Meer dan duizend miljard gulden stond er uit aan pensioengelden, wat is er in vredesnaam mee gebeurd?

Vraag aan de gemiddelde werknemer in Nederland wat hij straks aan pensioen denkt te ontvangen, en hij blijft het antwoord schuldig. Door fusies en dergelijke valt menigeen onder verschillende regelingen en daar is de laatste tijd nog sluipend het middelloonpensioen bijgekomen. Duidelijke persoonlijke overzichten ontbreken veelal en daar komt nog bij dat de 'meewerkende' partner vaak geen of veel minder pensioenrechten heeft.

Zeventig procent van het laatste gezamenlijke inkomen is het echter zelden. En straks al helemaal niet meer. In de laatste periode van spanning op de arbeidsmarkt heeft 'men' geïntroduceerd dat er langer doorgewerkt zou moeten worden, anders zou de Nederlandse economie zijn concurrentiepositie verliezen. Nu er weer een massa werklozen is, wordt de vergrijzing weer aangevoerd als argument.

Keynes en het communisme dood verklaard, leve het liberalisme

Professor Jan Tinbergen, was een aanhanger van de ideeën van Keynes: de overheid moet tegen de economische conjunctuur ingaan, afremmen tijdens te snelle expansie en stimuleren bij oplopende werkloosheid. Het moge duidelijk zijn dat Zalm en Balkenende geen aanhangers van Keynes zijn: geen begrotingstekorten is hun devies. En dus al helemaal geen overheidsbijdragen voor het uitgestelde loon van werknemers: pensioen geheten. Nee, zij geloven in het pure liberalisme. De een als rentmeester, de ander als rentemeester.

CPB, en zo

Het Centraal Plan Bureau (CPB), opgezet volgens de econometrische inzichten van Jan Tinbergen, die op 12 april 100 jaar geleden geboren was, ontmaskerde haast ten overvloede Balkenende als de nieuwe Colijn. Colijn, de man die tijdens de crisis en hoge werkloosheid van de jaren dertig maar bleef doorhameren op bezuinigingen door de overheid.

Het bedrijfsleven, dat vindt dat het voor driekwart de pensioenpremies betaalt en gedwongen wordt door de neerwaartse concurrentiespiraal, wil uiteraard bezuinigen op de premieafdrachten en de lonen.

De lonen van de ambtenaren zijn daarbij eerst aan de beurt, inclusief het afvloeien van een groot deel van dat korps. Toename van de overheidsschuld zien zij ook als nadelig voor de internationale concurrentiepositie. Kortom, elke vorm van belasting zien zij als een overbodige last, die zij liefst afwentelen op de werkenden. Dat daarmee tegelijkertijd de koopkracht van die werkenden - die alle waarde voortbrengen - afneemt en dus op termijn ook de winstmogelijkheden van het bedrijfsleven, dat is van later zorg. Eerst moeten ze overleven.

Het gigantische kapitaal, dat zich in een of andere vorm bij de pensioenfondsen bevindt zien zij als door hen betaald en als die 'uitgesteldloonklok' teruggedraaid wordt, dan hebben zij en hun parasitaire soortgenoten - zoals bank-verzekeraars - daar geen moeite maar voordeel bij. Zij hebben zich toch ook particulier moeten verzekeren voor hun oude dag?

Hetzelfde geldt binnen die kringen ook aangaande de zorgpremies. Degenen die daar direct aan verdienen en degenen die de premies als werkgever 'moeten betalen', hebben een gezamenlijk belang: de zorg zoveel mogelijk uitkleden en er toch maximaal aan verdienen. Dat dat een tweedeling inhoudt tussen arm en rijk, ook daar hebben ze geen moeite mee. Zij behoren tot de rijken.

De SER

Sociaal-economisch hebben werkgevers- en werknemersvertegenwoordigers elkaar gevonden binnen de Sociaal Economische Raad (SER). De gekochte werknemersvertegenwoordigers sputteren nog wat tegen om hun achterban tevreden te houden, maar het batig saldo valt steeds in het voordeel van de werkgevers uit. Tel uit je winst!

Het ging in hun ogen allemaal prachtig, tot de overproductie toesloeg. Een overproductie die versneld toesloeg omdat de remmen weggevallen waren: de klassenstrijd in zijn algemeenheid was weggevallen door het verraad van de vakbondstop in 1982 in Wassenaar en door het verdwijnen van het reële socialisme. Deze combinatie schiep enorme winstmogelijkheden, maar deed ook het geaccumuleerde kapitaal uit arbeid - en dus de noodzaak tot investeren - enorm toenemen. Dat op zich leidt weer tot overproductie en een voortzetting van de economische strijd in de vorm van oorlog, zoals de geschiedenis al meerdere malen bewezen heeft.

Ieder weldenkend mens - zeker de hoogopgeleide - 'kon' zien waar het op uit moest draaien, maar 'wiens brood men eet, diens woord men spreekt' werd door velen, uit angst hun positie te verliezen, overgenomen. De visuele, dus vrij oppervlakkige, media, en de door hen uitgezonden programma's en reclameboodschappen, werkten daar dapper aan mee.

De Nederlandse werkende bevolking stak zich in die eerste periode van loonmatiging massaal in de schulden (en 'vermaakte' zich met kapitalistisch-ideologisch gelardeerde spelen). De kapitaalhonger van de banken en de hoge huren waren en zijn daar niet vreemd aan.

Daarom is de crisis in Nederland ook dieper dan in de ons omringende landen, waar de vakbonden minder gecorrumpeerd en verdeeld zijn en nog enigszins tegenwicht geboden hebben.

Daarom wordt er juist In Nederland door het kapitaal moord en brand geschreeuwd over de pensioenen. Daarom waarschuwt het CPB voor te sterke bezuinigingen en premiestijgingen. Maar het CPB is ook een kapitalistisch instrument dat, ondanks het econometrische model, niet onder de wetmatigheden van het kapitalistische systeem, zoals een structurele beurscrisis, uitkan. De tegenstelling Bos-Balkenende was in feite de tegenstelling CPB-vrije markt. Een beetje meer of een beetje minder kapitalisme dus. Met het duo Balkenende-Zalm zullen de werknemers in Nederland de klap extra hard te verwerken krijgen. Verder maakt het weinig uit in welk kapitalistisch land je woont. Als je van een redelijke oude dag verzekerd wilt zijn: kies dan voor een ander maatschappelijk systeem. Socialisme of barbarij, dat is de keuze!