Mooie woorden

Perestroika binnen het kapitalisme

Door Rinze Visser

Al in de jaren zeventig van de twintigste eeuw gebruikte men het begrip 'tweedeling'. Met name Den Uyl, toen prominent sociaal-democraat en PvdA-er, waarschuwde voor een dreigende tweedeling van de samenleving. En dan op de manier zoals Den Uyl dat zo goed kon: vol bewogenheid vanuit de toen heersende sociaal-democratische gedachte van noodzakelijke solidariteit tussen de mensen, met voorbijgaan aan het bestaan van een kapitalistenklasse.

En dat was nu het probleem! Het is niemand verboden om de mensheid, of specifieker, een volk in tweeën te delen. Het zal altijd wel op een of andere manier kloppen. Vrouwen en mannen, hoogopgeleiden en laagopgeleiden, autochtonen en allochtonen, kansrijken en kansarmen, rokers en niet-rokers, en zo verder tot in het oneindige. Menige tweedeling leent zich voor 'Rondom-tien' of lagerhuisachtige uitzendingen en als bron van inspiratie voor ingezonden stukjes-schrijvers. Vele tweedelingen hebben vele zijstraatjes met weer zijsteegjes en baren zo weer hun eigen kleine tweedelinkjes. Discussie hierover wordt meestal breed uitgesponnen en eindigt dan met de conclusie dat het laatste woord er niet over gesproken is en dat het besprokene weer veel stof tot nadenken geeft.

Maar o wee, als ook maar iemand het waagt om de tweedeling tussen kapitaal en arbeid, tussen kapitalistenklasse en arbeidersklasse, ter sprake te brengen! Zo iemand heeft dan ideeën uit een lang vervlogen tijdperk en wordt zo ongeveer gezien als een 'sinterklaas hartje zomer in de Kalverstraat'. Wereldvreemd en geestelijk in de war...

Het wegpoetsen, de taboeïsering van de marxistische uitleg van tweedeling, van klassen en klassentegenstellingen - oh hemel, asjeblieft, geen klassenstrijd...! - is de laatste tijd het belangrijkste ideologische wapen van de machtigen, van de kapitaalbezitters, van de geldwolven. Laat ze maar stoeien over de cijfers van het Centraal Plan Bureau, laat ze zich maar verdringen voor de interruptiemicrofoons, laat ze hun gespeelde compassie met de 'zwakken' (televisiecamera's!) maar uitdragen in de vorm van een heel of half procentje minder eigen risico ziekenfonds, die volksvertegenwoordigers! En, dat alles binnen de marges van Washington, Brussel of residentie Den Haag. De geldzakken zullen er niet koud of warm van worden!

Laat ze maar bezorgd spreken over de dreigende tweedeling, zolang het maar het uit elkaar drijven van het werkende volk betreft. De voorbereiding op de volgende preventieve oorlog zal men er niet om staken.

Het mag dan wat vreemd klinken als rechtse journalisten - de uitdragers van de rechts-reactionaire anti-arbeidersklassepropaganda - het volkshuisvestingsbeleid, na alle overheidsterugtreden en na alle commercialisering, nog steeds een 'sovjetbeleid' noemen. Als zij nu zo veel sociale elementen binnen het kapitalisme als 'Fremdkörper', als ten onrechte binnengehaald communisme, zien, als het woord 'perestroika' vaker valt als het gaat om de naar hun mening noodzakelijke verbouwing van Nederland, moet dat toch tot nadenken stemmen.

Kapitalisme en propaganda

Het vernietigen van de restanten van wetgeving, van maatschappelijke omgangsvormen, van progressieve cultuur gebaseerd op solidariteit, op gelijkheidsdenken, op vredelievendheid, is - en de daders zeggen 't zelf - een daad van anticommunisme! De zorgzame samenleving, de verantwoordelijke samenleving, eerlijk delen en nog veel meer, we hebben het allemaal gehad. Woorden, mooie woorden, niets dan woorden.

De hardheid van het kapitalisme, de meedogenloosheid van het systeem, zal begeleid worden met een storm van propaganda: het bestaand systeem en dan verlost van alle sociale elementen, is het beste waar de mensheid recht op heeft en waar het naar kan verlangen. Na alle tot misdadigers tegen de menselijkheid gebombardeerde communisten, zullen ook - om in Nederland te blijven - Domela Nieuwenhuis en Troelstra eraan moeten geloven.

Je hoort het niet, maar 't wordt overal gezongen. In de dure restaurants, in de skyboxen, in de directiekamers van de multinationals, op de kapitale plezierjachten: "en de kapitalistische internationale zal overal heersen op aard". Maar het zal zijn zoals het spreekwoord zegt: "de wens is de vader van de gedachte". Als kapitalisme de voedingsbodem van ellende is (wendt uw blik vooral naar zuid en oost!), dan is ellende de voedingsbodem van verzet. Verzet is nodig! Reactie vraagt om actie! Reactionaire politiek vraagt om actiepolitiek!