MKB en metaalwerkgevers willen knechten

Amsterdam, donderdag 6 november 2003, demonstratie in het Wibauthuis: "Dit is de start van onze acties, want de werkgevers in de V&V (Verpleging & Verzorging) en Thuiszorg hebben onze eis voor een goede CAO 2003 opnieuw afgewezen". ABVAKABO FNV en de andere bonden (CNV Publieke Zaak, De Unie Zorg & Welzijn, FHZ en NU'91) staan voor 2,5 procent loonsverhoging, een structurele eindejaarsuitkering, verbetering van de 55+ regeling en behoud van rechten in de gecombineerde CAO V&V en Thuiszorg. Geen onderhandelingen over arbeidsvoorwaarden met de ondernemingsraden, maar een complete CAO voor elke werknemer en garanties voor behoud van de huidige arbeidsvoorwaarden in de nieuwe CAO. De nieuwe CAO moet van toepassing worden op ruim 350.000 werknemers.
Foto Eva Strausz  

Van redactie binnenland

Volgens Hermans, voorzitter van de organisatie van middelgrote en kleine ondernemingen (MKB-Nederland), zouden veel wetten als Arbeid en Zorg, Flex en Zekerheid, Aanpassing Arbeidsduur, Arbeidstijdenwet, ontslagwetgeving en de Arbeidsomstandighedenwet dateren uit een 'periode van hoogconjunctuur'. De met moeite en pijn bereikte arbeidsvoorwaarden dreigen in rap tempo te worden afgebroken.

MKB-Nederland vindt dat alle verworvenheden van een hoogconjunctuur niet langer gecontinueerd kunnen worden. Als eerste wil voorzitter Hermans (VVD) de Arbowet aanpakken. Volgens hem moeten regels en rechten van werknemers op het gebied van arbeidsomstandigheden beperkt worden tot Europese wetgeving. "Nederland moet niet telkens allerlei specifieke aanvullingen aanbrengen." Bovendien moeten werkgevers niet langer verplicht worden om de risico's op de werkplek in kaart te brengen (de zogeheten RIE-inventarisatie en -evaluatie). Verder wil MKB-Nederland dat ontslagwetgeving het afvloeien van personeel om bedrijfseconomische redenen makkelijker maakt. De Arbeidstijdenwet moet ook flexibeler worden. Zo moet de duur van de gemiddelde werkweek opgerekt kunnen worden als ondernemers dat willen. Daarbij wil de ondernemersorganisatie ook af van de hoge overwerkvergoedingen, die momenteel in veel CAO's zijn afgesproken.

Metaalwerkgevers willen 40-urige werkweek terug

De werkgevers in de metaalindustrie willen de werkweek verlengen van 38 naar 40 uur. Daartoe moeten de huidige 13 adv-dagen per jaar worden geschrapt. Een langere werkweek is één van de punten van de werkgevers bij de onderhandelingen over de nieuwe CAO. De huidige CAO, die geldt voor 160.000 werknemers, loopt volgend jaar juli af. Volgens Kraaijeveld betekenen de twee uur per week langer werken een verbetering van de concurrentiekracht met 5 procent. "Onze concurrentiepositie is in vier jaar tijd dramatisch verslechterd. We hebben het onszelf aangedaan door een excessieve loonstijging." Begin jaren tachtig spraken werknemers en werkgevers een forse arbeidstijdverkorting af. In de slechte tijd van toen wilden zij werk verdelen. De werkgevers zien nu meer heil in het opvoeren van de werkdruk en het verlagen van de lonen. Uiteraard zal een verlenging van de werkweek niet leiden tot meer werkgelegenheid.

De twee bovenbazen spreken hiermee uit wat steeds al de bedoeling was van de neoliberalen. De Europese arbeidswetgeving moet worden vastgesteld op het laagst mogelijke niveau. Niet de beste wetgeving moet gelden, maar de slechtste. Met de komst van de nieuwe lidstaten zullen de aanvallen op de verworven arbeidsrechten aanzienlijk toenemen.

Goedkope Polen bedreigen arbeidsmarkt

Om een dam op te werpen tegen 'oneerlijke concurrentie' komt de FNV alvast met een plan. Goedkope Poolse werknemers vormen, volgens de vakcentrale, een bedreiging voor de arbeidsmarkt. Zij werken tegen een laag loon en dat betekent oneerlijke concurrentie. De vakcentrale FNV vindt dat buitenlanders die als tijdelijke arbeidskracht in Nederland worden gedetacheerd, voortaan onder de CAO moeten vallen van de bedrijfstak waarin zij werken. Dan moeten zij ook volgens de CAO worden betaald. "De FNV is voorstander van vrij verkeer van werknemers in de Europese Unie", aldus de brief. Zij wil echter voorkomen dat buitenlanders die onder de prijs komen werken de arbeidsmarkt in Nederland ernstig verstoren. De vakcentrale vreest vooral problemen als de Europese Unie in 2004 wordt uitgebreid. Gedetacheerdewerknemers uit landen als Polen, dat binnenkort tot de EU toetreedt, zijn aanmerkelijk goedkoper dan Nederlandse werknemers. Door ervoor te zorgen dat zij in ieder geval volgens de CAO betaald moeten worden, denkt de FNV verstoring van de arbeidsmarkt te voorkomen.

Nederlanders bang om baan te verliezen

Het is dus niet verbazingwekkend dat Nederlandse werknemers bang zijn voor het verliezen van hun baan. Dit jaar, dat gekenmerkt wordt door recessie en reorganisaties, is de groep die vreest binnenkort op straat te staan flink gegroeid. Zo zei in maart 10,2 procent van de werknemers dat het zeer wel mogelijk is dat ze komend jaar hun baan verliezen, ruim een halfjaar later is dat 18,6 procent. Nederland scoort met deze uitkomst slechter dan het wereldwijde gemiddelde van 17,6 procent. De werkgevers maken inmiddels gretig misbruik van deze angst en proberen de verworven arbeidsvoorwaarden in snel tempo af te breken. Het hoge aantal Nee-stemmers tegen het Najaarsakkoord toont echter dat een steeds groter deel van de werkenden en uitkeringsgerechtigden de aanvallen op hun loon, arbeidsvoorwaarden, uitkeringen en sociale rechten spuugzat is.