Interview met WAO-er over klachten, reïntegratie en privatiseringen
Iedereen moet aan het werk, luidt het motto van het kabinet. Wie ziek is en daardoor arbeidsongeschikt, moet ook maar meedoen. Ofwel reïntegreren op de arbeidsmarkt. Het UWV GAK heeft deze reïntegratie uitbesteed aan bedrijven en koopt trajecten bij hen in. Sociale zekerheid onderworpen aan de markt.
Ben (40 jaar) uit Groningen, die niet wil dat zijn echte naam in de krant komt, vertelt hoe hij voor 35-45 procent arbeidsongeschikt raakte en vervolgens in grote problemen kwam. Al twee jaar strijdt hij voor inkomenszekerheid en deskundige begeleiding.
Duidelijk overspannen door zijn situatie kijkt Ben terug op zijn carrière van de afgelopen jaren. Hij werkte via detacheringbureaus voor verschillende opdrachtgevers als applicatiebeheerder onder andere bij KPN. Toen daar bijna drie jaar geleden 8.000 mensen ontslagen werden en Ben daar een kritische ingezonden brief over schreef, kon hij vertrekken. Dat was in augustus 2001. "In die tijd was ik al bij de Arbodienst langs geweest. Ik had toen RSI-klachten, stress-klachten, voortdurende diarree en burn-out." Voor de RSI-klachten werd hij door een fysiotherapeut behandeld. In oktober ging hij weer aan de slag als ingehuurde arbeidskracht van Pink Roccade op de afdeling automatisering bij het GAK in Amsterdam, jawel onderdeel reïntegratieverzekeringen. Ben: "Daar was het was rustiger. Maar toch kwamen de klachten terug." Pink Roccade bereidde zijn ontslag voor door het detacheringcontract op te zeggen. "Voor hen was ik een ding, een productiemiddel, dat geld moest opleveren. En als je ziek bent, lever je voor hen geen geld op. Ik leverde voor hen bij KPN veel geld op, vandaar dat ik onder druk gezet werd om ondanks de klachten gewoon door te werken. Als ik dat niet had gedaan, had ik al eerder op straat gestaan", zegt Ben. Onder druk gezet door de werkgever ondertekende hij zijn ontslagpapieren, waardoor hij geen recht meer had op een werkloosheidsuitkering. De aanvraag voor de bijstand liep; ondertussen leefde hij van een tijdelijk voorschot en zijn spaarrekening. Maar in feite zat hij negen maanden lang zonder enig vast inkomen.
De afgelopen drie maanden deed hij mee aan een bewegingsprogramma van het GAK. Dat bestaat uit drie keer in de week sporten. Als vervolg op ditprogramma moet Ben nu reïntegreren. Cynisch: "Reïntegreren? Met wat: met de loonuitbuiting?" Het GAK laat dit werk opknappen door reïntegratiebedrijven. De markt is opgedeeld in kavels en die worden aan reïntegratiebedrijven toegewezen. "Ze komen je vertellen dat je weer moet gaan werken. Ja, dat weet ik ook wel. Ik ken de weg naar werk. Het punt is alleen dat je een niet hersteld arbeidsvermogen niet kunt aanbieden." Hij moet eerst herstellen door middel van beweging en ontspanning. Voorlopig zou hij dan wel willen beginnen met 10 uur in de week, misschien in de informatica of ander werk. Maar werk vinden in deze crisis is heel moeilijk. Werk je niet mee aan deze reïntegratie dan kort het GAK de uitkering. Ben laat het hier niet bij zitten. Via bureau beroepsziekten van de vakbond gaat Ben proberen om Pink Roccade aansprakelijk te stellen voor de opgelopen schade en om zijn ontslag aan te vechten. Van zijn loon is tenslotte WAO-premie ingehouden. "Ze noemen dit sociale zekerheid. Maar als je niet weet waar je aan toe bent, is dat toch geen zekerheid? En hoe sociaal is het, als je negen maanden lang geen inkomen ontvangt of enige vorm van begeleiding?"
Maar die verzekeringspremies, waar komen die vandaan? Dat zijn premies die ingehouden worden op je salaris. Uiteindelijk betalen de werknemers bij elkaar al die premies. De economische crisis is niet de schuld van de werkende en werkloze mensen, maar zij moeten wel de klappen opvangen. We zullen strijd moeten voeren voor het behoud van een sociaal zekerheidsstelsel. Dáár zal de vakbeweging de komende tijd op moeten inzetten.