Turkije maakte in 2003 invasie in Irak mogelijk

Erdogan (links), Abdullah Gul (rechts) en TKP-actie tegen NAVO-bijeenkomst in Istanbul.
 

 

Door E.M.

Het jaar 2003 is van groot belang geweest voor de integratie van Turkije in de imperialistische wereld. Om dat doel te bereiken hebben de imperialisten van de VS en Europa een proces in gang gezet, gericht op het ondermijnen van een aantal traditionele organisaties en ontwikkelingen die gerelateerd waren aan de staat en natie van Turkije.

Onder meer het uit zijn krachten gegroeide leger, de fascistische Grijze Wolven, het contra-revolutionaire Denktas-regime op Cyprus en het streven naar een seculaire eenheidsstaat. Tevens hebben ze een aantal organisaties ronduit geëlimineerd, zoals nationalistisch links van Ecevit.

De islamitisch-fundamentalistische AKP, die de regeringsmacht kreeg na de verkiezingen op 3 november 2002, heeft hard gewerkt om het de imperialistische meesters naar de zin te maken. Daarmee heeft de partij zich ontdaan van het merendeel van de twijfels die er over haar bestonden. Aan het eind van 2003 was de partij inmiddels voor het VS-imperialisme onbetwistbaar de juiste regeringspartij. Dit gegeven, in combinatie met een aantal economische successen gemanipuleerd door de VS, en het ontbreken van een actieve parlementaire oppositie, hebben gezorgd voor een toename van de steun voor de AKP onder de bevolking.

In 2003 is het strategisch belang van Turkije aanzienlijk toegenomen, in tegenstelling tot wat Wolfowitz van de VS beweerde tijdens een interview in mei jongstleden. Wolfowitz suggereerde dat Turkije voor de VS nog maar zo weinig strategisch belang had dat zij overwogen om de belangrijkste militaire bases in Turkije te sluiten. Dit was absoluut een waarschuwing voor de lafhartige heersende krachten in Turkije. Zo zouden ze het wel uit hun hoofd laten om aan de VS de status van 'strategisch belangrijk land' te vragen, vergelijkbaar met de status van Israël, waar het Turkse kapitalisme voortdurend naar streeft. Tegelijkertijd, voor degenen die hun ogen niet in hun zak hebben, heeft de strategische onmisbaarheid van Turkije zich tijdens de Irak-oorlog geopenbaard. Want als Turkije haar militaire bases, havens en luchtruim niet had opengesteld voor de VS, dan had de invasie in Irak niet plaats kunnen vinden.

Het jaar 2003 begon met een sterke regering en een onopgeloste politieke crisis. Het jaar eindigde met dezelfde regering die nog sterker is geworden, en tegelijkertijd ironisch genoeg met een enorm machtsvacuüm. Aan alle 'onaantastbare' grenzen, decennialang beschermd door Turkije, werd getornd: Cyprus, de Egeïsche Zee, Noord-Irak. Het totale economische programma van Turkije is opgelegd door het IMF en al het buitenlandse beleid wordt bepaald door de VS. De enige kwestie waarbij de heersende krachten hun machtsinvloed kunnen laten gelden is de 'hoofddoek': worden vrouwen met een hoofddoek toegelaten tot scholen of niet? Partijen aan beide zijden van deze eindeloze en felle discussie hopen dat het probleem nooit wordt opgelost, want als dat ooit zal gebeuren dan is er voor hen niets meer over om de krantenkoppen mee te halen, ze zullen in het niet verdwijnen.

Kemalistische staat uitgehold

In 2003 werd duidelijk dat geen enkele speler in het politieke veld nog volledige legitimiteit over heeft. De traditionele organisaties en bewegingen van de Kemalistische staat die op dit moment worden uitgehold, reageren echter niet op een anti-imperialistische manier, wat absoluut geen verrassing is. Zij geven hun plaats bovenin de hiërarchie op, terwijl zeschoorvoetend beweren dat zij betere handlangers van het imperialisme zouden zijn dan de islamitische fundamentalisten, en dat het imperialisme dat uiteindelijk wel zal inzien. Tegelijkertijd is er het feit dat de AKP een meedogenloos privatiseringsproces uitvoert, waardoor zelfs nog meer mensen werkloos zijn geworden. En de AKP negeert het gegeven dat 90 procent van de Turkse bevolking tegen deelname aan de oorlog in Irak is. Dit zijn signalen dat niet alle publieke steun die de AKP heeft haar van ganser harte wordt gegeven.

Het jaar is voorbij en heeft hoop achtergelaten voor de linkse beweging. Het waren de communisten en andere progressieven die voor een belangrijk deel hebben bijgedragen aan het voorkomen van het sturen van troepen naar Irak. In november hebben 10.000 werkers uit de openbare gezondheidszorg geprotesteerd tegen de afbraak van de gezondheidszorg en verwoordden de socialistische eis van "vrije en gelijkwaardige gezondheidszorg voor iedereen". En in het voorjaar van 2004 worden er lokale verkiezingen gehouden, wat de bevolking van Turkije een relatief vrij platform biedt om over politiek te praten.

Vertaling J. Bernaven.