Uitbuiting derdewereldlanden neemt toe

Vakbeweging kijkt van zijlijn toe

Door Wil van der Klift

De VN Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) schreef in haar jaarlijkse Wereld Gezondheidsrapport dat de kindersterfte in veertien Afrikaanse landen groter is dan in 1990. Zo halen driehonderd van de duizend kinderen die in Sierra Leone worden geboren de vijf jaar niet. Van de 57 miljoen voortijdige sterfgevallen in 2002, deden zich 10,5 miljoen voor bij kinderen onder de vijf jaar. Daarvan was 98 procent in ontwikkelingslanden.

Een in Japan geboren meisje wordt naar verwachting 85 jaar oud, maar geboren in Sierra Leone wordt ze waarschijnlijk niet ouder dan 36.

De overgang van het socialisme naar het kapitalisme in de voormalige Sovjet-Unie en andere vroegere socialistische landen heeft voor de meerderheid van de bevolking alleen maar ellende veroorzaakt. De levensverwachting voor een jongen van 15 jaar is sinds 1980 gedaald met ruim vier jaar. In sommige van deze landen lopen mannen drie tot vier keer meer kans voortijdig te overlijden dan in andere ontwikkelde landen.

In de inleiding, die gaat over uiteenlopende zaken als verkeersdoden en de strijd tegen polio, schrijft directeur-generaal Lee Jong-wook van de WHO dat de gezondheidssituatie in de wereld dringende vragen oproept over rechtvaardigheid. Wat hij niet zegt is dat de voortdurende verwachting van een nog langer en comfortabeler leven in het Westen het gevolg is van de uitbuiting van derdewereldlanden. De wanhoop die in de uitgebuite landen bestaat over "het onvermogen ziekten onder controle te krijgen, terwijl de middelen daarvoor bestaan", is het gevolg van het imperialisme dat een neoliberale (neokoloniale) politiek voert van roof van grondstoffen, schuldenbergen en crisisbeheersing over de ruggen van het grootste deel van de bevolkingen van de Derde Wereld. In de hele wereld zaten vorig jaar 185,9 miljoen mensen zonder werk, een absoluut record en een afschuwelijk feit. Het aantal jonge mensen zonder werk neemt nog steeds toe.

Rol van de vakbeweging

Het overgrote deel van de opbrengsten van de rooftochten van de westerse multinationals komt terecht in de kluizen van de relatief kleine groep deelnemers aan dit macabere spel, maar biedt de kapitalisten ook de mogelijkheid de eigen bevolkingen zoet te houden. Op korte termijn kan dat leiden tot verwarring onder de arbeidsafhankelijke bevolking. Op het moment dat ook de westerse bevolking in sneltreinvaart wordt uitgekleed, gaat het systeem scheuren vertonen en kunnen fundamentele verbeteringen worden doorgevoerd. We zien nu al het taalgebruik van de FNV-voorzitter Lodewijk de Waal veranderen. Hij gebruikt steeds openlijker politieke argumenten om het afbraakbeleid te beschrijven. Laten we hem een handje helpen om de terugkeer van de strijdbare, maar zeker ook brede vakbeweging weer op de agenda van de FNV-bonden te zetten. Breed omdat de vakbewegingsleden zich ook en misschien wel met name politiek moeten kunnen uitspreken. De vakbeweging is geen ANWB en ook geen volksverzekering. In de vakbeweging moet over politiek kunnen worden gediscussieerd.

Dan kan er ook weer een klimaat worden geschapen waarin over internationale kwesties kan worden gesproken. Over de samenhang van de afbraak in eigen land en elders in de wereld. Over de noodzaak van strijd tegen het kapitalistische systeem. Lodewijk de Waal laat je helpen, open de mogelijkheidvan politieke discussie in de FNV, daartoe is je achterban zeker in staat. De solidariteit tussen de Nederlandse werknemers en uitkeringsgerechtigden met hun collega's elders op de wereld moet aanzienlijk worden uitgebreid en een klassenkarakter krijgen. Zo'n klimaat zal de vakbeweging bovendien veel aantrekkelijker maken voor jongeren. Veel jongeren worstelen met mondiale vraagstukken en organiseren zich nu in tamelijk machteloze antiglobalistische bewegingen. Geef ze in de vakbeweging een tribune. Versterk de vakbeweging door fundamentele discussies binnen de vakbeweging te organiseren.