Broeders, hoort hoe gelijkheid spreekt...

"Hervorming" van het school- en universiteitsstelsel

 

 

Grote demonstratie ter herdenking van Karl Liebknecht en Rosa Luxemburg in Berlijn. Egon Krenz liep als vrij persoon mee. (Foto UZ).  

Door Marcel de Jong

In de jaren '70 had de SPD een solidair school- en universitair stelsel hoog in haar vaandel geschreven. Modellen als de 'Gesamtschule', die de verschillende schoolstelsels moest verenigen, en de 'Gesamthochschule', die dankzij de vereniging van hoger beroeps- en universitair onderwijs meer arbeiderskinderen naar de universiteit moest halen. Het verzet uit conservatieve kringen tegen dit onderwijsconcept was enorm.

'Gesamtschulen' konden dan ook alleen in door de SPD geregeerde bondslanden worden gerealiseerd (schoolbeleid is zaak van de bondslanden), de 'Gesamthochschulen' hebben ervoor gezorgd dat het universitaire landschap verbreed werd.

Zoals het bij sociaal-democraten hoort hebben ze hun eigen concepten zeer snel over boord gegooid. Intussen is de verdere inrichting van 'Gesamtschulen' stopgezet en de 'Gesamthochschulen' zijn intussen in ordinaire universiteiten veranderd. De partij van bondskanselier Schröder koestert intussen andere denkbeelden: in plaats van de gelijkheid van kansen wordt nu gepleit voor elite-universiteiten. De Duitse 'super-intelligentsia' zou één of twee universiteiten nodig hebben, (voorbeelden zijn instituten als Harvard of Cambridge) waar aankomende topwetenschappers de meeste steun zouden krijgen. Omdat iedere cent maar één keer kan worden besteed, zou zo'n top-universiteit natuurlijk ten koste gaan van de 'gewone' universiteiten.

Dit nieuwe voorstel van de SPD is de druppel die de emmer doet overlopen. De sfeer op de universiteiten staat toch al op springen. Zoals in veel kapitalistische landen moest ook de onderwijssector in de laatste jaren behoorlijk inleveren. Het gevolg is dat de collegezalen overvol zijn, het leermateriaal uiterst krap en de inrichting van de universiteiten van jaren geleden is.

De algemene kreet luidt: er is geen geld. De oplossing van de heersende partijen is: "dan moeten de studenten maar meebetalen aan hun onderwijs." Nu druist de heffing van collegegeld in tegen de grondwet, die voorschrijft dat het onderwijs een grondrecht is en daarom geen geld mag kosten. En - Nederland laat zien hoe dat gaat - de sociale selectie is natuurlijk groot. Wie genoeg geld heeft kan makkelijk de opleiding van zijn kroost betalen: vandaag de auto, morgen het collegegeld. 'Armere' studenten moeten er dan maar een baantje bijnemen en worden - als ze te lang studeren - nog eens extra gestraft met nog hogere collegegelden.

De andere 'oplossing', dan maar het bedrijfsleven mee laten betalen, is natuurlijk net zo uit den boze. Tenslotte geldt ook daar: Wie zaait, wil ook oogsten.

De studenten uit Berlijn en omgeving - in de Duitse hoofdstad wil men van de drie universiteiten er minstens één sluiten - gingen al in het begin van het jaar weer de straat op. Een dag voor de Liebknecht-Luxemburg-demonstratie protesteerden ze tegen de plannen van de Berlijnse Senaat (parlement) en de Bondsdag. En op 11 januari maakten velen van hen deel uit van de stoet van zo'n 13.000 demonstranten, die naar de begraafplaats 'der sozialisten' in Berlijn-Friedrichsfelde trok. 'Geld voor educatie, niet voor bewapening' en 'Weg met de Agenda 2010' was op de spandoeken in een zee van rode vlaggen te lezen.