Philips maakt weer winst
Door Jos van Bergen
Volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) is de Nederlandse economie sinds het vierde kwartaal van 2003 bezig met een voorzichtig herstel. De voorlopige cijfers laten een krimp voor het gehele jaar zien van 0,8 procent, maar in het vierde kwartaal was er sprake van 0,3 procent groei. De consumptie van huishoudens daalde in 2003 met 1,3 procent terwijl de overheidsuitgaven 2,4 procent stegen. De investeringen daalden met 1,5 procent en de importen stegen harder dan de exporten.
Door de stijging van de overheidsuitgaven verwacht het Centraal Planbureau (CPB) in 2004 een begrotingstekort van 3,3 procent. Dat is meer dan de drie procent die als bovengrens gesteld is in het zogenaamde stabiliteitspact van de EU. Prompt stelde minister van Financiën Zalm (VVD) een extra bezuiniging van 1,5 miljard euro op de overheidsbegroting in het vooruitzicht. Intussen blijft volgens het CBS de werkloosheid oplopen met 10.000 mensen per maand.
Daling consumptie
Minder mensen aan het werk, minder investeringen, minder consumptie en een lager overschot op de handelsbalans; het zijn geen tekenen van herstel van de economie. Zeker niet voor diegenen die behoren tot de 10.000 mensen die elke maand hun baan verliezen. De overheidsuitgaven zijn dan wel gestegen, maar door de extra bezuiniging van 1,5 miljard slaat ook hier de meter in de min. Waar het verwachte economische herstel op gebaseerd is blijft dan ook een raadsel. Tenzij het bedrijfsleven en de overheid een forse aanslag doen op het spaargeld van de bevolking en de kredietverstrekkers consumenten blijven lokken om een lekkere goedkope consumptieve lening af te sluiten. Dat wil zeggen dat het vermogen van de bevolking, dat nu nog kan dienen als buffer voor slechte tijden, wordt afgepakt. Is die buffer eenmaal verbruikt dan gaan de consumptieve bestedingen pas echt hard naar beneden. Voor veel mensen die niet aan de slag komen staat dit te gebeuren. De gevolgen voor de economie liegen er dan niet om.
Kampioen bezuinigen
Bij Philips is te zien hoe een en ander in zijn werk gaat. Na jaren van verliezen maakte het bedrijf in 2003 weer winst. Die werd voornamelijk behaald door rigoureus in de kosten te snijden, met name in personeelskosten. Niet minder dan 1,1 miljard heeft Philips topman Kleisterlee bespaard. Heel wat mensen zijn daardoor hun baan kwijtgeraakt en moeten nu op een houtje bijten. Niet Kleisterlee, want zijn salaris is in 2003 met 18 procent gestegen tot 956.000 euro en de bonussen voor het bestuur zijn met 750.000 euro omhooggeschoten. Kleisterlee was goed voor 230.000 euro. In 2004 gaan de stijgingen gewoon door tot het niveau dat "internationaal gebruikelijk" is voor topmensen is behaald. De werkende man wordt dus op straat of op de nullijn gezet en de topman gaat gewoon door zichzelf te verrijken. Van de kapitaalbezitters mag dat want Kleisterlee heeft nu zó hard bezuinigd dat het bedrijf weer winst maakt, en die komt toe aan de aandeelhouders.
Verdediging van inkomen
Wie denkt dat het ergste voorbij is komt bedrogen uit. Bij het onderdeel consumentenelektronica wil Kleisterlee tot eind volgend jaar nog eens 400 miljoen aan kosten besparen. Dat betekent dat nog veel meer banen geschrapt zullen worden. Gedeeltelijk verdwijnen die, en voor een ander deel worden zij verplaatst naar lagelonenlanden zoals Polen en China. Inmiddels werkener 20.000 mensen in 33 fabrieken voor Philips in China voor een fractie van het inkomen van een medewerker in Nederland. De omzet bedroeg vorig jaar 6,7 miljard dollar, waarvan vier miljard bestemd was voor de export. Terwijl het inkomen van de topmensen naar boven genivelleerd wordt gaat het inkomen van de medewerkers dus naar beneden, en het ziet er niet naar uit dat die trend binnenkort gekeerd wordt. Dat geldt niet alleen voor Philips, maar voor verreweg de meeste bedrijven in Nederland. Hoezo herstel van de economie? Kapitaalbezitters en topmensen halen gewoon het geld weg bij de kleine man terwijl aan alle kanten de kosten van levensonderhoud exploderen zoals ook blijkt bij de schoolboeken, die in het afgelopen jaar de helft duurder geworden zijn. Bovendien worden er nog steeds volop banen geschrapt. Het wordt hoog tijd dat deze beroving van de werkende bevolking en uitkeringsgerechtigden ophoudt, en dat betekent dat zij zelf in actie zullen moeten komen om hun inkomen te verdedigen. Bijvoorbeeld samen sterk voor een eenmalige uitkering van 600 euro!