Blair weer lachende derde?

RMT demonstreert: 'Zekerheid boven winst: nationaliseer Spoorwegen weer'.  

Door Ron Verhoef

Blair wil voor een derde termijn gaan, zo liet hij onlangs weten. En eigenlijk zal dat niemand verbazen. Want als hij zich iets had aangetrokken van de wens van de Britten dan was hij allang weg geweest. Dat zijn populariteit op een historisch dieptepunt is schijnt hem allerminst te deren.

De kans dat hij zo'n derde termijn haalt is ook niet onwaarschijnlijk, voor veel mensen is er immers geen alternatief. De Tories zijn nog steeds de klap niet te boven en de Liberal Democrats zijn nog geen serieuze kandidaat voor het regeren van het land. Een derde regering Blair, met een verminderde aanhang, is dus zeker denkbaar.

Van Labour naar SPP

Dat neemt niet weg dat de problemen voor Labour groter worden. Zo heeft de Schotse afdeling van de RMT, de vakbond voor spoorwegpersoneel, onlangs besloten niet langer met Labour verbonden te willen zijn. In plaats daarvan heeft de RMT zich gelieerd aan de Scottish Socialist Party (SSP). Dit betekent dat de RMT geen geld meer geeft aan Labour, maar aan de SSP. Belangrijker bij verkiezingen echter is dat de RMT niet meer de Labour-kandidaat zal steunen maar die van de SSP.

En het blijft niet bij de RMT. Ook de CWU, afdeling Schotland, denkt erover zich van Labour af te splitsen en over de stappen naar de SSP. Voorlopig zullen bonden dit alleen in Schotland doen, want daar is de SSP een behoorlijke partij. In Engeland is het geen alternatief. Maar het doet wel een oude discussie oplaaien, waarmee de ingezonden brieven-pagina van de Morning Star, het communistische dagblad, nu al weken gevuld is.

Tegen versnippering

Is het wel verstandig van die bonden? Moeten de bonden niet juist binnen Labour blijven om de partij van binnenuit te hervormen? De overstap naar de SSP leidt immers alleen maar tot versnippering van de arbeidersklasse, en daar zijn de bonden toch tegen? Aan de andere kant wijzen voorstanders van de afsplitsing erop dat de bonden al 100 jaar proberen van Labour een socialistische partij te maken en dat dat niet gelukt is. Zo bekeken is het totaal onzinnig om nog een poging te doen Labour bij te sturen.

Toch hebben de tegenstanders van het afsplitsen ook een sterk punt. Wat is het alternatief? De SSP is leuk, maar in Schotland zijn maar 73 zetels te verdelen en dus zal de SSP in Westminster altijd een splinterpartijtje blijven. Dat de partij dan in het Schotse parlement groot is maakt weinig uit omdat belangrijke beslissingen in Westminster worden genomen. In Engeland is het geen alternatief. Eenieder die het tot nu toe geprobeerd heeft deed dit zonder succes. Denk daarbij aan de SLP van Arthur Scargill.

Respect-coalitie

Tegen deze achtergrond is een andere discussie interessant. Het geroyeerde Labour-lid George Galloway is bezig een groepering op te zetten die alle linkse krachten probeert te verenigen. Deze zogenaamde Respect-coalitie zal dan meedoen aan de Europese verkiezingen. Maar is de Respect-coalitie wel levensvatbaar?

Ook die vraag wordt veel gesteld in de Morning Star. De Schotten zitten in ieder geval niet op Respect te wachten, zij hebben immers de SSP. Maar de Engelsen? Daarbij lopen de visies uiteen. De Communist Party of Britain isvan mening dat de Respect-coalitie geen uitkomst biedt en blijft daarom Labour steunen. Terwijl een totaal niet politieke organisatie als de 'Stop the War-coalitie' nu juist wel Respect steunt. Bij de vraag naar de levensvatbaarheid van Respect speelt niet alleen de mogelijkheid Labour te hervormen een rol. Een andere vraag is: waar staat Respect eigenlijk voor? In eerste instantie zijn dat de mensenrechten en het beƫindigen van de bezetting van Irak. Dat is een nogal mager programma voor de Europese verkiezingen. Hoe staat de nieuwe coalitie nu tegenover toetreden van Engeland tot de euro? Dat is nu juist allemaal niet zo duidelijk.

Onderling gekissebis

Bovendien is het een mooi ideaal om geheel links te bundelen, maar tot nog toe was dat weinig succesvol. De Socialist Alliance ging nog maar een paar jaar geleden ten onder omdat de twee grootste partijen binnen de alliantie (de Socialist Workers Party en de Socialist Party) het niet met elkaar konden vinden. Hoewel grappig genoeg de beide partijen in Schotland wel al jaren binnen de SSP werken.

Kan Respect dan een bedreiging vormen voor een derde termijn van Blair en die daadwerkelijk in gevaar brengen? Allereerst gaan we er dan vanuit dat de coalitie na de Europese verkiezingen ook doorgaat met politiek bedrijven. En dan luidt het antwoord: Nee! Er zitten te weinig aansprekende mensen en partijen in Respect. De groeperingen en partijtjes die zich tot nu toe hebben ingezet voor Respect zijn zodanig onbekend en klein dat daar geen aanzuigende werking vanuit kan gaan. Natuurlijk steunt de 'Stop the War coalitie' Respect, maar steun is iets anders dan aansluiten bij Respect. Eigenlijk draait de hele coalitie op Galloway en dat is nogal mager. Waarom zou Galloway kunnen wat Scargill niet kon?

Wil Galloway echt iets bereiken dan zal hij zijn coalitie moeten zien uit te breiden. Maar met wie? Gekende Labour-dissidenten als Jeremy Corbyn, John MacAllion of Tony Benn zien geen heil in de nieuwe partij en blijven staan voor het hervormen van Labour. Ook het geroyeerde Labour-lid Dennis Canavan loopt niet echt warm voor Respect en geeft zijn steun voorlopig nog aan de SSP. En dus blijft Respect een partij zonder aansprekende kopstukken en blijft de vraag: Labour van binnenuit hervormen of van buitenaf verpletteren? Voorlopig is Tony Blair de lachende derde.