De 500.000 mensen die op 3 april jl. in Berlijn, Keulen en Stuttgart protesteerden tegen de sociale afbraak, hebben de noodzaak getoond van verzet tegen de opheffing van sociale rechten. De voorzitter van dienstenbond 'Ver.di', Frank Bsirske, verklaarde op de manifestatie in Keulen o.a.: "Schröder slaat toe. De CDU wil nog meer en de bonden van ondernemers verklaren dat het hun nog niet ver genoeg gaat. (...) Volgens die clubs is de 'Agenda 2010' slechts de ouverture van een symfonie met de naam systeemverandering."
Weken geleden sprak de nieuwe SPD-voorzitter Möntefering er al over dat nu "de eerste fase van de 'Agenda 2010' voltooid is". Daarvoor liet de baas van het Siemens-concern, Von Pierer, weten dat de 'Agenda 2010' slechts een "eerste noodzakelijke stap is, niets meer en niets minder."
De 'Genosse der Bosse' (kameraad van de bazen - die naam stamt uit zijn minister-president van Nedersaksen-periode) Schröder, heeft met zijn kabinet tot nu toe slechts een gedeelte van de kapitaaleisen bevredigd. Eisen, die steeds weer voor de bondsdagverkiezingen in 1994 en 1998 werden gesteld. Zoals de "reducering van de belastingen" voor de concerns, "het opbouwen van een lage lonensector", de "fundamentele verbouwing van het sociale zekerheidsstelsel", een "korting van de ouderdoms- en ziektekostenuitkeringen", de "reductie van de uitgaven voor de werklozenuitkering" en de "verbinding daarvan met de bijstand".
Deze dienstverlening van de SPD-geleide bondsregering aan de concerns en banken leidde tot een forse oorlogsverklaring aan de werkenden, werklozen en ouderen. De CDU/CSU voltooide deze eisen. Het gaat, zoals Bsirske al zei, om een systeemverandering. Een goede reden om het jaren geleden door de ondernemers gepresenteerde eisenpakket voortdurend te concretiseren en aan te passen.
Op CAO-gebied wenste BDI-president (Bond van Duitse Industriëlen) Rogowski "een groot kampvuur om de Wet op de ondernemingsraden en de CAO's in te gooien." Onder het motto van "een voortgaande modernisering van de arbeidsmarkt" moet het "wettelijk openbreken van de CAO's" (Bond van Duitse Ondernemers/BDA, CDU/CSU, FDP), de mogelijkheid van "afspraken op bedrijfsniveau lager dan de CAO's" (Schröder) en "afspraken op bedrijfsniveau alsmede beperkte arbeidsverdragen" (Merkel) worden gerealiseerd. Wat betreft de arbeidsduur wordt in eerste instantie heel algemeen verlangd dat er "voor hetzelfde geld langer gewerkt" wordt (Merkel) of "een paar uur meer" (Clement). CSU-baas Stoiber wil een 42-urige werkweek voor de publieke sector doorvoeren. Enkele politici van de CDU denken over een 48-urige werkweek na, de SPD-voorzitter van de economische commissie in de Bondsdag, Wendt, wil het op 45 uur houden. Verder zullen "enkele feestdagen naar het weekeinde" worden verschoven (BDI-baas Rogowski), of "enkele vakantiedagen worden ingeleverd" (CSU-politicus Wiesheu) en een feestdag worden geschrapt (commissie Herzog).
Wat het gezondheidsbeleid betreft, denken de 'moderniseerders' van het ontketende kapitalisme erover na, om de wettelijke ziekenfondsen volledig over te hevelen naar particuliere ziekenfondsen (FDP), oftewel het publieke ziekenfonds alleen nog maar toe te laten voor kanker-, hart- en chronische ziektes (jongerengroep in de CDU/CSU-bondsdagfractie). Nagedacht wordt overeen 'basispremie' voor alle verzekerden (van schoonmaakster tot directeur-generaal (commissie Hartz).
Bij de ouderdomsverzekeringen gaat het om een verdere afbraak van de uitkeringen. Er wordt over meerdere nulrondes gepraat, over de "volledige opheffing van de AOW" (jonge groep), over een AOW vanaf 67 jaar of na 45 verzekeringsjaren (Merkel), over de "introductie van een door belastingen gefinancieerde basisuitkering afhankelijk van de behoefte, die ongeveer 15 procent boven - Duits - bijstandsniveau" zou moeten liggen (CDU) en tenslotte een weduwenuitkering slechts voor dié vrouwen, die op deze uitkering zijn aangewezen (BDA).
BDI-baas Rogowski, blijkbaar heel tevreden over de manier waarop Schröder, die op stilte bij de bonden rekende, tot nu toe de sociale afbraak realiseerde, brengt zijn wens als volgt onder woorden: "Hij moet in de regering blijven. Hij moet het 'hervormingsprogramma' voortzetten zonder tegemoetkomingen, zoals het nu is, en nog wat er bovenop door de oppositie". Vol dienstbetoon reageert de Kanselier: "Wij zullen doorgaan met de hervormingskoers." De nagestreefde systeemverandering blijft in het vizier van het heersende kapitaal en de officiële politiek. In dit kader kan men de massabetogingen van 1 november 2003 en van 3 april jl. slechts als begin voor een verder groeiend verzet in veelvuldige vormen zien.
Op de dagorde staat niet een 'systeemverandering' terug naar de 19de eeuw, maar een ander beleid naar sociale rechtvaardigheid en werkbiedende strategieën. Op de strijddag 1 mei zouden alle protesten, alle krachten, alle protestbewegingen moeten worden gebundeld voor zo'n verandering.
(*) op basis van een artikel van Georg Grassnick in UZ van 23 april 2004.