Deze Europese grondwet moet van tafel

Klassenstrijd in eigen land harder nodig dan ooit

Door Wil van der Klift

Een afwijzing van de Europese grondwet is niet ondenkbeeldig. Er zullen meerdere referenda over de Grondwet van de Europese Unie plaatsvinden. De opkomst bij de Euroverkiezingen maakt duidelijk dat de steun voor het kapitalistische Europroject zeer laag is. Slechts 43 procent van de stemgerechtigden nam de moeite om te stemmen. In Nederland was dat zelfs maar 39 procent. De huidige voorstellen bieden nauwelijks voordeel voor de arbeidersklasse en dreigen nog verder te worden uitgehold. Alleen klassenstrijd in eigen land kan de sociale afbraak keren.

De speculaties over de haalbaarheid van de ratificering nemen toe. Vandaar ook de Nederlandse haast om het referendum nog dit jaar te houden. Maar als de hete herfst van de vakbeweging verbonden wordt met een afwijzing van de dictaten van Maastricht is de kans op steun voor deze 'Grondwet van het Kapitaal' erg klein.

Europese grondwet en afbraak verworvenheden

De gedachte dat een afwijzing van de Europese grondwet in diverse lidstaten het project zou kunnen doen stranden, maakt de rechtse plannenmakers erg nerveus. Alhoewel er ook voorstanders van deze grondwet zijn die enig uitstel niet onaantrekkelijk vinden. In veel Europese landen zijn de regeringen doende om de sociale en democratische verworvenheden in sneltreinvaart af te breken. Zij hopen dat zelfs de minimale sociale rechten in de grondwet over enige tijd gezamenlijk kunnen worden afgebroken. Deze lieden zien economische en juridische risico's in sommige aspecten van het huidige ontwerp.

Zij zien het gevaar vooral in de opwaardering van het Sociale Handvest, voorheen slechts een lijst met intentieverklaringen, tot de status van fundamentele constitutionele rechten. De bedrijven in de lidstaten dreigen op die manier opgezadeld te worden met zware juridische procedures en dure sociale rechten, voorgeschreven door Luxemburgse rechters wier laatste woorden doorslaggevend zijn.

Sociale rechten hebben een prijs

Zij vinden de opname in Deel II van het ontwerp van 'sociale rechten' - zoals het recht om niet zomaar te kunnen worden ontslagen, of het recht om een pensioen, werkloosheids- of ziektewetuitkering te ontvangen - geenszins noodzakelijk om het geheel te laten functioneren. Die sociale bepalingen zijn toe te juichen, maar hebben allemaal hun prijs! Het feit dat bepaalde 'sociale rechten' terechtgekomen zijn in de nationale constituties van een aantal landen op het Europese vasteland is nog geen reden om ze, zoals het huidige ontwerp doet, aan de hele Unie op te dringen, is hun mening. De 'sociale rechten' in Deel II lijken een compensatie voor linkse kiezers voor bijvoorbeeld het vastleggen van 'concurrentiebevordering' als een fundamentele doelstelling van de Unie in Deel I. Maar dit compromis gaat m.n. de neoliberalen veel te ver.

De achterliggende gedachte laat zich makkelijk raden. Maken wij immers niet juist mee dat in de afzonderlijke staten precies deze rechten op de tocht staan. Stel je voor dat de Zalmen en Brinkhorsten door Europese wetgeving zouden worden gehinderd in hun aanvallen op de arbeidersklasse. Stel je voor dat in Duitsland het sloopplan 'Agenda 2010' van Schröder zou worden gehinderd door Europese regelgeving. Juist nu Europa wordt uitgebreid metOost-Europese staten die overwegend rechtse regeringen kennen, waardoor het Europese klimaat de komende jaren nog conservatiever zal zijn. Juist op het moment dat het Europese kapitaal hoopt de sociale rechten terug te schroeven tot het niveau van de lonen en arbeidsvoorwaarden in die landen. Juist op het moment dat de rechtse neoliberale en conservatieve krachten in het Europarlement een meerderheid hebben, die de komende periode zal worden benut. Het is niet voor niets dat het gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid en de openbare orde opvallende onderdelen zijn van de nieuwe grondwetsvoorstellen.

Strijd op twee fronten

Strijd tegen de invoering van de Europese grondwet en klassenstrijd in eigen land moeten hand in hand gaan. De arbeidersklasse wordt van twee kanten aangevallen. Waar de Europese wetgeving de afbraak in eigen land helpt (zie hoe Zalm het Stabiliteitspact misbruikt) zal rechts dat gebruiken, waar Europese wetgeving hun afbraakplannen in de weg staat, wordt die wetgeving verder uitgehold. Wat overblijft is een sterke gecentraliseerde politiemacht, een sterk Europees leger en toenemende repressie tegen de bevolking.