Bloedige 12 september in Turkije


Achter een 'democratische façade' tijdens NAVO-top in Istanboel bleek de ware aard van het huidige Turkse regime: demonstranten werden 'uitgeschakeld' met 'Pepperspray'.  


 

Door E.M.

Vierentwintig jaar geleden, op 12 september 1980, greep het leger de macht in Turkije. Het was de derde militaire staatsgreep in 30 jaar tijd. De omvang van deze staatsgreep was duidelijk anders dan die van de twee voorgaande. Het was de grootste, meest systematische en bloedigste actie van het Turkse kapitalisme tegen de Turkse linkse beweging ooit.

De fascistische coup werd gepleegd onder het voorwendsel dat daarmee de burgeroorlog, die voortsleepte sinds 1974, en het bloedvergieten een halt werd toegeroepen. De staatsgreep had desastreuze gevolgen voor de bevolking:

De bovenstaande aantallen betreffen voornamelijk slachtoffers onder communisten en andere progressieven in Turkije. De meedogenloze en fascistische aanval was feitelijk gericht op de linkse beweging, en de cijfers laten zien dat met de staatsgreep ook daadwerkelijk dat beoogde doel werd bereikt.

Ideologische aanval

Het is makkelijk om aan de hand van cijfers te praten, omdat ze concreet zijn. Maar nog belangrijker is het om de ideologische schade te analyseren die de bevolking werd toegebracht. Door de waarheid op zijn kop te zetten heeft die bewuste 12 september van 1980, met haar ideologische agressie, minstens twee generaties wijsgemaakt dat georganiseerd zijn in een partij, vakbond of vereniging 'totalitair' en 'dogmatisch' is. Die hersenspoeling leerde de mensen dat 'communisme' een product is van zieke geesten. Zelfs met betrekking tot de meest duidelijke gebeurtenissen, zoals de Golfoorlog in 1991, werd het gebruik van de term 'imperialisme' als zeer ouderwets gezien. De 12e September liet mensen vergeten dat er een uitweg is voor hun problemen. De gebeurtenissen op 12 september zorgden ervoor dat de arbeidersklasse accepteerde dat zij hulpeloos was. Dat is zowaar geen gering succes voor de bourgeoisie!

Wie kan ontkennen dat een unieke Turkse term die vertaald kan worden als 'moeiteloos en snel rijk worden' een term is die als gevolg van 12 september 1980 aan de Turkse taal is toegevoegd? Ten gevolge van 12 september was de Turkse werkende klasse enige tijd zo verdoofd, dat zelfs de hongerigsten onder hen dagelijks aandachtig het nieuws over de aandelenmarkten volgden, even hun zorgen vergetend en vol van de zinloze droom om ooit 'moeiteloos en snel rijk' te worden.

Een ander resultaat van die bewuste 12 september waren de beruchte afvalligen van de Turkse linkse beweging. In de columns die zij mochten schrijven in kranten werden zij eerst 'Gorbatsjov-aanhangers', vervolgens pure bourgeois-liberalen en uiteindelijk bejubelden zij hun eigen maffia-mediabazen, zoals Dinc Bilgin and Aydin Dogan!

Met 12 September werd in Turkije ook de Green Belt-strategie ingevoerd, wat neerkwam op het onder druk zetten van de Sovjet-Unie door het islamitisch fundamentalisme, in de hoop haar tot overgave te dwingen. Binnen enkele jaren na de fascistische coup was het aantal imam- en priesterscholen in Turkije verviervoudigd. Religieuze sektes van sjeiks en andere Middeleeuwse figuren kregen openlijk steun. En ook al zijn er geen statistieken om het te bewijzen, iedereen weet waarom er in Turkije om de 50 meter een moskee staat: dat is een resultaat van die bloedige 12 september!

De linkse beweging heeft ook schuld

Alle gebeurtenissen ten spijt, de linkse beweging in Turkije heeft ook schuld. Om wat voor reden dan ook, wij zijn er niet in geslaagd om de Turkse en Koerdische werkende klasse hoop te geven. De bevolking in Turkije zat vol woede over de maatschappij en het systeem, en zocht een vertegenwoordiger. Door het ontbreken van een sterke linkse beweging vond de samenleving deze in de politieke islam. Geen wonder dat in de afgelopen tien jaar de 'hoofddoek' een van de vaste agendapunten van veel Turkse politici is. De hoofddoek vertegenwoordigt een onverzettelijke woede van de massa's tegen het systeem. Vlak voor 12 September was de verhouding tussen vrouwen die een hoofddoek droegen tegenover die geen hoofddoek droegen 30 tegenover 70. Sinds 12 september 1980 is deze verhouding gewijzigd, en zelfs omgekeerd: nu is het 70 tegenover 30! Wie durft te beweren dat de cultuur van een samenleving zo snel zou kunnen veranderen, zonder een politiek ingrijpen zoals hierboven beschreven?

Groeiende hoop

De bedoeling van 12 september 1980 was om de Turkse werkende klasse te desintegreren en een rad voor ogen te draaien. Tot op zekere hoogte is dat ook gelukt. Maar hoe lang kan deze situatie nog voortduren? Turkije is een bijzonder land, onder meer door haar specifieke geografische ligging en haar rijke revolutionaire tradities. Mede daardoor is er in Turkije altijd een sluimerende kans aanwezig dat de situatie zo verandert dat het land zich afkeert van het imperialistische systeem. Dat is de reden dat toen bij verkiezingen vóór 12 september 1980 een socialistische partij (TIP) - slechts - drie procent van de stemmen kreeg, de rijken in Turkije al in paniek raakten en hun rijkdommen overmaakten naar geheime Zwitserse bankrekeningen. Dat is de reden dat het Turkse politieapparaat, vóór 12 september, ook een progressief organisatieonderdeel had (Pol-Der) dat soms zelfs de kant van de communisten koos! En daarom was het mogelijk dat, vóór 12 september, arbeiders zich in één nacht tijd mobiliseerden, toen zij hoorden dat hun vakbond (DISK) opgeheven moest worden, en een levende barricade vormden van 500.000 mensen tussen Istanboel en Izmit! En daarom vieren grote massa'sTurkse en Koerdische arbeiders nog steeds ieder jaar de Dag van de Arbeid op 1 mei, ook na 12 september 1980 en de val van de Sovjet-Unie, terwijl in veel andere landen deze dag al bijna vergeten is.

Na een kwart eeuw is de Turkse linkse beweging terug en springlevend en er zijn steeds meer concrete overwinningen. Iedereen die de ontwikkelingen in Turkije volgt moet toegeven dat Turks links invloed heeft gehad op het parlement, toen deze het wetsvoorstel verwierp om Turkse soldaten naar Irak te sturen. Met het blote oog is te zien dat sinds het begin van de crisis in Turkije er vrijwel iedere dag ergens in Turkije wel een in meer of mindere mate georganiseerde demonstratie heeft plaatsgevonden... En in de Europese media is gezegd dat de anti-NAVO-demonstraties die op 28 juni in Turkije plaatsvonden de grootste anti-NAVO-demonstaties ter wereld waren sinds de val van de Sovjet-Unie.

Uiteindelijk, na 24 jaar, is het Turkse volk toe aan de confrontatie met 12 september 1980! Daarom zullen duizenden mensen dit jaar op 12 september bij elkaar komen in Ankara, om tijdens een demonstratie te eisen dat de generaals, die 24 jaar geleden verantwoordelijk waren voor de militaire staatsgreep, alsnog berecht worden. Op 12 september aanstaande wordt het startsein gegeven van een campagne die een jaar zal gaan duren en een hoogtepunt moet bereiken tijdens de herdenking van volgend jaar, 25 jaar na 12 september 1980.

Vertaling J. Bernaven.