Conservatieve Burke Stichting: Terug naar de jungle

Schaf alle subsidie af, laat de markt z'n werk doen en alles komt goed

De wereld volgens de Burke Stichting: Stop alle overheidsuitgaven, behalve voor politie en leger.

Door Wil van der Klift

Als conservatieven met oplossingen komen zijn dat meestal ouderwetse oneliners. Zij hebben de strijd tegen links-liberale gedachten in hun vaandel. Nu hebben ze het oog laten vallen op de Nederlandse subsidies. Hun advies weg ermee, weg met de valse solidariteit, leve de 'mondige burger'. Weg met de laatste overblijfselen van het gedachtegoed van Marx.

Om hun gelijk te staven wordt een oude zeer bekende verdraaiing en bangmaker van stal gehaald. Socialisten zouden tegen privé-eigendom zijn. De jongens van de Burke Stichting zouden beter moeten weten. Het gaat de socialisten om het privébezit van de productiemiddelen en van de grond. Dat is totaal iets anders dan het hebben van privé-eigendom.

Het verhaaltje van de Edmund Burke Stichting staat vol van dit soort eendimensionale vertekeningen. De bedoeling ervan is duidelijk: meer koopkracht genereren door afbraak van sociale voorzieningen, een bekend neoliberaal beginsel. Bush doet het op zijn manier in de VS. Afbraak sociale voorzieningen die een belastingverlichting mogelijk moet maken voor de 'mondige burger'. Dat wil zeggen vooral voor de rijke burgers.

Worst voorhangen

De Nederlandse Bush-aanhangers vinden dat van de 22 miljard euro die de overheid jaarlijks aan subsidies uitgeeft zeker 15 miljard kan worden afgeschaft. De presentatie van het rapport is goed getimed. Veel Nederlanders worden diep in hun portemonnee geraakt door de maatregelen van de neoliberale 'vrinden' van de onderzoekers in de regering. Wie wil er niet meer baar geld zien? Nu, dat kan volgens de schrijvers van 'Nederland subsidiestaat'. Ze houden ons een prachtige worst voor: gemiddeld betaalt elke Nederlander jaarlijks 1350 euro om alle subsidies mogelijk te maken. Gemeten naar de beroepsbevolking is dat bedrag zelfs 3000 euro. Van die subsidies zou 11,6 miljard euro terug moeten naar de burger via belastingverlaging en de overige 3,4 miljard kan besteed worden aan terugdringing van de staatsschuld en aan taken waarmee de staat zich wel moet bemoeien, zoals defensie en justitie. Met deze voorstellen zou in 2007 een begrotingsoverschot van twee procent kunnen worden bereikt. Het kan niet mooier, meer geld voor iedereen en zelfs een begrotingsoverschot. En... om duidelijk te maken waar de De Toqueville-aanhangers echt staan: extra geld voor justitie en defensie, want een goed politie-apparaat en sterk leger zijn de peilers van het bestaan, niet waar?

Sfeertje maken

Om hun doel te bereiken hoeven ze alleen nog een sfeer te maken waarin iedereen bereid is die subsidies op te geven. De Burke Stichting beweert daarom dat het leeuwendeel van deze subsidies verkwistend en schadelijk is voor de economie. Voorbeeld daarvan zou de studiefanciering zijn, aldus onderzoeker Peter Heemeijer. "Daar is jaarlijks een bedrag van twee miljard euro mee gemoeid. Het gevolg is echter dat studenten niet geconfronteerd worden met de reële kosten van hun studie en te lang op kosten van de staat studeren. Wie direct gaat werken, betaalt zo aan het comfortabele studentenleventje van zijn leeftijdgenoot." Veel efficiënter en goedkoper is het volgens Heemeijer om de studiefinanciering te privatiseren.

In deze paar zinnen worden alle valse argumenten van rechts op een rijtje gezet:

Subsidie maakt lui,
werkenden moeten het confortabele studentenleventje bekostigen,
de markt is veel efficiënter.

Peter zou als onderzoeker toch beter moeten weten. Hij vrat toch ook uit die ruif? Wie betaalde eigenlijk zijn studie? In ieder geval is hij er niet lui van geworden gezien zijn schrijfdrift. Waarschijnlijk is hij er ook niet armer van geworden. Een carrière ligt ook in het verschiet, een echte calculerende burger dus.

Maar het vraagstuk heeft vooral een sociaal karakter. Duizenden studenten, kinderen van werkende ouders, kunnen door de studiefinanciering studeren. Dat was lang het privilege van de rijken alleen. Het blijkt overigens dat studenten zeer hard moeten bijklussen om te kunnen rondkomen. Het beeld van de luie student, van het confortabele studentenleventje, zal wellicht voor Peter Heemeijer opgegaan zijn, maar is beslist geen weerspiegeling van de werkelijkheid, in tegendeel.

Wij van de Marx-Stichting hebben ook een oplossing voor het vraagstuk: Laat de rijken betalen voor de studenten die nu afhankelijk zijn van de studiefinanciering. Schaf studiefinanciering voor kinderen van vermogenden af en laat hen extra betalen voor de anderen. Voor de honderd rijksten in dit land zijn die twee miljard zo opgebracht. Extra voordeel: conservatief Nederland leert een beetje wat solidariteit is. En nogmaals... wie betaalde toch de studie van Peter Heemeijer?