Xander den Uyl (51) terug naar ABVAKABO FNV?


Tijd van onderhandelen is voorbij. Deze 'slopers van de verzorgingsstaat' kunnen alleen door daadwerkelijk verzet worden gestopt.

 

Door Wil vander Klift

Xander den Uyl doet op 28 september een gooi naar de functie van secretaris van het hoofdbestuur van de ABVAKABO FNV. Voor hem bekend terrein. Voor de leden van de bond ook geen onbekende. Hoe kijkt hij aan tegen de situatie? Wat kunnen we van hem verwachten?

Den Uyl vindt van zichzelf dat hij "redelijk resultaatgericht" en "redelijk zakelijk gericht" is en denkt een verantwoord evenwicht tussen mensen en processen te hanteren. Dat was in het verleden wel anders. Met enige regelmaat walste hij over de mensen, vooral de actieven, heen. "Ik neig er soms toe te weinig naar de mensen te kijken, maar ik heb inmiddels ook geleerd hoe dat behoorlijk in balans te brengen. Ik probeer medewerkers zo veel mogelijk respect te geven en hun ideeën op waarde te schatten, al moeten die uiteindelijk natuurlijk wel in de organisatie passen."

Mooie woorden die alleen in de praktijk kunnen worden getoetst. Die praktijk, en dat ziet hij zelf ook in, is er een van afbraak van verworven rechten. Dat vraagt om strijdbare bestuurders die goed kunnen luisteren naar hun meest actieve leden. "Het steekt dat dit kabinet allerlei regelingen en voorzieningen voor werkenden en niet-werkenden afbreekt. Dat er op ramkoers gevaren wordt en een conflict met de vakbeweging wordt geforceerd. Dat hebben we ook eerder wel gezien, zoals begin jaren tachtig, maar nu gebeurt het heftiger en op meer fronten tegelijk." Dit is niet het taalgebruik van iemand die inziet dat er sprake is van een fundamentele aanval op de verworven rechten en de positie van de vakbeweging. Maar hier blijft het niet bij. Hij relativeert evenwel direct: "Er komt ook wel weer een volgend kabinet van mogelijk een andere signatuur." Waar denkt Den Uyl dan aan? Een soort Nederlandse coalitie zoals in Duitsland, waar de afbraak onder andere signatuur plaatsvindt? Waar blijven de ondernemers in zijn verhaal? Waar wordt gewezen op de Lissabon-agenda?

De actieve leden zijn hem al een straatlengte voor. We zien de bui alweer hangen. Want, van Den Uyl is bekend dat het hem moeite kost om te luisteren.

Wat is zijn 'oplossingsroute'?

"De vakbeweging moet een eigen lijn uitzetten, zich op éigen kracht op de toekomst oriënteren. Dat zit op de werkvloer en in de arbeidsverhoudingen." Wat er nu allemaal gebeurt ziet hij niet als het einde, eerder als de mogelijkheid tot een nieuw begin. "Na alle politieke en maatschappelijke perikelen in de jaren tachtig is de bond alleen maar groter geworden. Er werden nieuwe groepen leden aangeboord. Er kwamen veel meer vrouwen in het arbeidsproces en ook de participatie van ouderen nam toe." Hij ziet dat er dingen moeten worden aangepakt om de vakbeweging ook op de langere termijn een factor van betekenis in de sociaal-politieke verhoudingen te laten blijven en wijst erop dat "de instroom van jongeren in de vakbeweging heel beperkt is". Maar als je opkomt voor hun belangen komen ze "op latere leeftijd toch de vakbeweging wel binnen".

Strijdbaarheid komt van onderop

Xander den Uyl schetst een vlak, nietszeggend optimistisch beeld. Hij gaat voorbij aan het feit dat de positie van de vakbeweging m.b.t. het poldermodel (overlegmodel), weliswaar nieuwe leden opleverde, maar ook leidde tot gezapigheid en nodeloos accepteren van ondernemerseisen. Als hij op 28 september wordt gekozen heeft de ABVAKABO FNV twee heel voorzichtige mensenaan de top. De strijdbaarheid zal van de basis en het middenkader moeten komen, en dat zal ook gebeuren, dat zullen de nieuwe bestuurders zich goed moeten realiseren. Het poldermodel is voorbij of zij dat nu leuk vinden of niet. De Lissabon-agenda 2010 laat geen 'polderen' meer toe.

Bron: FD, 15-9-2004.