Opel is overal


Strijd van Opel-werkers spil van klassenstrijd in Duitsland
Foto's Arbeiterfotografie  


"Bochum is Overall"  

Door Marcel de Jong*

De spontane werkonderbreking bij Opel in Bochum werd na zeven dagen afgebroken. De geplande afbraak van banen en loon is bij de automobielbouwer echter nog niet van tafel. En ook al ziet 'superminister' Clement (Economische en Sociale zaken) "geen crisis van de branche", Opel is overal.

Bij Volkswagen zijn volgens de bazen "30.000 werkers teveel aan boord". Ford (Keulen) heeft al banen afgebouwd. Bij Porsche loopt een verdrag af over het veiligstellen van de 'standort' (letterlijk standplaats; in de Duitse economie gebruikt voor plaatselijk onderdeel van een bedrijf). Bij DaimlerChrysler werd in juli een fabriek gesloten, niet in het voordeel van de werkenden.

Opel week plat

Na het bekend worden van de ontslagplannen van moederbedrijf General Motors in de VS stopten de arbeiders van Opel in Bochum de lopende banden. Er volgde een "spontane werkonderbreking om de plannen van GM te bestuderen". Het mocht uitdrukkelijk geen staking worden genoemd, want die zijn alleen tijdens CAO-onderhandelingen geoorloofd. Overigens ging het om een wilde staking en die mag - op straffe van zware boetes - door de bonden niet worden gesteund. Met deze spontane werkonderbreking hadden zowel de vakbond IG Metall als de politici in Berlijn en Düsseldorf grote problemen. Deze "druk van de straat" wenste men uitdrukkelijk niet.

En toch hebben de Opel-arbeiders met hun zevendaagse niet-werkweek al heel wat bereikt. De eis van de GM-bazen dat heel Opel-Bochum gesloopt moet worden, is voorlopig gerelativeerd. Met één slag was 'heel het raderwerk van de Europese GM-tak stilgezet'. Veel vrachtwagens stonden voor de poort en werden niet gelost. In andere GM-bedrijven moest het werk worden stopgezet omdat de assen, uitlaten en andere productieonderdelen uit Bochum op waren. Dertig miljoen euro per dag kostte dat General Motors. En de Europese actiedag van GM-arbeiders liet zien dat er onderlinge solidariteit is.

De stad Bochum stond op stelten. Met een teloorgang van Opel zou de stad, die toch al niet tot de rijke steden behoort, met een klap tot de armlastigste van Duitsland gedegradeerd worden. De Opel-fabriek was in de zeventiger jaren hierheen gekomen als compensatie voor de teloorgaande mijnbouw. Veel kompels evenals jongeren vonden hier een vervangende arbeidsplaats. De werkloosheid is echter nu al boven het Duitse gemiddelde.

Na een stemming onder de Bochumse Opel-arbeiders zitten nu weer de bestuurders van IG Metall en GM aan de onderhandelingstafel. De 'Opelaners' blijven waakzaam, zei Rainer Einenkel, plaatsvervangend OR-voorzitter van Opel Bochum, op de WDR-radio: "Ik geloof dat, als de arbeiders het gevoel hebben dat uiteindelijk nog steeds het getal 4000 overeind staat, (dat 4000 arbeidsplaatsen worden vernietigd), de Bochumse arbeiders zoals altijd heel, heel creatief zullen zijn om hun verzet kracht bij te zetten."

Niet alleen strijd bij Opel

Ook bij Volkswagen in Nedersaksen zitten de CAO-onderhandelingen muurvast. VW eist van zijn 103.000 arbeiders in de zes Westduitse bedrijven "Nullrunden" geen loonsverhoging en de toestemming voor een bezuinigingsplan, waarmee de arbeidskosten jaarlijks met twee miljard euro verminderd moeten worden. IG-Metall-onderhandelaar Hartmut Meine kondigde begin van de week waarschuwingsstakingen op 1 en 2 november aan, "als VW aan zijn eisen vast-houdt".

"Als de massafabrikanten Opel en VW hun strijd met de vakbond en de ondernemingsraad voortzetten dan neemt ook de druk op de werkenden bij de concurrentie toe om te capituleren. Jaguar en FIAT hebben al herstructureringsmaatregelen aangekondigd", meldt het 'Handelsblatt'. Dit orgaan van de Duitse monopolie-bourgeoisie is het deze keer 'eens' met Franz Steinkühler, oud-voorzitter van de IG Metall (1). Het is zeer zeker geen toeval dat de concernbazen het eerst de strijd aangaan met strijdbare en strijdvaardige arbeiders als die van DaimlerChrysler en Opel in Bochum, om hun groot opgezette rooftocht op de lonen en de vernietiging cq. verplaatsing van arbeidsplaatsen tot een succes te maken.

Hogere winsten én machtsstrijd

Het gaat hen niet alleen om hogere winsten, ze willen ook het vraagstuk van de macht oplossen. Als ze succes hebben bij de strijdbaarste arbeiders dan zullen ze bij de anderen niet meer op veel verzet stuiten. De bijzondere verantwoordelijkheid van de arbeiders bij DaimlerChrysler, Opel en Volkswagen bestaat eruit om nu niet alleen voor hun eigen onmiddellijke belangen te strijden. Sterker dan ooit gaat het om de belangen van hun collega's in de gehele branche, ja in de gehele klasse. Hun verzet kan alleen dan breder worden als de maatschappelijke solidariteit wordt gemobiliseerd en het verzetspotentieel versterkt. En wat Franz Steinkühler over de strijd bij DaimlerChrysler heeft gezegd geldt voor allen: "Ik geloof dat ze zich zolang mogelijk moeten verzetten en zoveel mogelijk. Want wie de eerste stap achteruit doet, kan zich bijna niet meer verdedigen tegen de aanspraken van de werkgevers die steeds meer willen en zullen willen..." (1)

* op basis van een artikel van Lothar Geisler in UZ van 29 oktober 2004

(1) Franz Steinkühler, oud-voorzitter van de IG Metall: "Vandaag chanteert Siemens, morgen chanteert Daimler, overmorgen chanteert MAN, dan komt BMW en ieder beroept zich op de ander, omdat hij niet wil dat de concurrentie lagere loonkosten heeft. De IG Metall moet zichzelf enkele vragen stellen om niet heilloos achterop te raken. Er zijn ook mogelijkheden om vanuit een zwakke positie verzet te plegen."