Naamloze Vennootschap Onderwijs


Massale demonstratie in Athene op 8 oktober jl.  

Door Anna Ioannatou

Begin november begon in het Griekse parlement de 'nationale dialoog' over onderwijs met een debat op partijleidersniveau. De toespraken van premier Karamanlis en 'oppositie'leider Papandreou gaven duidelijk het beeld van een eigentijds reactionair onderwijsmodel, het meest neoliberale tot nog toe. Het denken alleen al in termen van openbaar en/of privé-onderwijs werd als ouderwets en achterhaald beschreven.

Het element 'openbaar' is onderuit gehaald en onderwijs dient aan ieders individuele keuze overgelaten te worden. En als je niet genoeg geld hebt voor die individuele keus, dan heb je pech gehad! Om het allemaal minder erg te laten klinken speelt men verstoppertje met woorden door van niet-openbare i.p.v. privé-universiteiten te spreken. Het onderwijs beantwoordt steeds minder aan zijn sociale rol.

Markt versus inidividu

"Als we onderwijs aan de noden van de markt overlaten", zei partijleider Aleka Papariga (Communistische Partij, KKE), "dan wordt onderwijs pas echt onmenselijk en onwetenschappelijk. Planning is nodig. Natuurlijk geen planning die niet met individuele aanleg rekening houdt. Als je echter onderwijs met respect voor persoonlijke aanleg wilt dan heb je algemene planning van economie en samenleving nodig. Centraal plannen is overigens niet in strijd met decentraliseren."

De schimpscheuten in de richting van het sovjet-onderwijssysteem en het socialistische model konden uiteraard niet ontbreken. Hierop ingaand haalde Aleka Papariga de woorden van mevrouw Diamantopoulou aan, toen zij nog EU-commissaris was en in die kwaliteit drie jaar geleden de politieke partijen officieel informeerde over de stand van zaken in de Europese Unie (EU) met het oog op het uitbreidingsproces. De meeste nieuwe lidstaten zijn immers voormalig socialistisch.

Alle studies die de EU had verricht naar het wetenschappelijke niveau en het onderwijs in het algemeen in die landen, wezen uit dat dit niveau heel hoog lag, hoger dan in West-Europa! Dit was zelfs nog het geval in de tachtiger jaren, toen het socialistische afbraakproces duidelijk begon te worden met de invoer van 'westerse' elementen in het socialistische onderwijs.

Onderwijs en economie

De KKE ontkende helemaal niet dat onderwijs met economie en markt te maken heeft. In geen enkel type samenleving staat onderwijs buiten de economie. Het probleem is, dat er op het ogenblik in Griekenland zelfs geen sprake meer is van coëxistentie van openbaar en privé. De privé-sector verstikt alles en heeft onderwijs ondergeschikt gemaakt aan nauwe privé-belangen met als gevolg een voortschrijdende verarming van de algemene geestelijke bagage en dus verontmenselijking.

De werkloosheid zou o.a. aan het onderwijssysteem te wijten zijn, aldus de gevestigde politieke partijen. Maar worden b.v. in ziekenhuizen geen verpleegsters aangenomen omdat er geen opgeleide verpleegsters zijn, of omdat de gezondheidszorg afgebroken wordt? Hetzelfde geldt voor talloze andere sectoren, waar het gaat om menselijk welzijn.

Ook het als alternatief gebrachte idee, onderwijs met de lokale economieënte verbinden, leidt tot onrechtvaardige toestanden. B.v. een streek zonder industriële ontwikkeling krijgt dan ook geen mogelijkheid tot opleiding in industriële beroepen en in een bij uitstek agrarisch gebied zouden jongeren alleen maar een beroep dat daarop gericht is kunnen leren. Dus het bedrijfsleven (en dan nog sterk lokaal bepaald) beslist over de opleidingsmogelijkheden. Daarbij komt nog dat het voor steeds meer gezinnen onbetaalbaar wordt hun kinderen ergens anders te laten studeren, zelfs als dat 'ergens anders' Griekenland is.

Kortom, onderwijs als bedrijf steunt in wezen het maatschappelijke verloederingsproces.