De CRvB, het CBBS en de herkeuringen WAO

Balkenende dromend van sociale rechtvaardigheid. Een toenemend aantal CDA-leden komt in opstond tegen zijn asociale afbraakbeleid.

Mr Sjoerd Visser

Ik begin met uit te leggen wat deze afkortingen en termen betekenen. Daarna volgen drie punten van kritiek.

De CRvB

De CRvB is de Centrale Raad van Beroep, dus de in Utrecht gevestigde hoogste rechterlijke instantie voor sociale zekerheidszaken zoals beslissingen over de WAO. U komt bij de CRvB terecht als u na een bezwaarschriftprocedure bij UWV en een beroepszaak bij de rechtbank in hoger beroep bent gegaan.

Het CBBS

De CRvB heeft op 9 november 2004 een aantal belangrijke uitspraken gedaan over het CBBS. Deze afkorting staat voor: Centraal Beoordelings- en Borgings Systeem. Dat is een groot computerprogramma waarmee de arbeidsdeskundigen bij het UWV werken en waarmee zij functies kunnen vinden die, ondanks de medische klachten en beperkingen die u hebt, geschikt voor u zijn. De arbeidsdeskundige voert dan uw medische beperkingen, die eerst zijn vastgesteld door de verzekeringsgeneeskundige, in zijn computer in waarna de passende functies daar vervolgens uitkomen. Het CBBS is in gebruik sinds januari 2002. Vóór die tijd gebruikten de arbeidsdeskundigen het FIS, dat is Functie Informatie Systeem.

De drie punten van kritiek

Wat heeft de CRvB op 9 november gezegd over het CBBS? Dat dit systeem in beginsel geschikt is om passende functies te vinden voor mensen van wie het recht op uitkering WAO wordt beoordeeld. Echter, het systeem is op drie punten niet goed.

Ten eerste: wie een uitdraai van de CBBS-informatie doorneemt kan alleen met de grootste moeite de vastgestelde medische beperkingen vergelijken met de gevonden functies. U kunt dus heel moeilijk tot in detail nagaan of een functie echt in alle opzichten voor u geschikt is. Bij het oude systeem FIS was dat veel gemakkelijker, omdat men daarin de soorten medische beperkingen had genummerd van 1 t/m 28, en ook in de beschrijvingen van de gevonden functies altijd de verrichtingen in een functie ook weer corresponderend genummerd waren van 1 t/m 28. U kon dus door per functie de nummers 1 t/m 28 na te lopen tot in detail nagaan of de functie echt geschikt dan wel te zwaar voor u was. Dat kan bij het CBBS niet meer, omdat nu de nummering van de medische beperkingen niet meer correspondeert met de nummering in de beschrijvingen van de gevonden functies.

De CRvB vindt dat de arbeidskundige beoordeling in WAO-zaken begrijpelijk en inzichtelijk moet zijn, en dat UWV het computerprogramma CBBS maar moet ombouwen om de helderheid die het FIS wel had weer terug te krijgen.

Ten tweede: in het FIS werd altijd automatisch zichtbaar op welke punten een functie zwaarder was dan uw medische beperkingen toelieten. Er verscheen bij dat aspect van de functiebelasting dan een asterisk (sterretje). U kon in één oogopslag zien of een gevonden functie een voor u te hoog werktempo kende, dan wel of er voldoende afwisseling was tussen zitten, staan en lopen. Want u hoefde alleen maar de sterretjes op te zoeken. Als in de beschrijving van een functie één of meer sterretjes voorkwamen was die functie in beginsel ongeschikt voor u, tenzij de verzekeringsarts of de arbeidsdeskundige in hun rapportages konden uitleggen waarom zij de functie toch voor u geschikt vonden. Daar was in bezwaar- en beroepszaken natuurlijk altijd heel veel discussie over.

Boze tongen beweren dan ook dat UWV het CBBS zo heeft ingericht dat geen sterretjes meer zichtbaar worden. Men dacht op die manier van al dat gezeur af te zijn, maar men had niet gerekend op de CRvB. Die eist dat het UWV het CBBS zo ombouwt, dat de overschrijdingen van iemands belastbaarheid in de gevonden functies weer duidelijk zichtbaar worden.

Ten derde: het CBBS kent net als het FIS een lijst van iemands medische beperkingen, de FML (Functie Mogelijkheden Lijst). Maar anders dan het FIS kent het CBBS ook aspecten van werkbelasting in de gevonden functies, die niet corresponderen met de medische beperkingen uit de FML. Dit noemen we de niet-matchende punten. En u raadt het al: in het CBBS worden deze niet-matchende punten niet zichtbaar gemaakt. U, uw rechtshelper en de rechter moeten dus maar vertrouwen op de eerlijkheid van de arbeidsdeskundige, als die zegt dat de functies geschikt voor u zijn. Met het huidige CBBS zullen buitenstaanders nooit tot in detail kunnen nagaan of dat echt wel zo is. En ook hier nam de CRvB geen genoegen mee: UWV moet het CBBS zodanig ombouwen, dat de niet-matchende punten zichtbaar worden en ook door buitenstaanders meegenomen kunnen worden in hun beoordeling.

Vóór en na 1 juli 2005

De CRvB houdt er rekening mee dat UWV het CBBS niet van de ene op de andere dag kan ombouwen. Daarvoor is meer tijd nodig, en de CRvB geeft UWV die tijd tot 1 juli 2005. In de lopende bezwaar- en beroepszaken kan UWV nog volstaan met handmatige rapportages van de verzekeringsarts en arbeidsdeskundige, waarin deze duidelijk en inzichtelijk moet maken wat het CBBS voor ons verborgen houdt. Bij WAO-beslissingen die vanaf 1 juli 2005 genomen worden zal de beroepsrechter daar geen genoegen meer mee nemen en zal hij deze beslissingen vernietigen. De boodschap aan u is dus: in uw lopende bezwaar- of beroepszaak een beroep doen op de uitspraken van de CRvB, als het UWV in uw zaak het CBBS heeft gebruikt.

Hoewel de eerste informele reacties van UWV nogal luchtig zijn betekenen de uitspraken van de CRvB heel wat voor de uitvoeringspraktijk. In beginsel komt het erop neer dat alle schattingen die gedaan zijn met het CBBS overgedaan zouden moeten worden. De CRvB beperkt dit zelf tot de lopende aanvragen WAO en de lopende bezwaar- en beroepszaken. Maar onder deze omstandigheden zou een herzieningsverzoek van een WAO-beslissing waartegen destijds geen bezwaar of beroep is ingesteld misschien ook wel kans van slagen hebben.

De verscherpte herkeuringen WAO

Met name komen de uitspraken van de CRvB op een slecht moment, nu UWV net sinds 1 oktober 2004 de verscherpte herkeuringen is gestart van de mensen die thans een uitkering WAO hebben. Onder die verscherpte herkeuringen vallen met name de WAO-ers die geboren zijn na 1 juli 1954. Dat zijn er heel veel, en al die herkeuringen zouden gaan plaatsvinden met het CBBS. Ik verwacht dus wel vertraging in de uitvoering van de verscherpte herkeuringen.

Wat houden deze verscherpte herkeuringen in? Met name mogen nu ook functies aan u worden opgedragen waarin maar heel weinig arbeidsplaatsen zijn, minimaal drie arbeidsplaatsen in heel Nederland. Belangrijk is verder voor de WAO-ers met medische beperkingen die vallen onder de "zachte diagnoses" zoals fibromyalgie, ME/CVS, vage pijnklachten, veel psychische klachten, dat zij een dubbele medische beoordeling krijgen door twee verzekeringsartsen. Als de eerste verzekeringsarts u niet kan goedkeuren voor werk probeert de tweede verzekeringsarts het nog eens. De bedoeling van de regering is om hiermee een extra grote uitstroom uit de WAO en dus een extra bezuiniging op uitkeringsgelden te realiseren.

Het is aan u om er heel goed op toe te zien dat uw herkeuring juist en rechtvaardig verloopt en als dat niet zo is uw rechtsmiddelen bezwaar en beroep te gebruiken. Vaak is er nogal wat aan te merken op de zorgvuldigheid waarmee herkeuringen zoals deze plaatsvinden, en het is aan u om daartegen bezwaar te maken. Er zijn in Nederland deskundige rechtsbijstandsverleners die u daarbij kunnen helpen. Of het zal lukken om juridische gaten te schieten in de regeling voor de verscherpte herkeuringen zal nog moeten blijken. Deze herkeuringen zijn zo nieuw dat geen enkele rechter zich nog over de regeling heeft kunnen uitspreken. Maar wat betreft het CBBS kunt u nu in elk geval gebruikmaken van de uitspraken van de CRvB.

Als u vragen hebt bent u welkom op het gratis inloopspreekuur van Advokatenkantoor Visser, elke maandag van 17 tot 19 uur aan de Hoofdkade 108 te Stadskanaal (bij de Buinersluis en achter Snackbar 't Gemaaltje).