2005: een jaar van groei voor de communisten in Turkije

Een anti-EU-demonstrant in Ankara wordt hardhandig door de Turkse politie ingerekend.

De beslissing van de EU-leiders om door te gaan met het toetredingsproces van Turkije was al gepubliceerd ruim voor 17 december 2004, de dag waarop het besluit officieel genomen zou worden. Toen 17 december dichterbij kwam werd in verschillende Europese media de verwachting uitgesproken dat in heel Turkije miljoenen mensen de straat op zouden gaan, dronken zouden worden en vuurwerk zouden afsteken, net zoals dat in Europese landen is gegaan.

Dat is de reden dat de media hun verslaggevers naar Turkije stuurden. Toen op 17 december de EU-leiders daadwerkelijk besloten om door te gaan met het toetredingsproces van Turkije werd er echter helemaal geen vuurwerk afgestoken in de straten van Turkije. Slechts een paar honderd mensen, daartoe actief opgeroepen door de regeringspartij, vierden een zeer gekunsteld feest.

In plaats van vuurwerk en feestende massa's moesten de verslaggevers de tweeduizend communisten filmen die demonstreerden voor de Duitse ambassade. Dat was bepaald geen prettig gezicht voor het imperialisme. Maar behalve deze demonstranten interesseerde letterlijk niemand zich voor die belangrijke 'beslissing'! De Turkse bevolking had het te druk met kijken naar een soort van 'big brother is watching you'-televisieshow met de beroemde 'heldin' 'Semra Hanim'.

En wederom keek Europa met open mond van verbazing naar Turkije. Volgens de opinipeilingen is meer dan 70 procent van de Turkse bevolking vóór toetreding tot de EU, dus waarom in godsnaam vierden zij het besluit van de EU-leiders niet? Dit is weer eens een mooi voorbeeld van klakkeloos geloven van wat mensen zeggen, zonder je af te vragen wat zij daar daadwerkelijk mee bedoelen. Veel Turken bedoelen ermee te zeggen dat zij niet van plan zijn zich neer te leggen bij politieke oplossingen die al eerder geprobeerd zijn. Niet meer de AKP, niet meer de CHP, niet meer de DYP, geen militaire coup meer... Het feit dat zij zeggen dat ze de EU willen, betekent eigenlijk dat ze iets geheel nieuws willen... Een oplossing die 'onmiddellijk' zorgt voor banen en sociale zekerheid, want ze hebben genoeg armoede en onrechtvaardigheid gekend. Zij willen geen 'besluiten' horen en een horde wereldleiders elkaar de hand zien schudden, terwijl die elkaar bedrieglijk toelachen en een paar wetten herformuleren. De bevolking wil horen wanneer de tijd daar is dat zij als mensen behandeld worden.

De Turkse werkende klasse is eigenlijk in twee groepen verdeeld ten aanzien van de toetreding tot de EU. Ofwel ze hebben veel te hoge verwachtingen van de EU met betrekking tot de Turkse economie - verwachtingen die de EU helemaal niet van plan is te vervullen. Ofwel ze hebben helemaal geen verwachtingen van de EU - in dit geval zeggen ze dat ze de EU willen als uiting van het feit dat zij de Turkse bourgeoispolitici moe zijn.

Het is deze stemming onder de bevolking die in 2005 grote mogelijkheden biedt voor de communisten in Turkije. De oorlog in Irak heeft in Turkije sterke anti-VS-gevoelens losgemaakt. Turkije heeft van alle landen het hoogste percentage inwoners (82%) dat van mening is dat de herverkiezing van Bush een negatieve ontwikkeling voor de wereld betekent. Maar om dat gevoel ook daadwerkelijk politieke betekenis te geven moet het worden omgebogen naar anti-imperialisme. En dat is nog niet gebeurd, daar tot dit moment gevoelens van anti-Amerikanisme ertoe leidden dat Turkse en Koerdische arbeiders meer vertrouwen hadden in de EU als tegenwicht voor de VS. Maar nu de EU duidelijk heeft gemaakt dat het Turkije als onderdeel vanEuropa wil hebben, is het niet langer meer het 'symbool van democratie' op afstand maar een politieke speler op het veld, die veel meer in de gaten gehouden zal worden dan voorheen en waarop ook kritiek gegeven kan worden.

In 2004 waren er twee politieke partijen in Turkije die hun aanhang zagen toenemen: de AKP en de TKP. De aanhang van de AKP groeide zelfs boven verwachting. 'Geluk' is zelden een factor in de Turkse politiek, maar tijdens de regeringsperiode van de AKP heeft deze partij het tenminste drie keer gered door geluk. De eerste keer toen een klein aantal parlementsleden van de partij niet conform de in eigen fractie gemaakte afspraken handelde en tegen het sturen van Turkse troepen naar Irak stemde, waardoor dit voorstel werd afgewezen door het parlement. De tweede keer, toen hetzelfde voorstel opnieuw in stemming werd gebracht en de AKP uiteindelijk instemde met het sturen van Turkse troepen naar Irak, zeiden de VS: "Nee, stuur ze nu maar niet!" In beide gevallen werd de Turkse bevolking wijsgemaakt dat het te danken was aan de AKP dat het land niet meedeed aan een vernietigende oorlog. En de derde keer was toen de AKP, orders van de VS opvolgend, het Annan Plan met betrekking tot Cyprus ondersteunde en dat plan aan Turkse zijde van het eiland werd goedgekeurd, maar niet uitgevoerd kon worden omdat het aan Cypriotische zijde werd verworpen! Dit behoedde de AKP voor reacties en kritiek die van de kant van haar fundamentalistische basis gekomen zou zijn, die er trots op is dat ze 'Cyprus heeft veroverd in 1974'.

De andere partij die in 2004 is gegroeid is de TKP (Communistische Partij van Turkije), en dat is zelfs verschillende keren erkend in de burgerlijke media. Ook al is de omvang die de TKP heeft bereikt niets vergeleken met de omvang van de AKP, de Turkse communisten hebben laten zien dat zelfs als je niet groot bent je een politieke kracht van betekenis kan zijn.

Bij de lokale verkiezingen van 28 maart in 2004 is het de TKP opnieuw gelukt om het bestaansrecht van een communistische partij in Turkije aan te tonen, door mee te doen aan de verkiezingen en te eindigen met een kleine toename van het aantal stemmen. Daarmee werd het de enige linkse partij waarbij sprake was van een groei in het aantal stemmen.

Er werden 400.000 handtekeningen opgehaald tegen de NAVO en tijdens de NAVO-top in Istanboel, op 28 juni 2004, demonstreerden 10.000 communisten tegen de 'top van de moordenaars'.

Op 17 december jl. demonstreerden communisten om te laten zien dat Turkije niet alleen bestaat uit zwijgzame, gehoorzame mensen. En tenslotte, op 31 december jl., toen iedereen het nieuwe jaar vierde, vulden communisten van de TKP de pleinen van Turkije, terwijl zij hun solidariteit met het Iraakse volk uitschreeuwden!