|
Wanneer de waarheid gaat te traag, de leugen achterhaalt haar graag...
Het is niet de eerste keer dat hier wordt geschreven dat veel toekomstige volwassenen een beeld van de wereld en haar geschiedenis zullen hebben, zoals wij dat nu nog onvoorstelbaar achten. Nee, niet de ordinaire, de zich in de tijd steeds herhalende paternalistische benadering en kwalificatie van de jonge generatie door de oudere zijn hier de drijfveren, maar de feiten, de niet weerlegbare feiten zoals die zich aandienen. Ook niet gebrek aan opleiding is hier schuldig aan onvoldoende of onjuiste kennis, maar eerder andersom: de veel grotere mogelijkheden om allerlei soorten standpunten en meningen tot zich te nemen.
Wat er aan de hand is, is dat het aangebodene zodanig van aard aan het veranderen is, dat gerust gesproken kan worden van indoctrinatie. Al jarenlang wordt de geschiedenis herschreven op een wijze dat dit nauwelijks deining veroorzaakt. Zonder belangrijk tegenwicht zullen veel jongeren van nu zich later fascisme herinneren als een uit de hand gelopen, maar goed bedoelde idealistische beweging en het communisme als een bende van mensenhatende moordenaars met sadistische inslag...
Uiteraard is het niet tegen te houden dat alles wat de Tweede Wereldoorlog betreft na vele tientallen jaren vervaagt. Het aantal mensen dat die oorlog niet zelf en niet bewust heeft meegemaakt wordt steeds kleiner en zal over een exact te berekenen tijd er gewoon niet meer zijn. Herinneringen levend houden wordt steeds moeilijker, daaraan is niets abnormaals. Maar er zullen altijd gebeurtenissen blijven die het waard zijn herinnerd te worden, niet alleen individueel, maar ook collectief. Maar of een gebeurtenis een collectief herinneringsmoment waard is, dat hangt vooral af van de politieke krachtsverhoudingen. Het hele gedoe met de 5e mei is daar een treffend voorbeeld van. De 5e mei, die we nu 'dag van vrijheid' moeten noemen. Ter ere van Bush en Blair? Ter ere van de opdeling van Joegoslavië en de gevangenneming van Milosevic? Ter ere van de koloniale oorlogen tegen het Indonesische volk, of de Nederlandse anticommunistische strijders in Korea? En misschien later ook nog ter ere van de fascistische, anticommunistische gevallenen aan het Oostfront?
Het is een trend. Al jarenlang worden er literair-wetenschappelijk geëtiketteerde pogingen ondernomen het verzet in de Tweede Wereldoorlog te relativeren . Omdat het om slechts betrekkelijk kleine verzetsgroepen ging, was dat opeens niet meer iets om als volk nu juist trots op te zijn, maar moest dat opeens als bewijs dienen voor de opvatting dat het overgrote deel van het volk passief bleef en daarom dus min of meer zou hebben gecollaboreerd met de vijand... Ja, begrijpelijk allemaal, men moest toch overleven...?
Echter de achterliggende boodschap wordt hier duidelijk en schenkt een zee van mogelijkheden voor een andere invulling van die tijd. Want, als de massa de fascistische bezetting gelaten over zich heen liet gaan, met welk recht zou het volk dan nog openlijke landverraders/fascisten kunnen veroordelen?
Lag het allemaal niet veel genuanceerder dan zwart en wit, dan fout en goed? Moeten wij niet méér begrip hebben voor de nazivrienden? Lag dat ook niet in de lijn van de studie 'Een grijs verleden' van de historicus Chris van der Heiden?
Communisten zijn en worden verguisd. Communisten worden door de opiniemakers gewoon, in het voorbijgaan, afgedaan als niet serieus te nemen lieden, waar van alles mis mee is. Maar er was nog altijd iets waar een zeker taboe op rustte: het verzet in de Tweede Wereldoorlog. Communisten hadden en hebben nog steeds een goede naam als het gaat om de rol die zij speelden in het verzet tegen de naziterreur. Hun antifascisme staat nog steeds buiten kijf, ondanks al die verhalen waarin fascisme en communisme op één lijn worden gesteld. Maar ook daar komt verandering in! Als je het verzet weet te bagatelliseren, dan krijgt dat verzet iets van roekeloosheid, van avonturisme en misschien wel van overbodigheid of nog erger, van contraproduciviteit. Dan is de rol van communisten ook niet belangrijk meer en kan het laatste positieve punt op hun con-duitestaat ook wel geschrapt worden...
Zo heeft dan recent zich, met als aanleiding het debat over Jan Campert, de discussie aangediend of de communisten in de naziconcentratiekampen eigenlijk niet gevoelloze moordenaars waren die hun onwelgevallige medegevangenen naar hartelust liquideerden. Het ontbreekt er nog net aan dat de communisten hun felste tegenstanders - de Duitse en Nederlandse fascisten hadden gesmeekt om in een concentratiekamp te mogen worden opgesloten teneinde de volledige vrijheid te krijgen om daar met hun politieke tegenstanders - niet de fascisten! - af te kunnen rekenen...
Maar om terug te keren naar de aanvang van dit stuk: de langzaam opgebouwde indoctrinatie van de menselijke geest op dit gebied zorgt er bij een niet te onderschatten aantal toekomstige volwassenen - waaronder veel latere gezagsdragers, cultuurdragers en kennisoverdragers voor dat overdrijvingen en leugens als feiten in het bewustzijn worden opgeslagen
'De Dokwerker' als 'stoere arbeider' wordt in de gezaghebbende kringen allang niet meer serieus genomen; de 'Dokwerker' als symbool van de Februaristaking van 1941 straks wellicht ook niet meer. De communisten van nu weten dus wat hen te doen staat. De regeerders, de economisch machtigen - de leugen dus macht ontnemen. Meer mensen dan wij vaak denken zullen het met ons eens zijn. Want bedenk wel, ze willen ons meer afpakken dan onze sociale verworvenheden!