Door E.M.
Als men de balans opmaakt van wat er in de afgelopen maand in Turkije gebeurd is dan blijkt al gauw dat er een diplomatieke crisis aan het ontstaan is tussen de Verenigde Staten en Turkije. Zoals elke geënsceneerde crisis heeft ook deze zich in een razend tempo ontwikkeld.
Op 14 februari dit jaar werd bekend dat de VS hun troepen opstelden in het noorden van Irak, uit voorzorg tegen een Turkse militaire interventie gericht op het voorkomen van het ontstaan van Koerdistan. Diezelfde dag, volgend op een bezoek aan de VS, bood een belangrijke politicus uit de Turkse regering, Erkan Mumcu, zijn ontslag aan.
In een artikel in de Amerikaanse krant The Wall Street Journal van 16 februari werd Turkije aangeduid als "de zieke man", een term die ook werd gebruikt met betrekking tot het Ottomaanse Rijk in haar nadagen, daarbij doelend op de islamitische regering.
Op 18 februari liet Feith, de derde man in het Pentagon, met een toonzetting als van een ultimatum, via de pers weten dat Turkije het anti-Amerikanisme onder de Turkse bevolking een halt toe moet roepen. Op 19 februari verklaarden vertegenwoordigers van de regering van de VS, wederom via de media, dat een relatie die door de publieke opinie niet gewaardeerd wordt niet kan standhouden, zinspelend op de relatie tussen Turkije en de VS.
Op 20 februari voegden nog meer leden van de regerende partij AKP zich bij Erkan Mumcuen dienden hun ontslag in. Dezelfde dag gaf de woordvoerder van de Turkse regering, Cicek, een verklaring af in de media met de boodschap dat er niets aan de hand is tussen Turkije en de VS.
Op 23 februari verklaarde Erdogan hetzelfde: "niets mis tussen de twee landen."
Vervolgens Op 26 februari wees Associated Press journalisten en boeken aan als de veroorzakers van het anti-Amerikanisme in Turkije. Hij noemde daarbij ook namen, in een poging personen te demoniseren.
Op 4 maart besloot het Congres van de VS om hulp aan Turkije in de vorm van 1 miljard dollar in te trekken, een bedrag dat aan het land was beloofd onder voorwaarde dat Turkije niet zou ingrijpen in de oorlog tegen Irak.
Op 12 maart legde Edelman, de ambassadeur van de VS in Turkije, een verklaring af in de Turkse pers, waarbij hij alle diplomatieke afspraken negeerde. Hij verklaarde dat de VS van Turkije verwachten dat het land handelt in overeenstemming met de internationale gemeenschap, doelend op het plan van de Turkse president om een vriendschappelijk bezoek aan Syrïe te brengen.
Op 15 maart schreef Roger Cohen van de New York Times een artikel waarin hij het volgende verklaarde: "Turkije, lange tijd een buigzame bondgenoot met een militair of door de militairen gesteund regime, blijkt echter weerspanniger te zijn onder leiding van een democratisch gekozen gematigde islamitische regeringspartij, die de VS dwong om de invasieplannen in Irak aan te passen, doordat Turkije de toegang weigerde aan VS-troepen." Deze vergelijking tussen de islamitische regering en het leger moet de AKP de stuipen op het lijf gejaagd hebben. Om de politieke macht te behouden rekent de AKP namelijk op een slechte verhouding tussen de VS en het Turkse leger.
Zonder twijfel is hier geen sprake van een spontane crisis. De betrekkingen tussen de VS en Turkije zijn beter dan ooit en het groeiend anti-Amerikanisme onder de Turkse bevolking was al zichtbaar jaren voordat de VS besloten om Irak te bezetten. Het betreft een kunstmatige crisis, waarbij de directe confrontatie tussen de twee landen opzettelijk wordt vermeden en effectief gebruikgemaakt wordt van de media in plaats van de normale diplomatieke kanalen.
De redenen die aan de crisis ten grondslag liggen zijn echter wel echt. Een islamitische partij is in de ogen van de VS nooit de beste optie geweest aan de vooravond van bloedige operaties in de islamitische landen in het Midden-Oosten. De VS hebben de AKP gesteund omdat die partij het 'beste' alternatief was dat voor handen was ten tijde van de verkiezingen. De loyaliteit van de partij aan de VS werd gewaarborgd door het feit dat, om aan de macht te blijven, de partij alleen kon vertrouwen op de steun van de VS. De situatie heeft zich echter gewijzigd.
De steun die de AKP vanuit de bevolking krijgt is verdubbeld sinds de laatste algemene verkiezingen, voornamelijk dankzij de economische successen voor de korte termijn en het slecht functioneren van de sociaal-democratische oppositie. Wat nu, als deze partij een dusdanige steun van de bevolking krijgt dat zij de steun van de VS niet meer nodig heeft om aan de macht te blijven? Wie zal de partij dan tegenhouden, als zij zwicht voor de wil van de bevolking, die zich langzaam maar zeker bewust wordt van de schade die het imperialisme Turkije en andere landen in de regio heeft toegebracht? En dit alles gebeurt terwijl de VS hun plan uitwerken om de bloedige oorlog uit te breiden naar Syrië en Iran...
De AKP voerde bijna alles uit wat de VS eiste, maar de partij vermeed het om betrokken te worden bij het actief maken van propaganda voor de VS onder de Turkse bevolking. Dit is gedeeltelijk de oorzaak van het feit dat de publieke steun voor de partij in de afgelopen jaren is gegroeid. Maar nu is helaas de tijd aangebroken dat Turkije daarvoor gestraft moet worden. Deze campagne van de VS en het resultaat van de kunstmatige crisis wordt doorgevoerd tot het moment dat de partij verdeeld raakt en haar aanhang zal slinken door de samenwerking met de Europese Unie. Een AKP van een kleinere omvang is voor het imperialisme echter een 'goede uitkomst' van de campagne. De afgeslankte partij zal de kans gegeven worden om te overleven. Dit is precies de reden dat het een 'geënsceneerde crisis' is die niet volledig doorgevoerd zal worden maar op een bepaald punt zal stoppen... Tenzij sommige niet in bedwang te houden anti-imperialistsche krachten in Turkije in actie komen en er een echte crisis van maken!
vertaling J.Bernaven